DEVAM: 12- SIĞIR VE
MANDANIN ZEKATI BABI
حَدَّثَنَا
سُفْيَان بْن
وَكِيع.
حَدَّثَنَا
عَبْدُ
السلام بْن
حرب، عَن
خضيف، عَن أبي
عبيدة، عَن
عَبْد اللّه؛
-
أن النَّبي
صلَّى اللَّه
عليه وسلَّم
قال: ((في
ثلاثين من البقر،
تبيع أو
تبيعة. وفي
أربعين،
مسنة)).
Abdullah (bin
Mes'ud) (r.a.)'dan rivayet edildiğine göre; Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurmuştur: «Otuz bakar (sığır ve manda)da bir tebl' veya bir tebia ve
kırk (bakar'da) bir müsinne (zekat.) vardır.»
Diğer tahric:
Bu hadisi Tirmizi de rivayet etmişlerdir.
AÇIKLAMA: Hadisler, otuz sığırı olan bir adamın zekat olarak
bir yaşını doldurmuş olan erkek veya dişi bir sığırı vermesinin gerektiğine,
daha az sığırı olanın zekat ödemekle mükellef' olmadığma ve kırk sığırı olanın
üç yaşına girmiş bir sığır vermesinin lüzumuna delalet ederler.
Yukardaki
tarifler bölümünde belirttiğim gibi Maliki alimlere göre 30 sığır için
verilecek sığırın üçüncü, yaşa ve kırk sığır için verilecek sığırın dördüncü
yaşa basmış olması gerekir,
Manda da sığır
hükmündedir. Şimdi sığır ve mandanın zekatı hakkındaki dört mezhebin
görüşlerini özetle belirteyim:
Dört mezhebe
göre sığır ve mandanın nisabı otuzdur. Bunda bir Tebi' veya bir Tebia zekat
vardır Maliki ve Şafiiler'e göre Tebia'yı vermek efdaldır,
Anılan hayvan
sayısı kırka ulaşınca, Hanefiler'e göre bir Müsinne veya bir Müsin Yani üç
yaşına girmiş olan bir sığır veya mandanın dişisi veya erkeği verilir, Diğer üç
mezhebe göre Müsinne'yi vermek gerekir, Erkeğini vermek caiz degildir,
Delilleri de bu hadislerdir.
Bundan
fazlasındaki zekat durumu: Her otuzu için bir Tebi veya bir Tebia ve her kırkı
için bir Müsinne hesabı ile zekat çıkarılır. Aradaki kesirler için zekat
verilmez, Şu halde:
30'dan 39'a
kadar bir Tebi veya bir Tebia
40'dan 59'a
kadar bir Müsinne
60'dan 69'a
kadar iki Tebi. veya tebia
70'den 79'a
kadar bir Müsinne ve Tebi veya Tebia'dan birisi
80'den 89'a
kadar iki Müsinne
90'dan 99'a
kadar üç Tebi veya üç Tebia
100'den 109'a kadar
bir Müsinne ve iki Tebi - Tebia
110'dan 119'a
kadar iki Müsinne ve bir Tebi - Tebia
120'den 129'a
kadar üç MÜsinne veya dört Tebi - Tebin
Malikiler'e
göre zekat verenin malı içinde Müsinne'ler de, Tebi'ler de bulunuyor. Veya hiç
birisi bulunmuyor ise zekat memuru bu iki çeşitten arzuladığını istemekte
serbesttir. Mal sahibi yanında varsa vermeye, yoksa satın almaya mecburdur,
Şayet adamln yanında bu çeşitlerden yalnız birisi var ise, zekat memuru onu
almaya mecburdur. Mal sahibini diğer çeşitten bulmaya zorlıyamaz
Yukarıda
gösteriien meblağlar arasındaki birden dokuza kadar olan kesirler için zekat
yoktur Ancak Hanefi mezhebinin Zahirü'r-Rivaye kavline göre 40 ile 60
arasındaki kesirler için de zekat ödenecektir. Mesela: 41 sığır için bir
Müsinne verilecek bir de bir Müsinne'nin kırkta biri verilecek, 42 sığır için
bir Müsinne ve bir Müsinne'nin kırkta ikisi verilecektir ... Fakat Ebu Yusuf
ile Muhammed'in kavli diğer üç mezhebin kavline uygundur Fetva da bunların
.kavli iledir.