DEVAM: 71- KUR'AN
SECDELERİ SAYISI
حَدَّثَنَا
مُحَمَّد بْن
يحيى.
حَدَّثَنَا سليمان
بْن عَبْدُ
الرحمن
الدمشقي.
حَدَّثَنَا
عثمان بْن
فائد.
حَدَّثَنَا
عاصم بْن رجاء
بْن حيوة، عَن
المهدي بْن
عَبْدُ
الرحمن بْن
عيينة بْن
خاطر. قَالَ:
حدثتني عمتي
أم الدرداء،
عَن أبي
الدرداء؛
قَالَ: - سجدت مع
النَّبِي
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمْ
إحدى عشرة
سجدة، ليس
فيها من
المفصل شيء:
الأعراف،
والرعد،
والنحل، وبني
إسرائيل،
ومريم،
والحج، وسجدة
الفرقان، وسليمان
سورة النحل،
والسجدة، وفي
ص، وسجدة
الحواميم.
فِي
الزَوائِد: في
إسناده عثمان
بْن فائد، وهو
ضعيف.
Ebüd-Derda'
(r.a.)'den; şöyle demiştir:
Ben Nebi
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile beraber on bir secde ettim. Onlar içinde
el-Mufassal (bölümün) den hiç bir ayet yoktu. Onlar (ın bulunduğu sureler:)
El-A'raf,
er-Ra'd, en-Nahl, Beni İsrail (= İsra), Meryem, el-Hac, el-Furkan, en-Nemi,
es-Secde, Sad ve Fussilat surelerinin secdeleridir.
Not: Bu senedin
ravilerinden Osman bin Faid'in zayıf olduğu Zevaid'de bildirilmiştir.
AÇIKLAMA: Ebu'd-Derda (r.a.l'ın ilk hadisini Tirmizi ve Ebu
Davud da rivayet. etmişlerdir. Ebu Davud'un rivayetinde buradaki son cümle yani
''En-Necm secdesi onlardan birisidir." kısmı yoktur. Tirmizi. bu hadisin
garib olduğunu söylemiştir,
En-Necm
süresinin sonundaki: فَاسْجُدُوا
لِلَّهِ
وَاعْبُدُوا
ayetininsecde ayetlerinden olup olmadıgı hususunda ihtilal' vardır.
İbn-i Ömer,
İbn-i,Abbas, Ata', Ebu Sevr, Hasan-ı Basri, Said bin Cübeyr, Said bin
El-Müseyyeb, İkrime, Tavus ve Malik (r.anhum), en-Necm ayetinde secde
olmadığını söylemişlerdir. Delilleri de Ebu Davud'un rivayet ettiği: "Nebi
(s.a.v.), Medine-i Münevvere'ye intikalinden bu yana Mufassal surelerin hiç bir
ayetinde secde etmedi:' mealindeki İbn-i Abbas (r.a.)'ın hadisidir. Fakat el-Menhel
yazarı hadisin zayıflığını gerekçeli olarak nakletmiştir. Diğer bir delil de
İbn-i Mace hariç diğer Kütüb-i Sitte'de rivayet edilen Zeyd bin Sabit (r.a.)'ın
şu mealdeki hadisidir: "Ben Resulullah (s.a.v.)'in huzurunda Necm suresini
okudum. O, secde etmedi:'
En-Necm
ayetinde secde vardır, diyen alimler Zeyd (r.a.)'ın hadisine şöyle cevap
verirler: Nebi (s.a.v.) en-Necm ayeti okunduğunda muhtemelen abdestsiz idi,
yahut vakit kerahet vakti idi veyahut secde etmemenin caizliğini beyan etmek
içindi.
El-Fetih yazarı,
secde etmemenin caizliğini beyan etmek ihtimali en kuvvetli olan ihtimaldir.
Şafii bu sebep ve hikmet kesindir, demiştir, der.
