172- GECE VE GÜNDÜZ
(NAFİLE) NAMAZIN İKİŞER İKİŞER (REK'AT) KILINMASI HAKKINDA GELEN (HADISLERl
BABI
حَدَّثَنَا
علي بْن
مُحَمَّد.
حَدَّثَنَا وَكِيع.
ح
وحَدَّثَنَا
مُحَمَّد بْن
بشار، وأبو
بكر بْن خلاد.
قالا:
حَدَّثَنَا
مُحَمَّد بْن
جعفر. قالا:
حَدَّثَنَا
شعبة، عَن
يعلى بْن
عطاء؛
-
أنه سمع علياً
الأزدي يحدث
أنه سمع ابن
عمر يحدث عن
رَسُول
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسلَّمْ أنه
قال ((صلاة
الليل والنهار
مثنى مثنى)).
زيادة
النهار: قد
تكلم عليها
الحافظ.
وضعفوها.
والحديث بدون
هذه الزيادة صَحِيْح.
Abdullah bin Ömer
(r.a.)'dan rivayet edildiğine göre: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu, demiştir:
«Gece ve gündüz
(nafile) namazı ikişer ikişer (rek'at)dır.»
Diğer tahric:
Ahmed, Ebu Davud, Tirmizi, Nesai, İbn-i Hibban, ibn-i Huzeyme ve Darekutni de
bunu rivayet etmişlerdir.
AÇIKLAMA: Bu hadise göre gündüz nafilelerinde de gece
nafileleri "'gibi ikişer rek'atin sonunda selam vermek daha üstündür.
Ancak bunu İbn-i Ömer (r.a.)'den rivayet eden Nafi' Abduliah bin Dinar ve bir
cemaatın rivayetinde; ''...ve gündüz ... '' kaydı yoktur. Yalnız Ali
el-Ezdi'nin İbn-i Ömer (r.a.)'den olan rivayetinde bu ilave farkı vardır. Bu
konuda İbn-i Abdi'l-Berr şöyle der:
"...ve
gündüz... " kaydını Ali el-Ezdi'den başka hiç kimse İbn-i Ömer (r.a.)'den
rivayet etmemiştir. Üstelik bu kayda itiraz etmişlerdir. Yahya bin Main bunu
zayıf sayarak: Nafi AbduIIah bin Dinar ve bir cemaat bu hadisi; والنهار
‘gündüz’ kaydı olmaksızın İbn-i Ömer (r.a.)'den rivayet etmişler, demiştir.
Nesai de: Bu hadisin senedi güzeldir. Fakat İbn-i Ömer (r.a.)'ın
arkadaşlarından bir cemaat el-Ezdi'ye muhalefet ederek; والنهار ‘gündüz’ ziyadesini zikretmemişlerdir, der.
İbn-i Huzeyme, İbn-i
Hibban ve el-Hakim bunu sahih görmüşlerdir. Beyhaki de: 'Bu hadis sahihtir, Aii
el-Ezdi'yi Müslim hüccet saymıştır. Sika ravinin ziyadesi makbuldür. Buhari'den
bu hadisin durumu sorulunca: Bu hadis sahihtir, diye cevap vererek el-Ezdi'nin
tarikiyle bunu rivayet etmiş ve: Bu hadis Muhammed bin Sirin tarikiyle de İbn-i
Ömer (r.a.)'den merfu' olarak rivayet edilmiş, bunun senedindeki ravilerin tümü
sika zatlardır, demiştir.' der."
Hadisin başka
senedIeri ve şahidIeri vardır. El-Hafız bunların bir kısmını et-Telhis'te
zikretmiştir.
GECE VE GÜNDÜZ NAFİLELERİNİN KAÇAR REK' ATINDAN SONRA
SELAM VERİLECEĞİ HUSUSUNDA ALİMLERİN GÖRÜŞLERİ
1-
Hanefiler'den Ebu Yusuf ve Muhammed'e göre gece namazında her iki rek'atın
sonunda ve gündüz nafilelerinin her dört rek'atından sonra selam vermek
efdaldır.
2- Ebu
Hanife'ye göre gece ve gündüz nafilelerinin her dört rek'atından sonra selam
vermek daha efdaldır. Ebu Hanife'nin delillerinden birisi Müslim'ın Muaz
(r.a.)'dan rivayet ettiği şu mealdeki hadistir:
"Muaz
(r.a.) Aişe (r.anha)'ya: Resulullah (s.a.v.) kuşluk namazını kaç rek'at
kılardı? diye sormuş. Aişe (r.anha) : Dört rek'at kılardı ve Allah'ın dilediği
kadar fazlalaştırırdı, diye cevap vermiştir,"
Diğer bir
delili de Ebu Davud'un Aişe (r.anha)'dan rivayet ettiği şu mealdeki hadistir:
"Nebi
(s.a.v.)'in gece namazı hakkında Aişe (r.anha)'ya soru sorulmuş, kendisi şöyle
cevap vermiştir: Resiılullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yatsı namazını
cemaatla kıldıktan sonra aile efradının yanına döneıdi. Diirt rek'at (nafile)
kıldıktan sonra yatağına girerdi."
Hanefi alimleri
bu babta rivayet edilen İbn-i Ömer (r.a.)'ın hadisine yukarıda anlatılan
gerekçe ile cevap vermişlerdir.
3- Şafii ve
Ahmed'e göre tüm nafilelerde her iki rek'at'ın sonunda selam vermek efdaldır.
Bu İmamların delillerinden birisi İbn-i Ömer (r.a.)'ın buradaki hadisidir.
Buhari; "Nafile namaz ikişer rek'attır" babında şöyle der:
"Ammar,
Ebu Zerr, Enes, Cabir bin Zeyd, İkrime ve Zühri'nin tüm nafilelerde her iki
rek'atın sonunda selam vermenin efdal olduğunu söyledikleri zikredilmiştir.
Yahya bin Said el-En, ari demiştir ki: Memleketimizde benim yetiştiğim bütün
fıkıhçılar gündüz nafilelerinde her iki rek'atten sonra selam verirlerdi."
4- Maliki
mezhebine göre bütün nafilelerde her iki rek'at'tan sonra selam vermek
matlubtur. Dört rek'atın sonunda selam vermek ise mekruhtur.
El-Menhel
yazarı alimlerin görüşlerine mesned olan delilleri "Gündüz namazı"
babında zikretmiştir.