92- CUMA NAMAZINA NE
KADAR MESAFEDEN GELİNECEĞİNE DAİR VARİD OLAN HADİS BABI
حَدَّثَنَا
مُحَمَّد بْن
يحيى.
حَدَّثَنَا سعيد
بْن أبي مريم،
عَن عَبْد
اللّه بْن
عمر، عَن
نافع، عَن ابن
عمر، قَالَ:
-
إن أهل قباء
كانوا
يجتمعون مع
رَسُول اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسلَّمْ يوم
الجمعة.
فِي
الزَوائِد: في
إسناده عَبْد
اللّه بْن عمر
وهو ضعيف.
(Abdullah) bin
Ömer (r.a.)'dan; şöyle demiştir :
Kuba ehli Cum'a
günü Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in (mescidine gelerek) beraberinde Cuma namazını kılarlardı.
Not: Bunun senedindeki
Nafi'nin ravisi olan Abdullah'ın zayıf olduğu Zevaid'de bildirilmştir.
(Nafi’nin ravisi ibn-i Ömer sahabe değil, Nafi’den sonraki ravi Abdullah b.
Ömer’dir)
AÇIKLAMA: Cuma namazının
kılındığı şehirde oturan ve şer'an özürlü olmayan erkeklere cuma namazı
farzdır. Şehir içindekilerin evleri ezan sesini işitmayecek kadar camiden uzak
olsa bile alimlerin icmaı ile cuma namazına gitmek mecburiyetindedir. Şehrin
dışında oturanlara cumanın farz olup olmadığı hususunda ihtilaf vardır.
EI-Menhel yazarı bu
ihtilafla ilgili olarak şunları söyler:
"1- Amr bin
El-As, Said bin El-Müseyyeb, Ahmed ve İshak (r.a.): Şehir dışındakiler cuma
ezanını işitir durumda iseler onlara cuma namazı farzdır, işitmez derecede
uzakta isa farz değil, demişlerdir. Şafiiler de ayni şey; söyleyerek: Ezan
sesini işitmek hususunda muteber olan durum şudur: Rüzgarın esmediği ve
seslerle gürültülerin kesildiği bir vakitte şehrin kenarında müezzin ezan okurken,
şehrin dışında ve o yönde bulunan mükellef, kulağını ezan sesine verdiği
takdirde ezan sesini işitirse Cuma namazına gitmesi farzdır, işitmezse farz
değildir, demişlerdir.
2- İbn-i Ömer, Ebu
Hureyre, Enes, El-Hasan, Ata', Nafi' İkrime, El-Hakem ve Evzai : Şehrin
dışındaki kimse, şehirde cuma namazını kıldıktan sonra, akşam karanlığından
önce evine ulaşabilirse cuma namazına gitmesi farzdır, demişlerdir.
3- Zeyd bin Ali,
El-Bakır, Ebu Hanife ve re'y ehii : Şehrin dışında olanlar ezan sesıni işitseler
bile onlara cuma namazına gitmek farz değil, demişler. Hanefiler'den Muhammed,
Şafiiler gibi: Ezan sesini işitme farzdır, demiştir.
4- Malik ve El-Leys:
Şehirden azami üç MİL uzakta bulunana farzdır, demişlerdir.
5- İbnü'l-Münzir, Rabia
ve rivayete göre Zühri bu mesafeyi dört mil olarak tayin etmişlerdir."
EI-Menhel yazarı bu
arada başka kavilleri de nakletmiştir.
Kuba, Medine-i
Münevvere'ye 2 - 3 MİL mesafededir. Buranın cemaatının cuma namazı için
Medine-i Münevvere'ye gittikleri bu hadiste bildirilmiştir.