DEVAM: 54- PARMAK
ARALARINI HİLALLAMAK
حَدَّثنَا
أَبُو بَكْرِ
بْن أَبِي
شَيْبَةَ.
حَدَّثنَا
يَحْيَى بْن
سليم
الطائفي، عَنْ
إسماعيل بْن
كثير، عَنْ
عاصم بْن لقيط
بْن صبرة،
عَنْ
أَبِيْهِ؛
قَالَ:
- قَالَ
رَسُول
اللَّه صَلى
اللَّه
عَلَيْهِ وَسَلمْ:
((أسبغ الوضوء
وخلل بين
الأصابع)).
Lakit bin Sabıra
(Radiyallahu anh)'den rivayet edildiğine göre Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem) şöyle buyurdu, demiştir.
«Abdestini
isbağ et ve parmakların arasını hilalle.»
AÇIKLAMA :
İsbağ: Güzelce,
sünnet ve farzlarına dikkat ederek yapmak. demektir.
Hadisin sonunda
parmak aralarının hilallanması emredilmiştir. Lakit'in bu hadisi Şafii, Ahmed,
Tirmizi, Nesai, Ebü Davud, İbn-i Huzeyme, İbn-i Hibban, Hakim, Beyhaki ve İbn-i
Carud tarafından da kısa ve uzun metinler halinde rivayet edilmiştir. Hepsinde
parmaklar arasının hilallanması emrolunmuştur.
EI-Menhel
yazarı şöyle bir bilgi verir: «Hadisin zahiri parmakların bilallanmasının
vücubunu ifade eder. Malikiler el parmakları hakkında bilallamanın vucubuna ve
ayak parmakları için de hilallamanın mendubluğuna bükmetmişlerdir. Sebebine
gelince, onlar abdest uzuvlarını ovmayı vacib görmüşlerdir. El parmakları
birbirinden ayrılmış durumda olduğu için her parmak müstaki} bir uzuv gibi
sayılmış ve ovulması vacib kılınmıştır. Ayak parmakları ise birbirine bitişik
olduğu için tek uzuv itibar edilerek hilallanması vacip görülmemiştir.
Malikiler'den
başka bütün alimler el ve ayak parmakIarı arasında bir fark gözetmeden hepsinin
aralarının bilallanmasını sünnet görmüşlerdir. Peygamber'in abdest alış şeklini
tarif eden hadislerde el ve ayak parmaklarını hilallamaktan bahsedilmediği için
hilallamaya ait bu ve benzeri hadislerdeki emri mendubluk için telakki
etmişlerdir.' Böylece rivayetleri toplayıp aralarını telif etmişlerdir.
Parmakların
arasını hilallamak sünnettir, diye hükmeden alimler, eğer hilallama yapılmadan
parmaklar arası normal bir şekilde suyla ıslanırsa hüküm budur. Şayet
hilallamadan parmaklar arası ıslanmazsa hilallamak ittifakla vacibtir,
demişlerdir.
EI-Menhel
yazarı bu arada hilallama hakkında varid olan hadisleri ve bunların sıhhat ve
zayıflığı konusunda yapılmış olan tartışmaları ve bazı nakilleri beyan eder.
Daha sonra şöyle der:
Hilallamaya ait
hadislerin sahihliği konusunda bazı konuşmalar yapıldığını bilmiş olunuz. Bu
nedenle hadisler, hilallamanın vucubuna, delil olmazlar. Sahih olduklarını
kabul ettiğimiz takdirde bunlardaki emir mendubluğa yorumlanır ki, Peygamber'in
abdest şeklini tarif eden ve hilallamadan hiç bahsetmeyen çok sayıdaki sahih
hadıslere ters düşmesin, rivayetler arasında bir ihtilaf bulunmasın.
Bunun içindir
ki cumhur, el ve ayak parmakların arasını hilallamayı müstahab saymışlardır.
Hilallama'nın
en mükemmel şekli; El parmaklarının hilallanması için sağ elin ayası sol elin
üzerine konup parmaklar birbirinin arasına sokulur. Ayak parmaklarını
hilallamak için de sol elin serçe parmagı ile sağ ayağın serçe parmağından
hilallamaya başlanmalı; hilallama işi ayağın altından üstüne doğru yapılmalı ve
sırayla devam edilerek sol ayağın serçe parmagında bitirilmelidir. Böyle
yapılırsa hem kolay" hem de sağdan başlama prensibine riayet edilmiş.
olur."
Şafii mezhebine
göre el parmakları hilallanırken şöyle de olabilir: Sol elin ayası sağ elin
ters yüzüne konup parmaklar birbirinin arasına sokulur ve bundan sonra. da sağ
elin ayası, sol elin ters yüzü üzerine bırakıp parmaklar birbirinin arasına
sokulur. Şekil önemli değildir. Önemli olan, bilallamayı' ihmal etmemektir. Parmak
aralarına da suyun geçirilmesidir önemli olan.