DEVAM: 50- SAKAL
TAHLİLİ HAKKINDAKİ HADİSLER
حَدَّثنَا
إسماعيل بْن
عَبْد اللَّه
الرقي. حَدَّثنَا
مَحَمَّد بْن
ربيعة
الكلابي. حَدَّثنَا
واصل بْن
السائب
الرقاشي، عَن
أَبِي سورة،
عَن أَبِي
أيوب الأنصاري؛
قَالَ: -
رَأَيْت
رَسُول
اللَّه صَلى
اللَّه عَلَيْهِ
وَسَلَمْ
توضأ فخلل
لحيته.
فِيْ
الْزَوَائِدِ:
هَذَا إسناد
ضَعِيْف، لإتفاقهم
عَلَى ضعف
أَبِي سورة
وواصل الرقاشيّ.
Ebu Eyyub
El-Ensari (Radiyallahu anh)'den rivayel edildiğine göre şöyle söylemiştir :
Ben, Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'i gördüm. Abdest aldı ve (abdest alırken)
sakalını tahlil etti.
Not: Zevaid'de:
Bu, zayıf bir isnaddır. Çünkü ravilerinden Ebu Sevr'e ve Vasıl Er.Rakkaşi'nin
zayıflığı hususunda alimler ittifak etmişlerdir, denilmiştir.
AÇIKLAMA :
Tahlil: Sindi
diyor ki, tahlil, aslen bir şeyi diğer bir şeyin arasına sokmak, demektir.
Burada ise sakal'ın kıllarını aralamaktır. Tuhfetü'l-Ahvezi'nin beyamna göre,
İbnü'-Arabi; Tahlil, burada parmakları sakal kılları arasına sokmaktır, demiştir.
Tirmizi ve Ebu
Davud da sünenlerinde Tahlil için bir bab açmışlardır. Ebu Davud, bu babta
yalnız Hz. Enes (r.a.)'in (431 nolu) hadisini başka bir sened ile ve başka
cümlelerle nakletmiştir. Oradaki metne göre:
'Resulullah
(s.a.v.) abdest aldığı zaman bir avuç su alarak mübarek çenesinin altına sokup
onunla sakal-ı şerifini parmakları ile karıştırırdı ve '' Rabbim azze ve celle
bana böyle yapmamı emretti.'' buyururdu.''
Tirmizi ise Hz.
Ammar bin Yasir (r.a.)'ın 429 nolu hadisini buradaki senedIe ve daha uzun
metinle, Hz. Osman (r.a.)'ın 430 nolu hadisini de son ravi hariç, aynı sened
ile ve şu manayı ifade eden metin ile rivayet etmiştir:
''Nebi
(s.a.v.), sakalını tahlil ederdi.'' Tirmizi, bu arada şöyle der: «Tahlil
hakkında Aişe.
Ümıü Seleme,
Enes, ibn-i Ebi Evfa ve Ebu Eyyub (r.a.)'den hadisler rivayet edilmiştir. Hz.
Osman'ın hadisi hasen ve sahihtir. Buhari, de: Tahlil hakkında rivayet olunan
en sahih hadis, Amir bin Şakik'in Ebu Vail aracılığı ile Osman'dan rivayet
ettiği hadistir. demiştir. ''Hz. Osman (r.a.)'ın hadisinin İbn-i Hibban, İbn-i
Huzeyme, Darekutni ve El-Hekim tarafından da rivayet edildiği Tuhfe'de
bildirilmiştir.
EI-Menhel
yazarı da Tahlil babında Enes (r.a.)'ın hadisini açıklarken kısaca şunları
söyler:
«Hadis, abdest
alınırken sakalı hilallamanın meşrüluğuna delalet eder. Bu meşrüluğun değeri
konusunda alimler ihtila! etmişlerdir.
Maliki, Şafii
ve Hanbeli imamları ile Hanefi imamlarından Ebu Yusuf, gür olan sakalı tahlil
etmek sünnettir. Hafif olan sakalın içini ve dışını yıkamak vacibdir. Bir
sakala karşıdan bakııdığı zaman kılların arasında deri görülmezse gür sayılır,
görülürse hafif sayılır, demişlerdir. Bu imamların tahlil hakkındaki delilleri
Enes (r.a.)'ın hadisi ile ona benzeyen hadislerdir.
Ebu Hanife,
İmam Muhammed ve bazı Malikiler tahlilin müstahab olduğunu ve bu konuda varid
olan hadislerin zayıf olup tahliIin sünnet oluşuna yeterli delil
sayılamayacağını söylemişlerdir. Fakat Tirnizi. El-Hakim. İbnü'l-Kattan,
İbnü's-Seken ve başkaları tahlil hakkında varid olan hadislerin bir kısmını
sahih görmüşlerdir.
Zahiriye
mezhebine mensup alimler ve İshak bin Raheveyh ile Hasan Enes (r.a.)'in
hadisindeki;
''Benim Rabbim
bana böyle emretti.'' fıkrasmm zahirine bakarak tahlilin vücubuna
hükmetmişlerdir.
Cumhur ise:
parçadaki emir ve benzeri emirler mustahablık içindir. Vucup için emir hafif
sakaIın tahliline mahsustur, demişlerdir.