105- ÖĞLE (NAMAZI)
FARZINDAN ÖNCEKİ DÖRT REK'AT (NAMAZ) HAKKINDA GELEN HADİSLER BABI
حَدَّثَنَا
أَبُو بَكْر
بْنُ أَبِي
شَيْبَة.
حَدَّثَنَا
جرير، عَن
قابوس، عَن
أبيه؛ قَالَ: -
أرسل أبي إلى
عائشة: أي
صلاة رَسُول
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسلَّمْ كان
أحب إليه أن
يواظب عليها؟
قالت: كان
يصلي أربعاً
قبل الظهر.
يطيل فيهن
القيام،
ويحسن فيهن
الركوع
والسجود.
فِي
الزَوائِد: في
إسناده مقال.
لأن قابوس مختلف
فيه. وضعفه
ابن حبان
والنسائي.
ووثقه ابن معين
وأحمد. وباقي
الرجال ثقات.
Kaabus (bin
ebi'l-Maharık) (r.a.), babası Ebü'l-Mahank (r.a.)'den rivayetle şöyle demiştir:
Babam
(Ebü'l-Maharık), Aişe (r.anha)'ya haber göndererek: Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem)'in (sünnetlerden) devamlı kılmaktan en çok hoşlandığı
namaz'ın hangisi olduğunu sormuş ve Aişe (r.anha) şöyle cevap vermiştir:
Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) öğle farzından önce dört rek'at kılardı. Bundaki
kıyamı (= Kıraati) uzun tutardı ve rüku' ile secdelerini güzel yapardı.
Not: Zevaid'de
bildirildiğine göre senedindeki Kaabus (r.a.)'ın sika veya zayıf olduğu
hususunda ihtilaf vardır. İbn-i Hibban ve Nesai onu zayıf sayarken İbn-i Muin
ve Ahmed, sika saymışlardır. Senedin kalan ricali sikadır.
AÇIKLAMA: Zevaid türünden olan bu hadis Nebi (s.a.v.)'in
öğle farzından önce daima dört rek'at sünnet kıldığına delalet eder. Diğer
taraftan Nebi (s.a.v.)'in iki rek'at kıldığı rivayeti vardır. Şu halde bazen
iki rek'atle yetindiği, kuvvetle muhtemeldir. Sünnet olanı ise dört rek'attir.
Görünüşteki sonuç budur.
Hadisten
zahiren anlaşılan bu dört rek'ati bir selamla kılmış olmasıdır. Bundan sonraki
hadiste bu durum açıkça belirtilmiştir.
Buhari ile
Müslim'in Aişe (r.anha)'dan rivayet ettikleri bir hadiste Aişe (r.anha) şöyle
demiştir: "Nebi (s.a.v.), öğle namazının farzından önce dört rek'at ve
sabah namazının farzından önce iki rek'at (sünnet)'i hiç bırakmazdı,"
Nebi
(s.a.v.)'in öğle farzından önce iki rek'at (sünnet) kıldığına dair İbn-i Ömer
(r.a.)'den olan rivayet, bu rivayetlerden farklı görülmüş ve Ayni bu husüsta
şunları yazmıştır:
1- İbn-i Ömer
(r.a.)'in iki rek'atı unutup iki rek'atı rivayet etmesİ.
2- Nebi
(s.a.v.)'in bazen iki, diğer zamanlarda dört rek'at kılması.
3- Nebi (s.a.v.)'in
evde dört ve mescidde iki rek'at kılması Aişe (r.anha)'nın evdekini, İbn-i Ömer
(r.a.)'in de mesciddekini rivayet etmesi gibi değişik yorumlar muhtemeldir.
Bütün bu
ihtimallere göre öğleden önceki sünneti dört rek'atten düşürmemelidir. Çünkü İbn-i
Ömer (r.a.) Nebi (s.a.v.)'in yalnız mesciddeki haline muttali idi. Aişe
(r.anha) ise hem mesciddeki hem de evdeki haline muttali idi. İkisi de muttali
oldukları durumu biidirmişlerdir.'