DEVAM: 71- KUR'AN
SECDELERİ SAYISI
حَدَّثَنَا
مُحَمَّد بْن
يحيى.
حَدَّثَنَا ابن
أبي مريم، عَن
نافع بْن
يزيد.
حَدَّثَنَا الحارث
ابن سعيد
العتقي، عَن
عَبْد اللّه
بْن منين، من
بني عَبْدُ
كلال، عَن
عمرو بْن
العاص؛ - أن
رَسُول
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسلَّمْ
أقرأه خمس
عشرة سجدة في
القرآن. منها
ثلاث في
المفصل، وفي
الحج سجدتين.
Amr bin el-As
(r.a.)'den rivayet edildiğine göre: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem),
O'na Kur'an-ı Kerim'de bulunan onbeş secde ayetini öğretmiştir. Bunlardan üç
tanesi Mufassal bölümünde, iki tanesi de Hac suresindedir."
Diğer tahric:
Ebu Davud. Darekutni, Hakim ve Beyhaki de bu hadisi
AÇIKLAMA: EI-Menhel yazarı şöyle der: "Hadisin: أقرأه
خمس عشرة سجدة cümlesinin
manası: "Nebi (s.a.v.). ona, her birisinde secdenin zikredildiği onbeş
Kur'an ayetini öğretti." Bu cümleden kasdedilen mana'nın: "Nebi
(s.a.v.), ona, her birisinde secdenin zikredildiği onbeş Kur'an ayetini huzurda
okumasını öğretti." olması muhtemeldir. Nihaye'de: Adam üstadının
huzurunda Kur'an veya hadis okuduğu zaman: "Falan zat bana okutturdu"
der, denilmiştir."
Hadiste sözü
edilen onbeş ayetten on biri bundan önceki hadisin izahında bulundukları
surelerle birlikte gösterilmiştir. Kalan dördünün Mufassal bölümünde olan üçü
şunlardır:
1- Necm
suresinin son ayeti, 2- İnşikak 21, 3-
Alak suresinin son ayati. Hac suresinin ilk secde ayeti bundan önceki hadisin
izahında geçmiştir. İkincisi de: وَافْعَلُوا
الْخَيْرَ
لَعَلَّكُمْ
تُفْلِحُونَ diye
biten 77. ayettir.
Bu ikinci
ayetin secde ayeti olup olmadığı hususunda ihtilaf vardır. Bu hadis, secde
ayeti olduğunu söyleyenler için delildir. Tirmizi, Ebu Davud ve başkalarının
Ukbe bin Amir (r.a.)'den rivayet ettikleri bir hadis de bunların delilidir.
Ömer bin el-Hattab ve oğlu Abdullah (r.a.)'ın: ''. içinde iki secde ayetinin
bulunmasıyla Hac suresi üstün tutulmuştur .'' mealindeki hadis de bir delildir.
İbnü'l-Mübarek,
Şafii, Ahmed, Davud ve İshak böyle hükmetmişlerdir ..
İbn-i Abbas,
Ebu Hanife, Kufe alimleri, Malikiler ve Süfyan-i Sevri'ye göre ikinci ayet
secde ayeti değildir.
KUR'AN'DAKİ
SECDE AYETLERİNİN SAYISI HAKKINDAKİ ALİMLERİN KAVİLLERİ
1- Ebu Hanife
ve Malikiler'den İbn-i Veheb'e göre secde ayetleri on dörttür. Yukarıda anılan
onbeş yerden Hac suresindeki ikinci secde ayeti müstesnadır. Yani o ayet
okununca secde edilmez.
2- Şafiiler,
Hanbeliler ve Davud'a göre secde ayeti ondörttür. Mezkur onbeş ayetten Sad
suresindeki ayet müstesnadır. Onlara göre Sad secdesi şükür secdesidir. Namaz
içinde secde yapılamaz. Namaz dışında okununca şükür niyeti ile secde etmek
meşrudur.
3- Malikiler'e
göre secde ayetleri onbirdir. Mufassal kısmındaki üç ayet ve Hac suresindeki
ikinci (77.ayet) secde ayeti degildir.
4- El-Leys,
İshak. İbnü'l-Münzir, Malikiler'den İbn-i Habib ve İbn-i Veheb'e göre yukarda
anılan onbeş ayetin hepsi secde ayetidir. Ahmed'in bir rivayeti de böyledir
HANGİ NAMAZDA
SECDE AYETİ OKUNUNCA TİLAVET SECDESİ YAPILIR ?
1- Alimlerin
cumhuru, farz, nafile, gizli namaz, açık namaz, imam, münferid farkı
gözetmeksizin secde edilir, demiştir.
2- Ebu Hanife,
Ahmed, Malikiler'den İbn-i Habib demişler ki imarn'ın gizli namazlarda secde
ayetini okuyup secde etmesi mekruhtur. Çünkü cemaatın şaşırması endişesi vardır.
Fakat açık namazlarda kerahet yoktur.
3- Malik ve
arkadaşları demişler ki gizli olsun, açık olsun farz namazlarda imam'ın ve
münferidin secde etmesi mekruhtur.
TİLAVET
SECDESİNİN HÜKMÜ :
Cumhür'a göre
tilavet secelesi sünnettir. Ömer, Selman-i Farisi, İbn-i Abbas, imran bin
Husayn, Malik, Şafii, Evzai, Ahmed. İshak, Ebu Sevr ve Davud (r.a.) böyle
hükmedenlerdendirler.
Ebu Hanife
(r.a.) ise vacibtir. demiştir. Fıkıhçıların cumhuru: tilavet secdesini yapmak
için abdestli olmak şarttır. demişlerdir.
SECDE AYETİNİ
İŞİTENİN HÜKMÜ
1- Ebu
Hanife'ye göre secde ayetini işiten kişi, dinlemeyi niyet etmemiş olsa bile
secde etmesi gerekir.
2- Malik ve
Ahmed'e göre dinlemek niyeti şarttır. (Sadece duydu ise secde şart değildir)
3- Şafii:
Dinlemek niyeti olmasa bile işitenin secde etmesi sünnettir. demiştir.
Hanefiler,
Şafiiler ve Malikiler: Okuyucu secde etmese bile işiten veya dinleyen secde
eder, demişlerdir. Hanbeliler ise: Okuyucu secde etmezse dinleyen de etmez,
demişlerdir.