DEVAM: 22- CENAZE
NAMAZINDAKİ KIRAAT HAKKINDA GELEN HADISLER BABI
حَدَّثَنَا
عمرو بْن أبي
عاصم،
النبيل، وإبراهيم
بْن المستمر؛
قالا:
حَدَّثَنَا
أبو عاصم.
حَدَّثَنَا
حماد بْن جعفر
العبدي.
حَدَّثَني
شهر بْن حوشب.
حَدَّثَتني
أم شريك
الأنصارية؛
قالت: -
أمرنا رَسُول
اللَّهِ
صَلَى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسلَّمْ أن
نقرأ على
الجنازة بفاتحة
الكتاب.
فِي
الزَوائِد: في
إسناده شهر
بْن حوشب،
وثقه أحمد
وابن معين
وغيرهما.
وتركه ابن
عوف. وضعفه
البيهقي.
ولينه
النسائي
وحماد وغيرهم.
Ümmü Şerik
el-Ensariye (r.a.)'dan: şöyle demiştir: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem) cenaze üzerinde (namaz kıldığımızda) Kur'an'ı Kerim'in Fatiha (sure)
sini okumamızı emretti.
Not: Zevaid'de
şöyle denilmiştir: Senedindeki ravi Şehr bin Havşeb'i Ahmed, İbn-i Main ve
başkaları sika saymışlar, İbn-i Avf onu bırakmış, Beyhaki onu zayıf saymış,
Nesai, Hammad ve başkaları onu gevşek görmüşlerdir.
AÇIKLAMA: İbn-i Abbas (r.a.)'ın hadisini Tirmizi de rivayet
etmiş ve özetle şöyle demiştir: İbn-i Abbas (r.a.)'ın bu hadisinin senedi pek
kuvvetli değildir. İbn-i Abbas (r.a.)'den rivayet olunan sahih hadis:
"Cenaze üzerinde (namaz kılınırken) Fatiha okumak sünnettendir.''
kavlidir. (Onun bu hadisini Buhari, Nesai ve Ebu Davud da rivayet etmişlerdir.)
Bu hadisler,
cenaze namazında Fatiha okumanın meşruluğuna delalet ediyorlar. Fatiha'nın ilk
tekbirden sonra okunacağı, Hakim'in Cabir (r.a.)'den ve Şafii'nin Ebu Ümame
(r.a.)'den rivayet ettikleri hadislerde belirtilmiştir.
ALİMLERİN,
CENAZE NAMAZINDA FATİHA OKUMAK HAKKINDA GÖRÜŞLERİ
1- Şafii
alimleri: Cenaze namazında Fatiha okumak farzdır. Efdal clanı, ilk tekbirden
sonra okunmasıdır, demişlerdir. Bunlara göre ikinci tekbirden sonra Nebi
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'e salavat getirmek ve üçüncü tekbirden sonra
ölüye dua etmek de farzdır. Dördüncü tekbrden sonra kısa bir dua yapılıp selam
verilir.
2- Hanbeliler
de Şafiiler gibi söylemişlerdir. Şu farkla ki: Hanbeliler'e göre; Fatiha'nın
ilk tekbirden sonra okunması farzdır.
İbn-i Mes'ud,
İbn-i Zübeyr, Ubeyd bin Ümeyr, İshak ve Davud (r.anhum) ile Misver bin
Mahreme'nin de Fatiha'yı okumanın farziyetine hükmettikleri rivayet olunmuştur.
Ebu Hureyre,
Ebu Derda, İbn-i Mes'ud ve Enes (r.anhum)'dan rivayet edildiğine göre kendileri
cenaze namazının ilk üç tekbirinden sonra Fatiha okurlar, dua ve istiğfar
ederlerdi. Dördüncü tekbirden sonra bir şey okumadan selam verirlerdi.
3- Tavus, Ata',
İbn-i SIrin, İbn-i Cübeyr, Şa'bI, Mücahid, Hammad ve Sevri, cenaze namazında
Fatiha okumanın olmadığını söylemişler, İbn-i Ömer (r.a.)'den de bu hüküm
rivayet edilmiştir. Hanefiler'in mezhebi de budur Bunlara göre cenaze namazı
dört tekbirdir. Birinci tekbirden sonra Allah'a sena edilir. İkinci tekbirden
sonra Peygamber (s.a.v.)'e salavat getirilir. Üçüncü tekbirden sonra dua
edilir. Dördüncü tekbirden sonra iki tarafa selam verilir. Fatiha okunmaz.
Ancak sena niyetiyle Fatiha okunabilir.
4- Malikiler'e
göre cenaze namazında Fatiha okumak mekruhtur. Bunlara göre her tekbirden sonra
Allah'a sena etmek, Peygamber (s.a.v.)'e salavat getirmek müstehabtır. Ve dua
etmek vacibtir.
Bunların
deIili, Malik'in el-Muvatta'da Nafi, (r.a.)'den rivayetle İbn-i Ömer (r.a.)'in,
cenaze namazında Fatiha okumadığına dair verdiği bilgidir.
Cenaze
namazında Fatiha okumanın vacibliğine hükmeden alimlerin görüşlerine muhalif
kalmamak niyetiyle Fatiha okumakta kerahet yoktur. Bilakis bu niyetle okunması
menduptur. Hatta diğer alimlerin de görüşlerine hürmeten her tekbirden sonra
biraz dua okumak ve birinci tekbirden sonra Fatiha okumak daha evladır. ÇünkÜ
böyle yapılınca bütün alimlerin görüşlerine riayet edilmiş olur.
Malikiler'in
yukarıdaki görüşünden sonraki bilgiler, Maliki mezhebine ait et-Tarraz'dan
naklen el-Menhel'de verilen ma'lumattan özetlenerek alınmıştır.
Cenaze
namazında Fatiha gizli okunur