DEVAM: 65- (iKAZ İÇiN)
NAMAZDA SÜBHANALLAH DEMEK ERKEKLERE. EL
ÇIRPMAK İSE KADINLARA UYGUNDUR, BABI
حَدَّثَنَا
سويد بن سعيد.
حَدَّثَنَا
يحيى بن سليم،
عن إسماعيل بن
أمية. وعبيد
الله، عن نافع؛
أنّه كان
يقول: قال ابن
عمر: -
رخص رسول الله
صلى الله عليه
وسلم للنساء
في التصفيق،
وللرجال في
التسبيح.
في الزوائد:
إسناده حسن.
(Abdullah) bin
Ömer (r.a.)'dan; şöyle demiştir :
Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem), el çırpmak hakkında kadınlara ve sübhanallah
demek hakkında erkeklere ruhsat vermiştir.
Not: Bu hadisin
senedinin hasen olduğu Zevaid'de belirtilmiştir.
AÇIKLAMA (1034, 1035 ve 1036):
Bu Hadis zevaid
türündendir.
Kişi namazda iken
vuku bulan bir durum karşısında namazda olduğunu sezdirmek veya herhangi bir
uyarıda bulunmak için işaret verecek. Bu babtaki hadisler, erkeklerin
sübhanallah demekle, kadınların ise el çırpmakla işaret vermelerinin uygun
olduğuna hükmederler, Mesela, kör adamı tehlikeye karşı uyarmak, yanılanı
uyarmak, içeri girmek isteyene izin vermek ve kapı çalana içerdekinin namazda
olduğunu sezdirmek için hadislerde belirtilen şekilde işaret verilir. Tesbih,
zikir niyeti ile edilir.
Kadınların,
seslerini yükseltmeleri sakıncalı olduğu için el çırpmaları uygun görülmüştür.
El çırpmak umumiyetle kadınlara yakışır bir iş olduğundan erkeklerin el
çırpmaları uygun görülmemiştir,
NAMAZDAKİ UYARI
HAKKINDA ALİMLERDEN,
1- Şafiiler ve
Hanbeliler bu hadislerin zahiri ile hükmederek demişler ki: Sübhanallah sözü
namazdaki zikir türünden olduğu için çokça tekrarlansa dahi namaza zarar
vermez. Fakat el çırpmak namaza yabancı bir hareket olduğu için çok yapılırsa
namaz bozulur, Tesbih edilirlerken sırf ikaz niyetiyle edilmez. Niyet zikir
olacak. İkaz kendiliğinden gerçekleşir.
2- Hanefiler ve
Malikiler demişlerki: Kadınlar da erkekler gibi tesbih ederek ikazlarını
yayarlar el çırpmazIar. Kadınların el çırpması Malikiler'e göre mekruh, Ebu
Hanife'ye göre ise namazı bozar.
Bu alimler
derler ki, Sehl bin Sa'd (r.a.)'ın uzun metin halinde rivayet ettiği hadiste
şöyle buyurulmuştur :
Namaz içinde
iken kime bir şey peyda olursa sübhanallah desin. Çünkü sübhanallah deyince ona
dönülür. El çırpmak ancak kadınlara aittir,''
Bu hadiste
erkek, kadın ayırımı yapİlmadan: .''kime
bir şey... '' buyurulmuştur, Bu ifadenin kapsamına kadınlar da girer.
Hadisin son kısmının manası ise şudur:
El çırpmak
kadınların namaz dışındaki işidir. Eğlence için yaptıkları bir harekettir.
Namaza yakışmaz.''
Bu babta
rivayet edilen hadislerin Şafiiler'le. Hanbeliler'in görüşlerini teyid
ettikleri Kurtubi ve İbn-i Abdi'l-Berr tarafından ifade edilmiştir. Müellif de
bu görüştedir,
Birinci
görÜşteki alimler derler ki, Sehl (r.a.)'ın hadisi bizim delilimizdir. Şöyle
ki, bu hadisin baş kısmında anlatıldığı gibi Ebu Bekir (r.a.ı) Beni Amr
kabilesinde sahabilere namaz kıldırmaya başladıktan sonra Resulullah (s.a.v.)
gelerek birinci saffa girince cemaat, durumu Ebu '8ekir (r.a.)'a sezdirmek için
el çırpmaya başlamıştır, çok kimse el çırpmış. Nihayet Ebu 8ekir durumu sezince
geri çekilmiş ve Nebi (s.a.v.) imamlığa geçmiştir. Namazdan sonra Nebi (s.a.v.)
cemaata:
''Size ne
oluyordu? Niçin bu kadar çok kişi el çırptı. Kime bir şey arız olursa
sübhanallah desin. Çünkü sübhanallah deyince kendisine dönülür, dikkat edilir.
El çırpmak kadınlara mahsustur." buyurmuştur.
Hadisteki: •El
çırpmak kadınlara mahsustur." cümlesinin manası şudur: 'Kadınlara namaz
içinde bir şey arız olursa onlar el çırparlar'' (siz. erkekler böyle yapmayın
sübhanallah deyin).'
HADİSLERDEN
ÇIKARILAN HÜKÜMLER :
1- Erkekler
namazda ikaz mahiyetinde (ve fakat zikir' niyeti ile) sübhanallah diyebilir.
2- Kadınlar
ikaz için el çırpabilirler.
3- Az hareket
namazı bozmaz.