Alimlerin bir
kısmı Necm ayetindesecde vardır, demişlerdir. Tirmizi bu kavli kuvvetli bularak:
En sahih olanı budur, der. Hanefi, Şafii alimleri, bir rivayete göre Ahmed,
böyle demişlerdir. Sevri, İbnü'l-Mübarek. İshak, El-Leys ve' Davud böyle
hükmedenlerdendirler. (r.anhum).
Bunların delilleri ise Buhari, Müslim, Ebu Davud. Nesai ve başkalarının
rivayet ettikleri Abdullah bin Mes'ud (r.a.)'ın şu mealdeld hadisidir:
"Nebi (s.a.v.) Mekke'de en-Necm suresini okudu ve secde etti. Bir yaşlı
hariç orada bulunan mü'min ve müşrik herkes secde etti. Yaşlı herif ise yerden
bir avuç çakıl veya toprak alıp alnına götürdü ve: Bu bana yeter dedi. Sonra
(Bedir savaşında) bu yaşlının kafir olarak öldürüldüğünü gördüm."
İbn-i Abbas
(r.a.) ve Ebu Hureyre (r.a.)'den rivayet edilen hadisler de bu gruptaki
alimlerin delillerindendir.
1057 nolu Amr
bin el-As (r.a.)'ın hadisi bu grubun delillerinden birisidir .
Ebu'd-Derda'nın
ikinci hadisi Zcvaid türündendir. Burada on bir secdenin bulunduğu sureler
anılmıştır. Ancak birinci hadisteki Necm suresi anılmadığı gibi, olmamasının
gerektiği zımnen ifade edilmiştir. Çünkü burada; "On bir secde içinde
Mufassal surelerden hiç bir şey yoktur." deniliyar.
Necm suresi
Mufassal sürelerden sayıldığı için bu sure'nin hariç tutulduğu tasrih edilmiş
olur.
Mufassal:
Kur'an-i Kerim'in sonundan itibaren bir bölü yedisine denir. Kur'an'ın bu
bölümü sık sık besmelelerle birbirinden ayrılan sureler halinde olduğu için bu
ismi almıştır, Çünkü kelimenin sözlük manası ayrılan demektir.
Kur'an'ın
mufassal bölümünün başlangıç suresine gelince Hanefi, Maliki ve Şafii
mezhebIerine göre Hucurat suresi, Hanbeli mezhebine göre Kaf suresi bu bölümün
başlangıcıdır. Her iki kavle göre Necm suresi bu cölümdendir.
1056 nolu
hadiste anılan on bir secde ayeti şunlardır;
1-A'raf 206,
2-Ra'd 15, 3-Nahl' 50, 4-İsra 109,
5-Meryem 58, 6-Hac 18, 7-Furkan 60 8-Neml 26
Bu surede
Süleyman (a.s.)'dan bahsedildiği için hadiste Süleyman ismi sure ile birlikte
geçmektedir.
9-Secde 151,
10-Cumhura göre: Sa'd 24. Hanefi alimlerine göre bu ayeti takip eden 25. ayetin
sonunda secde edilir. 11-Fussılet 37
Bir kavle göre
bunu takip eden 38. ayetin bitiminde secde edilir .. Yukarıda geçen secde
ayetlerinden «Sad» suresindeki hariç digerlerin hepsi alimlerin ittifakı ile
secde ayetidir. Yani bu ayetlerde tilavet secdesi yapılır.
"Sad
süresindeki ayette yapılacak secde. Hanefi alimleri. Malik. Süfyan.
İbnü'l-Mübarek, İshak ve Cumhura göre tilavet secdesidir.
Şafii'ye göre
bu secde tilavet secdesi değil, şükür secdesidir. Namaz dışında mezkur ayet
okununca secde edilir. Namaz içinde okununca secde edilmez. edenin namazı
bozulur. Meşhur kavIine göre Ahmed de böyle demiştir. Ata' ve Alkama'dan da bu
hüküm rivayet edilmiştir.
El-Menhel
yazarı "Sad suresindeki secele" babında iki tarafın delillerini
ayrıntılı olarak zikretmiştir. Geniş malümat için oraya müracaat edilmesi
tavsiye olunur.