DEVAM: 33- NAMAZDAN
DÖNMEK BABI
حَدَّثَنَا
علي بْن
مُحَمَّد،
حَدَّثَنَا وَكِيع.
ح
وحَدَّثَنَا
أَبُو بَكْر
بْن خلاد. حَدَّثَنَا
يحيى بْن
سعيد. قالا:
حَدَّثَنَا الأعمش،
عَن عمارة،
عَن الأسود؛
قَالَ: قال
عَبْد اللّه: - لا
يجعلن أحدكم
للشيطان في
نفسه جزأً. يرى
أن حقاً للّه
عليه أن لا
ينصرف إلا عَن
يمينه. قد
رأيت رَسُول
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسلَّمْ،
أكثر انصرافه
عَن يساره.
Abdullah (bin
Mes'ud) (r.a.)'den rivayet edildiğine güre şöyle demiştir :
Herhangi biriniz
(namazdan çıkarken) sağ tarafına dönmek mecburiyetinde olduğuna itikad ederek
(bu yüzden) nefsinde şeytana bir hisse ayırmaya kalkışmasın. Çünkü ben.
Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'i gördüm. Dönüşlerinin ekserisi sol
tarafına idi.
AÇIKLAMA: Bu hadisi Tirmizi hariç, Kütüb-i Sitte
sahipIerinin hepsi ve Ahmed ile Beyhaki de manayı değiştirmeyen az lafız
farkıyla rivayet etmişlerdir.
İbn-i Mes'ud
(r.a.), bu hadisiyle, namazdan sonra sağ tarafa dönmenin vacibliğine itikad
etmenin mahzurlu olduğunu, çünkü Nebi (s.a.v.)'in ekseriyetle sol tarafına
dönüp gittiğini gördüğünü bildirmiştir. Vacib olmayan bir şeyin vacibliğine
itikad etmek günah olduğu için, bu inançta olan kişi, nefsinde ve inancında
şeytana bir hisse ayırmış olur.
Hadis, Nebi
(s.a.v.)'in namazdan çıkınca sol tarafına dönüp gitmesinin, sağ tarafına dönüp
gitmesinden daha çok olduğuna delalet eder.. Müslim ve Beyhaki'nin İsmail bin
Abdirrahman es-Südi tarikiyle rivayet ettiklerine göre İsmail (r.a.) şöyle demiştir
:
'Namazdan
çıktığım zaman sağ tarafıma mı, sol tarafıma mı döneyim.' diye Enes bin Malik
(r.a.)'e sordum. Enes (r.a.) şöyle cevap verdi: 'Bana gelince; Ben Nebi
(s.a.v.)'in daha çok sol tarafına döndüğünü gördüm.'
İbn-i Mes'ud
(r.a.}'un hadisiyle Enes (r.a.)'in hadisi arasında bir ihtilaf yoktur. Çünkü
Nebi (s.a.v.) bazen sağ tarafına, bazen de sol tarafına dönüp giderdi. Her
sahabi daha çok olduğuna itikad ettiğini haber vermiştir.
Ebu Davud'un
İbn-i Mes'ud (r.a.)'in rivayetinde ravi Ümare demiştir ki; 'Ben bu hadisi
El-Esved'den dinledikten sonra Medine'ye vardım, Nebi (s.a.v.)'in hanelerinin
mescidin sol tarafında bulunduğunu gördüm.'
Sindi de: 'Nebi
(s.a.v.)'in evi mescidin sol tarafında (doğusunda) bulunduğu için sol tarafa
dönüp gitmek ihtiyacı daha çok duyulmuş ve bu nedenle Nebi (s.a.v.)'in, sol
tarafına dönüp gitmesinin daha çok görülmüş olması muhtemeldir.