DEVAM: 9- AKŞAM
NAMAZINDAKİ KIRAAT BABI
حَدَّثَنَا
أحمد بْن
بديل.
حَدَّثَنَا
حفص بْن غياث.
حَدَّثَنَا
عبيد اللَّه،
عَن نافع، عَن
ابن عمر؛
قَالَ: - كان
النَّبِي
صَلَى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمْ
يقرأ في
المغرب: قل يا
أيها
الكافرون،
وقل هو اللَّه
أحد.
İbn-i Ömer
(r.a.)'den şöyle demiştir:
Nebi (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem), akşam namazında Kafirun ve İhlas (surelerini) okurdu."
قال السندي:
هذا الحديث،
فيما أراه، من
الزوائد وما
تعرض له. ويدل
على ما ذكرت
قول الحافظ في
شرح البخاري:
ولم أر حديثاً
مرفوعاً فيه
التنصيص على
القراءة فيها،
بشيء من قصار
المفصل، إلا
حديثاً في ابن
ماجة عَن ابن
عمر نص فيه
على
((الكافرون
والإخلاص))
وظاهر إسناده
الصحة. إلا
أنه معلول.
قال الدارقطنيّ:
أخطأ بعض
رواته.
EI-Menhel
yazarının bildirdiğine göre ibn-i Hibban,' Nebi (s.a.v.)'in Cuma gecesi akşam
namazında daima: Kafirun ve 'ihlas' surelerini okuduğunu rivayet etmiştiı'
Sindi: Bu hadis,
kanımca Zevaid türündendir. Yani Kütüb-i Sitte sahiplerinden yalnız müellifin
rivayet ettiği hadislerdendir. Bununla beraber Zevaid yazarı, bu duruma
değinmemiştir. El-Hafız'ın Buhari şerhindeki şu sözü, benim kanaatimi te'yid
eder: «Akşam namazında 'Kısar' diye adlandırılan kısa surelerden herhangi
birisinin okunduğunu apaçık ve kesin olarak bildirilen hiç bir hadis görmedim.
Yalnız, ibn-i Mace süneninde ibn-i Ömer (r.a.)'den rivayet edilen bir
hadiste: "Nebi (s.a.v.), akşam
namazında 'Kafirun' ve 'İhlas' surelerini okurdu.'' diye nassan bildirmiştir Bu
hadisin isnadı. zcihiren sağlamdır. Fakat Darekutni'nin dediğine göre bazı
ravileri hata etmiştir. Bu sebeple isnad ma'luldur,'' demiştir.
AÇIKLAMA : Subulu's-Selam yazarı ''Nebi (s.a.v.)'in akşam
namazında 'Saffat, 'Duhan, El-A'la, Tin, Falak, 'Nas, ve 'Murselat' surelerini
okudugu rivayet olunmuştur. Bütün bu rivayetler sahihtir. Bu nedenle akşam
namazında 'Tival = uzun', 'Kısar = kısa' ve diğer sureleri okumak sünnettir,
Bazı sureleri devamlı okuyup bunun sünnet olduğuna ve başka sureleri okumanın
sünnet olmadığına itikad etmek, Nebi (s.a.v.)'in hidayet yoluna ters düşer,
demiştir. 'Nas' suresinden itibaren Kur'an'ın tamamının bir bölü yedisine
'Mufassal' ismi verilmiştir. Çünkü bu bölümde sureler çoktur. Bu da 'Tival =
uzunlar', 'Evsat = ortalar' ve 'Kısar-= kısalar' diye üç kısma ayrılmıştır.
Alimler, bu kısımların başlangıç ve bitiminin sınırları husüsunda ihtilaf
etmişlerdir:
1- Hanefiler'e
göre uzun sureler, 'Hucurat' suresinden başlar, 'Buruc' suresinin sonunda
biter. Orta sureler, 'Buruc' suresinin sonundan başlar, 'Beyyine' suresinin
nihayetinde biter. Ondan Kur'an'ın sonuna kadar olan kısmı. kısa bölümü teşkil
eder.
2- Şafiiler'e
göre uzun sureler 'Hucurat'tan Amme suresine kadardır, 'Amme'den 'Duha'
suresine kadar olan kısım ortadadır. Bundan sonraki sureler de kısadır.
3 - Malikiler'e
göre 'Hucurat'tan 'Naziat ' suresine kadar olan kısım uzundur. 'Abese'
süresinden 'El-Leyl' suresine kadar olan
kısım ortadadır. Bundan sonraki sureler de kısadır.
4- Hanbeliler'e
göre Amme suresine kadar uzundur, Oradan Duha suresine kadar ortadır. Ondan
sonrakiler kısadır.
Gerek müellifin
bu babta rivayetettiği hadislerden ve gerekse Kütüb-i Sitte sahibierinin
rivayet ettikleri hadislerden, Nebi (s.a.v.)'in akşam namazında Tivaı. Evsat ve
Kısar bölümlerine dahil olan surelerin bazılarını okuduğu anlaşılıyor El-Hafiz:
«Rivayet olunan. bu hadisleri uzlaştırmanın yolu şudur: Nebi (s.a.v.), akşam
namazını zaman zaman uzatmıştır. Ya uzatmanın caizliğini beyan etmek için, ya
da cemaata meşakkat olmadığını bildiği içindir. Cübeyr bin Mut'im'in (832 nolu)
hadisinde, Nebi (s.a.v.)'in Tur suresini bir defadan fazla okuduğuna dair bir
delil yoktur. Buhari, Ebu Davud ve Nesai'nin rivayet ettikleri Zeyd bin Sabit
(r.a.)'in hadisinden Mervan bin el-Hakem'in, akşam namazlarında hep Kısar
bölümündeki sureleri okuması üzerine Zeyd bin Sabit (r.a.) müdahale ederek Nebi
(s.a.v.)'in Tival bölümündeki surelerden daha uzun olan A'raf ve En'am
surelerini okuduğunu bildirmiştir. Eğer Mervan'ın, Nebi (s.a.v.)'in akşam
namazında daima kısa sureleri okuduğuna dair bir bilgisi olmuş olsaydı, Zeyd
bin Sabit (r.a.)'in müdahalesine karşı cevab verecekti. Şunu da belirtelim ki:
Zeyd bin Sabit (r.a.), Nebi (s.a.v.)'in akşam namazında daima uzun sureleri
okuduğunu kasdetmemiştir," eler.
Hangi namazda,
hangi bölümdeki sureleri okumak evladır?
1- Hanefiler'e
göre sabah ve öğle namazlarında Tival; ikindi ve yatsı namazlarında Evsat ve
akşam namazlarında Kısar bölümlerinden sureler okunmalıdır.
2- Şafiiler'e
göre de durum Hanefiler gibidir.
Yalnız Cuma
gÜnü sahah namazının ilk rek'atinde Secde ve Kaf suresini ve ikinci rek'atinde
El-İnsan suresini okumak sünnettir. Hanefi ve Şafii mezhebIerine göre öğle
namazında okunacak sureler, sabah namazında okunacak surelerden biraz kısa
olmalıdır.
3- Malikiler'e
göre sabah ve öğle namazlarında Tival: ikindi ve akşam namazlarında Kısar ve
yatsı namazında Evsat bölümlerindeki sureler okunmalıdır. Bunlara göre bunun
hükmü sünnet değil mendubluktur.
4- Hanbeliler'e
göre sabah namazında Tival. akşam namazında Kısar ve öğle, ikindi ile yatsı
namazlarında Evsat bölümlerindeki sureler okunmalıdır.