DEVAM: 21- ORUÇLUNUN
ĞIYBET VE ÇİRKİN SÖZ SÖYLEMESİ HAKKINDA GELEN HADİSLER BABI
حَدَّثَنَا
مُحَمَّد
بْنُ
الصَّبَّاح.
أَنْبَأَنَا
جرير، عَن
الأعمش، عَن
أبي صالح، عَن
أبي
هُرَيْرَة؛
قَالَ:
-
قال رَسُول
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسلَّمْ:
((إذا كان يوم
صوم أحدكم فلا
يرفث ولا يجهل.
وإن جهل عليه
أحد، فليقل:
إني امرؤ
صائم)).
Ebu Hureyre
(r.a.)'den rivayet edildiğine göre: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu, demiştir: «Birinizin oruç günü olduğu zaman sakın çirkin söz
söylemesin. Ve cehaletin gereklerinden bir şey işlemesin. Eğer bir kimse ona
karşı cahilce davransa: Ben oruçlu bir adamım, desin.»
Tahric: Kütüb-i
Sitte sahipleri, Malik ve Beyhaki bu hadisi benzer lafızlarla rivayet
etmişlerdir. Bazı rivayetler biraz daha uzundur.
AÇIKLAMA: Hadisin: "Cahilce davranmasın» diye terceme
ettiğimiz cümlesinin . açıklaması bahsinde el-Menhel yazarı: Yani gıybet, boş
laf, alay etmek v.s. günahlar gibi cahillerin kar'ı olan şeylerin hiç birisini
işlemesin. Maksad bu hareketlerin yalnız oruç halinde yasak oldugunu, diğer
zamanlarda mübah olduğunu bildirmek değildir. Maksad, oruç halinde bu gıbi
hareketlerden daha çok uzak kalmaktır.
Hadisin: «Ben
oruçlu bir adamım. desin.» cümlesinin açıklamasında Menhel yazarı şöyle der:
Oruçlunun bu
sözü diliyle mi söy1iyeceği yoksa kalbinde mi söyliyeceği hususunda ihtilaf
edilmiştir. Rafii'nin nakline göre imamlar, bu sözü kalbinde söyleme yorumunu
tercih etmişlerdir. Çünkü dille söylemekte riyakarlık ve gösteriş olabilir.
Nevevi,
el-Ezkar'da bu sözü dille söyleme yorumunu tercih etmiş, diğer yorumun da iyi
olduğunu beyan etmiş ve: Eğer hem diliyle hem kalbiyle söylerse bu da uygundur,
demiştir.
Rüyani'ye göre
eğer Ramazan ayı ise diliyle söylesin, başka bir oruç tutmuş ise kalbinde
söylesin. Oruçlunun bu sözü söylemesindeki hikmet. kendi nefsini kötülükten men
etmek veya muhatabını fena davranmaktan men etmektir.