28- SADAKA FAZİLETİ BABI
حَدَّثَنَا
عيسى بْن حماد
المصري،
أَنْبَأَنَا
الليث بْن
سعد، عَن سعيد
بْن أبي سعيد
المقبري، عَن
سعيد بْن
يسار؛ أنه سمع
أبا هُرَيْرَة
يقول: -
قال رَسُول
اللَّهِ
صَلَى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسلَّمْ: ((ما
تصدق أحد
بصدقة من طيب،
ولا يقبل
اللَّه إلا
الطيب، إلا
أخذها الرحمن
بيمينه وإن
كانت تمرة.
فتربوا في كف الرحمن
حتى تكون أعظم
من الجبل.
ويربيها له كما
يربي أحدكم
فلوه أو
فصيله)).
Ebu Hureyre
(r.a.)'den rivayet edildiğine göre: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu, demiştir: «Her hangi bir kimsenin bir hurma değerinde bile olsa
helal kazancından verdiği sadakayı — ki Allah helal maldan verilen sadakadan
başka hiç bir sadakayı kabul etmez— Rahman (olan Allah) behemahal sağ eliyle
alır. Sonra o sadaka dağdan daha büyük oluncaya kadar Rahmanın avucunda artar
ve sizin biriniz erkek küheylan tayını veya devesinin yavrusunu titizlikle
büyüttüğü gibi. Rahman o sadakayı sahibi için önemle büyütür.»
Diğer tahric:
Buhari, Müslim, Nesai, Tirmizi ve İbn-i Huzeyme de bu hadisi rivayet
etmişlerdir.
AÇIKLAMA: Hadisin bazı kelimelerini açıklıyalım: Tayyib :
Helal manasına kullanılmıştır. Arap dilinde lezzetli, hoş. temiz, iyi ve güzel
manalarına da gelir.
Yemin: Sağ el
demektir. Burada bu mana kastedilmiştir, Başka manaları da vardır.
Hadisdeki
''Rahman o sadakayı sağ eline alır ve; «Rahman'ın avcunda artar.'' cümlelerinin
manaları kastedilmemıştir, Çünkü Allah Teala el, göz, kulak gibi organlardan
nezih ve paktır, Kur'an-ı Kerim'de ve hadislerde bulunan bu gibi kelimeler
Selefiye mezhebi alimlerine göre Allah Teala'nın sıfatlarıdır, Bunları
yorumlamak keyfiyetini anlatmaya girişmek gereksizdir, Bunlara inanıyoruz,
keyfiyetini bilmiyoruz, denilir.
Diğer Ehl-i
Sünnet mezhebIerine göre Allah hakkında vacib olan bu kelimeler yoruma tabidir.
Kastalani'nin nakline göre Hattabi: «Hadiste Allah sadakayı sağ eline alır»
buyurulmuştur, Burada sağ el tabirinin hikmeti örfte kıymetli eşyanın sağ el
ile alınmasıdır, diyor.
Nevevi'de Müslim'in
şerhinde şöyle der: El-Maziri 'Allah Teala için organların bulunmasının muhal
olduğunu anlatmıştık. Bu ve benzeri hadislerde Peygamber (s.a.v.)'in bu nevi
ifadeleri kullanmasının sebebi halkın alışkın olduğu ve kolayca anlayabildiği
bir tarzda meramı ifade etmektir, Bu ifade sadakanın Allah katında makbul ve
sevabının kat kat arttığını anlatmak içindir', demiştir.
Kadı iyaz da:
'Razı olunan makbul ve değerli şeyler sağ elle alındığı için sadaka'nın Allah
katında makbul olmasından istiare yolu ile ifade edilmiştir. Bir kavle göre sağ
ile alınması ifadesi kabul ve rıza anlamında kullanılmıştır. Bir başka kavle
göre; Allah'ın elinden ve avcundan maksad; kendisine sadaka verilen fakirin el
ve avcudur. Sadaka Allah rızası için fakirin eline verildiğinden bu tabir
kullanılmıştır.
Sadakanın
dağdan büyük oluncaya kadar büyütülmesinden maksat; ecrinin büyütülmesi ve
sevabının kat kat arttırılmasıdır. Böyle diyenler vardır. Bu ifadenin, zahirine
göre manalandırılması caizdir. Yani verilen sadaka bir hurma kadar küçük bile
olsa Allah Teala o küçük sadakayı bereketlendirir, büyütür, faziletini
arttırır, ta ki ahiret günü terazide büyük bir ağırlık versin, demiştir.