15- 'VELİ (DEN İZİN)
SİZ HİÇ BİR NİKAH OLAMAZ' BABI
حَدَّثَنَا
أَبُو بَكْر
بْنُ أَبِي
شَيْبَة.
حَدَّثَنَا
معاذ.
حَدَّثَنَا
ابن جريج، عَن
سليمان بن
موسى، عَن
الزهري، عَن
عروة، عَن عائشة،
قَالتَ: - قال
رَسُول
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسلَّمْ:
((أيما امرأة
لم ينكحها الولي،
فنكاحها
باطل،
فنكاحها باطل.
فإن أصابها فلها
مهرها بما
أصاب منها.
فإن اشتجروا
فالسلطان ولي
من لا ولي له)).
Aişe (r.anha)'dan
rivayet edildiğine göre: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurdu. demiştir: «Herhangi bir kadın ki velisi onun nikahının kıyılmamasına
izin vermemiş ise onun nikahı batıldır, onun nikahı batıldır, onun nikahı
batıldır. (Veliden izinsiz kıyılan nikahtan) sonra eğer kocası onunla cinsel temasta
bulunursa, bu teması sebebi ile ona mehritnin ödenmesi lüzumu) vardır. Eğer
veliler, (kadının nikahını engelleyecek derecede evlendirme işinde) ihtilafa
düşerlerse artık sultan, hiç bir velisi olmayanın velisidir.»
Diğer tahric:
Şafii, Ahmed, Tirmizi, Ebu Davud, Tahavi. ve Hakim de bunu rivayet etmişlerdir.
AÇIKLAMA: Hadisin: .... cümlesi yerine Ebu Davud'un
rivayetinde; «velilerin izni olmaksızın nikah akdini bizzat kıyan kadın»
ifadesi ve Tirmizi'de: «velisinin izni olmaksızın nikah akdini bizzat kıyan
kadın» cümlesi bulunur.
Peygamber
(s.a.v.) veli'den izin alınmadan kıyılan nikahın batıl olduğunu te'kit için üç
defa tekrarlamıştır.
Hadisin: ....
cümlesi yerine Tirmizi ve Ebu Davud'da: «Eğer kocası ona duhul ederse (cinsi
temasta bulunursa)'' cümlesi kullanılmıştır. İki cümlenin manası aynıdır.
Nikah batıl
sayılmakla beraber kocası, kadının mehirini ödemekle mükellef tutulmuştur.
Çünkü bu nikaha binaen yapılan cinsi münasebet. vat-ı şüphe hükmündedir.
vat-ı şüphe:
Yabancı bir erkekle bir kadın, bir birinin eşi oldukları zannı ile yaptıklan
cinsel temas.
Hadisin: ....
fıkrasının manası şöyledir: "Eğer veliler nikah akdinin yapılmasına mani
olacak bir tarzda nida ve ihtilafa düşerlerse nikah akit işi sultana veya
yetkili kıldığı vekiline intikal eder, onlar nikah akdini yaparlar ve bu
durumda mevcut veliler yok hükmündedirIer."
Mecmeu'I-Bihar'da:
Velilerin ihtilafa düşmelerinden maksat nikah akdine engelolmalarıdır. Nikah
akdinin hangi veliye ait olduğu konusunda velilerin ihtilafa düşmeleri
kastedilmemiştir. (Velilerin öncelik sırası malumdur. Bu hususta ihtilafa
düşmeleri söz konusu değildir,) Eğer aynı sıraya dahil bir kaç veli varsa
(mesela kadının velisi durumunda bir kaç erkek kardeşi bulunursa) ve her kardeş
ben nikah akdini yapacağım diye ihtilafa düşerlerse, kadının yararları görüşü
noktasından hareketle bunlardan hangisi önce nikah akdini yaparsa onunki
muteberdir. Bundan sonra diğer veliler tarafından kadının başka erkekle yapılan
nikah akitleri hükümsüzdür, denilmiştir.
Hadisten çıkan
Fıkıh hükümleri ve bu husustaki alimlerin görüşleri ile ilgili geniş bilgi bu
babın son hadisinin izahı bölümünde inşaallan verilecektir.