DEVAM: 45- İMAM'A YAKIN
DURMASI MÜSTEHAB OLANLARI BEYAN BABl
حَدَّثَنَا
أبو كريب.
حَدَّثَنَا
ابن أبي زائدة،
عَن أبي
الأشهب، عَن
أبي نضرة، عَن
أبي سعيد؛
- أن
رَسُول
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسلَّمْ رأى
في أصحابه
تأخراً. فقَالَ:
((تقدموا
فأتموا بي.
وليأتم بكم من
بعدكم. لا يزال
قوم يتأخرون
حتى يؤخرهم
اللَّه)).
Ebu Said(-i
Hudri) (r.a.)'den rivayet edildiğine göre şöyle demiştir ;
Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem), Ashabında bir gerileme (= Ön safta durmaktan
kaçınma) gördü ve onlara:
«İleri geliniz ve
bana uyunuz. Sizden sonrakiler de size uysunlar. (Ön saftan) geri durmaya devam
eden bir kavmi nihayet Allah geriletir.»
Diğer tahric:
Müslim, Ebu Davud, Nesai ve Beyhaki
AÇIKLAMA: EI-Menhel yazarı bu hadisin rivayet edildiği
''Kadınların safta durması ve birinci saftan gerilemek'' babında şöyle der:
''Sahabiler,
galiba Nebi (s.a.v.)'in: ''En akıllı olanlar bana yakın dursunlar ... ''
mealindeki (876 nolu) hadisini işittikleri ve kendilerini liyakatlı
görmedikleri için birinci saffa geçmekten çekinmişlerdir. Nebi (s.a.v.) de
ashabına son hadisi emretmiştİr:
''Sizden
sonrakiler de size uysunlar.'' emrinden maksat, arkalarda bulunanların
sahabileri kendilerine imam edinmeleri değil, Nebi (s.a.v.)'in namazdaki
hareketlerini göremiyecekleri için önlerindeki saflara bakarak hareketlerini
uydurmalarıdır. Çünkü bütün cemaatın bir imama. uyması gereklidir.
''Geri durmaya
devam eden ... '' parçası'nın manası şudur :
Ön saffın
faziletini kazanmayı önemsemeyen ve bu fazileti küçümseyen kimseler bu
davranışı alışkanlık haline getirip bunda israr ederlerse Allah Teala Ahiret
günü onları geriletir. Yani Cehennem'den ilk çıkaracağı mü'minler meyanında
onları çıkarmıyacak. Ön saftan geri duruşlarına karşılık ve uygun olarak onları
Cehennem'den tehirli çıkaracaktır.
Şöyle de yorum
yapmak mümkündür:
Ön saffa geçiş
hususunda böyle davrananları Allah Teala önce Cehennem'e hapsedecek ve tehirli
olarak Cennet'e koyacaktır.
Böylelerin, Cehennem'e
giren mü'minlerin en altında olacakları kasdedilmiş olabilir.
Nevevi: Allah,
böylelerini rahmetinden, muazzam fazlından, yüksek mertebeden, ilimden ve
benzeri meziyetlerden geri bırakır, diyerek yorum yapmıştır.
Hadisin
zahirine göre bu şiddetli tehdit, birinci saffa geçmemeyi itiyat haline
getirenlere aittir. Aslında böyle yapan kimse yani geri saflarda durmayı itiyat
haline getiren veya namazını cemaatla değil tek başına kılan şahıs, bu
davranışından dolayı cehenneme müstahak olmaz. Şu halde mezkur tehdit ön saftan
kaçınma yüzünden namazını terkeden veya vaktinden çıkarıp kazaya bırakan kişiye
mahsustur, diye yorum yapmak mümkündür.
HADİS'İN FIKIH
YÖNÜ :
1- Ön saffın
yüce sevabını kaçırmamak için bu saffa geçmeye önem verilmelidir. (Ancak ön
saffa geçmek için başkasına eziyet etmemelidir. Aksi takdirde sevap yerine
günah. olur. Başkasına eziyet edeceği endişesiyle ön saffa geçmekten vaz geçen
şahsın sevabı ön saf'ta namaz kılanın sevabından daha fazladır. Çünkü
Taberani'nin İbn-i Abbas (r.a.)'den rivayet ettiği bir hadiste Nebi (s.a.v.)
şöyle buyurmuştur. ''Bir kimseye eziyet edeceği endişesi ile ön saffı bırakan
adam için Allah ilk saffm sevabının iki katını verir.''
2- İmam,
fazilet sahibIerinin namazda kendisine yakın durmalarını istemeli ve cemaat
için en hayırlı olan şeyi tavsiye etmelidir.
3- İmamı
görmeyen arka saflardaki cemaat, önlerindeki safların hareketlerine göre imamı
takip edebilirler.
4- Ön saffın
sevabını küçümsiyerek gerilemek hatadır.