29 - HER AYDAN ÜÇ GÜN
ORUÇ TUTMAK HAKKINDA GELEN HADİSLER
حَدَّثَنَا
أَبُو بَكْر
بْنُ أَبِي
شَيْبَة.
حَدَّثَنَا
يزيد بْن
هارون.
أَنْبَأَنَا
شعبة، عَن أنس
بْن سيرين،
عَن عَبْدُ
الملك بْن
المنهال، عَن
أبيه، عَن
رَسُول
اللَّهِ
صَلَى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسلَّمْ؛
أنه كان يأمر
بصيام البيض.
ثلاث عشرة،
وأربع عشرة،
وخمس عشرة.
ويقول ((هو
كصوم الدهر،
أو كهيئة صوم
الدهر)).
حَدَّثَنَا
إِسْحَاق بْن
منصور.
أَنْبَأَنَا
حبان بْن
هلال.
حَدَّثَنَا
همام، عَن أنس
بْن سيرين.
حَدَّثَني
عَبْدُ الملك
بْن قتادة بْن
ملحان
القيسي، عَن
أبيه، عَن
النَّبي صلَّى
اللَّه عليه
وسلَّم نحوه. قال
ابن ماجة:
أخطأ شعبة
وأصاب همام.
El-Minhal (r.a.)'den;
Şöyle demiştir: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) her ayın onüç, ondört
ve onbeşinci günlerinin orucunu emreder ve: «O (oruç) daima oruç tutmak gibi
veya daima oruç tutmak vaziyeti gibidir.» buyururdu.
... Katade bin Melhan
el-Kaysi'den rivayet edildiğine göre, Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bunun
mislim buyurmuştur.
İbn-i Macete demiştir
ki: Şu'be yanılmıştır. Hemmam isabetli rivayet etmiştir.
AÇIKLAMA: Müellif, bu hadısi iki
senedIe rivayet etmiştir. Birinci senedde Şu'be; Enes b. Sirin'in Abdü'I-MeIik
b. el-Minhal'dan, Onun da el-Minhal'dan merfu' olarak rivayette bulunduğunu
bildirmiştir.
İkinci senedde ise
Hemmam, Enes b. Sirin'in Abdü'l-Melik b. Katade b. Melhan'dan, Onun da.
Katade'den merfu' olarak rivayet ettiğini bildirmiştir.
Müellif; Şu'be'nin
yanıldığını söylemiştir. Yani Abdü'l-Melik'in babası ve hadisin ilk ravisi
el-Minhal değildir. Hemmam'ın kendi senedinde belirttiği gibi Abdü'l-Melik'in
babası ve hadisin ilk ravisi Katade bin Melhan'dır.
Ebu Davud, Ahmed ve
Beyhaki de bu hadisi Hemmam'ın senediyle Katade'den rivayet etmişlerdir.
Hadisin açıklamasıyla
ilgili olarak el-Menhel yazarı şöyle der: Yani Peygamber (s.a.v.) her kameri
ayın onüç, ondört ve onbeşinci günlerinin onıcunu müstehab olmak üzere bize
emrederdi. Bu Üç günün gecelerine "Beyaz geceler'' ismi verilmiştir. Çünkü
bu üç gecede ay ışığı akşam namazı vaktinden sabaha kadar bulunur. Ve bütün
gece aydınlık olur.
Hadis, her ayın mezkur
günlerinde tutulan orucun sevabının yılın tamamını oruçla geçirme sevabı gibi
olduğunu bildiriyor. Çünkü her hasene on misli artar. Üç günlük oruç sevabı,
otuz günlük oruca tekabül eder.
Hanefi, Şafii ve
Hanbeli alimleri, bu hadisle hükmederek mezkür günleri oruçla geçirmeyi
müstehab saymışlardır. Malikiler ise Ebu Zerr (r.anh)'ın 1708 ve Aişe
(r.anha)'nın 1709 nolu hadislerini tutarak her ayın üç gününü oruçla geçirmeyi
müstehab saymışlar, fakat mezkur günleri seçmeyi mekruh görmüşlerdir. Bununla
beraber İmam Malik'in. mezkur günleri oruçla geçirdiği ve halife Harunu
Reşid'in bu günlerin orucuna teşvik ettiği rivayet olunmuştur, İbn-i Rüşd
Malik'in mezkur günlerde oruç, tutmayı mekruh saymasının sebebi, halkın, Onun
fetvasına düşkünlüğü ve cahillerin bu orucun vacibliğini zannetmeleri
endişesidir,