DEVAM: 64- SICAK'TA VE
SOĞUK'TA ELBİSE ÜZERİNDE SECDE ETMEK BABI
حَدَّثَنَا
إِسْحَاق بْن
إبراهيم بْن
حبيب. حَدَّثَنَا
بشر بْن
المفضل، عَن
غالب القطان،
عَن بكر بْن
عَبْد اللّه،
عَن أَنَس بْن
مَالِك؛
قَالَ:
-
كنا نصلي مع
النَّبِي
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمْ في
شدة الحر.
فإذا لم يقدر
أحدنا أن يمكن
جبهته، بسط
ثوبه فسجد
عليه.
Enes bin Malik
(r.a.)'den: şöyle demiştir:
Sıcaklığın
şiddetli zamanlarında Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile beraber namaz
kılardık. Birimiz (secde yerinin hararetinden dolayı) alnını yere iyice koymaya
muktedir olmadığı zaman (büründüğü) elbisesinin bir tarafını yere yayarak
üzerinde secde ederdi.
Bu hadisi
Kütüb-i Sitte sahiplerinin hepsi ve Ahmed rivayet etmişlerdir.
AÇIKLAMA: Bundan önceki hadis soğuktan korunmak için
elbisenin bir tarafı üzerinde secde etmenin cevazına delalet ettiği gibi bu
hadis de sıcaktan korunmakiçin aynı şeyi yapmanın caizliğine delalet eder.
Hadisin:
''.alnını iyice yere koymaya muktedir olmadığı zaman ... " cümlesi, çıplak
yere secde etmenin asıl olduğuna işaret eder. Çünkü bu cümlede, elbisenin bir
tarafı üzerinde secde etmek, alını çıplak yere koymanın güçlüğüne bağlanmıştır.
Elbisenin bir
tarafı üzerinde secde etmenin hükmü hakkındaki alimlerin görüşleri:
1- Ebu Hanife
ve Cumhur'a göre kişi, büründüğü elbisenin bir tarafı üzerinde secde edebilir.
Delilleri de bu babtaki hadislerdir. Cumhur: Hakim ve Beyhaki'nin rivayet
ettikleri Habbab bin El-Eret (r.a.)'in aşağıdaki hadisi bu hükme muarız
değildir. Çünkü Habbab'ın hadisindeki Sahabilerin şikayeti bir elbise üzerinde
secde etmek izni için değil, sıcağın şiddeti kırılıncaya kadar öğle farzını
te'hir etmek içindir. Eğer şikayetleri bir elbise üzerinde secde etmekle
giderilmiş olsaydı, bu izin verilecekti, diye yorum yapmışlardır.
(Üzerinde secde
ettiğimiz) kızgın taşların alınlarımızdaki harareti Resulullah (s.a.v.)'e
şikayet ettik. (= Halimizi arzettik) de O. şikayetimizi gidermedi. (= Bir çare
bildirmedi.),.
2. Şafii'ye göre,
bürünülen elbiseden namazdaki eğiliş ve kalkışlarda kişi ile beraber, hareket
eden kısımlar üzerinde secde etmek caiz değil, hareket etmeyen (yani yere
yayılıp kalan) kısımlar üzerinde secde etmek caizdir. Şafii'nin zayıf olan bir
kavIine göre hareket etmeyen kısım da hareket eden kısım gibidir. Şafii, bu
babtaki hadislerde sözkonusu edilen elbiseden maksat namaz esnasında kişiden
ayrı olan elbisesidir. Büründüğü elbise değildir, demiştir. Ama bu yorum.
hadisin zahirine uygun görülmüyor. Çünkü: "Elbisesi" tabirinden
hatıra ilk gelen şey, bürünülen elbisedir. İbn-i Ebi Şeybe'nin", İkrime
yolu ile İbn-i Abbas (r.a.)'dan rivayet ettiği şu mealdeki hadis de hadisin
zahıri manasını teyid eder; "Nebi (s.a.v.). yerin sıcaklığından ve
soğukluğundan, fazla kısmı ile korunduğu bir elbise içinde namaz kılmıştır.
Şafii'nin
delili ise yukarda nakledilen Habbab (r.a.)'ın hadisidir.
İhtiyaç yok
iken elbise üzerinde secde etmek Ebu Hanife ve Cumhur'a göre mekruhtur.
HADİS'İN FIKIH
YÖNÜ :
1- Namaz'ın daha
düzgün kılınması için namazda az hareket caizdir.
3- Kişi,
büründüğü elbisenin bir tarafı üzerinde secde edebilir.
3- Namazda
huşuun devamı için gayret edilmelidir, Çünkü yerin hararetinden dolayı huşu
gitmesin diye Sahabiler elbiseleri üzerinde secde etmişlerdir.