DEVAM: 21- GINA' (NAĞME
VE YÜKSEK SESLE ŞİİR SÖYLEMEK) VE DEF (ÇALMAK) BABI
حَدَّثَنَا
إسحاق بن
منصور. أنبأنا
جعفر بن عون.
أنبأنا
الأجلح، عن
أبي الزبير،
عن ابن عباس؛
قَالَ:
-
أنكحت عائشة
ذات قرابة لها
من الأنصار.
فجاء رَسُول
اللَّهِ صَلَى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَم فقال:
((أهديتم الفتاة؟))
قالوا: نعم.
قَالَ
((أرسلتم معها
من يغني؟))
قالت: لا. فقال
رَسُول
اللَّهِ
صَلَى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَم:: ((إن
الأنصار قوم
فيهم غزل. فلو
بعثتم معها من
يقول: أتيناكم
أتيناكم،
فحيانا
وحياكم)).
فِي
الزَوَائِد:
إِسْنَاده
مختلف فيه من
أجل الأجلح
وأبي الزبير
يقولون إنه لم
يسمع من ابن
عباس. وأثبت
أبو حاتم أنه
رأى ابن عباس.
Abdullah bin
Abbas (r.a.)'dan; Şöyle demiştir: Aişe (r.anha), yakını olan bir kızı Ensar'dan
bir adam ile evlendirdi. (Gelin götürüldükten sonra) Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) geldi ve (orada bulunanlara): — «Genç kızı (damadın evine) gönderdiniz (mi?)»
buyurdu. Sahabiler: — Evet, dediler.
Efendimiz: — «Def çalıp nağme ile şiir
söyleyecek bir kızcağızı gelinle beraber gönderdiniz (mi?)» buyurdu. Aişe
(r.anha): — Hayır, dedi. Bunun üzerine
Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem): —
«Şüphesiz Ensar, içlerinde gazel (adeti) bulunan bir kavimdir. Keşke
onlara:
أتيناكم
أتيناكم،
فحيانا وحياكم Size geldik, size geldik. Artık Allah bize de,
size de uzun ömür versin, diyecek bir kızcağızı gelinle beraber göndereydiniz.»
buyurdu.
Not: Zevaid'de
şöyle denilmiştir: Ravi e1-Eclah ve EbU'z-Zübeyr dolayısıyla bunun senedi
hakkında ihtilaf vardır. Alimler, Ebu'z-Zübeyr'in İbni Abbas (r.a.)'den hadis
işitmediğini söylerler. Ebu Hatim de onun İbni Abbas (r.a.)'ı gördüğünü
isbatlamıştır.
AÇIKLAMA: Bu hadis Zevaid türündendir. Hadiste geçen 'Gazel'
kelimesinin manası, kadınların kendi aralarında sohbet etmeleridir.
Hadisin: ....
cümlesindeki fiil "Ehdeytum" veya "Ehedeytum" şekillerinde
okunabilir. Birinci okuyuşa göre soru edatı takdir edilir. Çünkü cümlede soru
edatı yoktur. İkinci okuyuşa göre fiilin başındaki hemze, soru edatıdır. Biz,
birinci okuyuşu tercemede esas aldığımız için soru anlamının karşılığını
parantez içine aldık. ''Genç kızı hediye ettiniz mi?'' manasını ifade eden bu
cümleden maksat: "Gelini damadın evine gönderdiniz mi?" demektir.
Buradaki rivayete göre gelin edilen kız, Aişe (r.anha)'nın yakınıdır.
Bu hadisin bir
benzerini Buhari, yine Aişe (r.anha)'dan rivayet etmiştir. Oradaki hadis,
mealen şöyledir: "Aişe (r.anha) (yanında yetiştirdiği) bir kadını
Ensar'dan bir adam ile evlendirdi. (Gelin götürüldükten sonra) Nebi (s.a.v.):
''Ya Aişe! Yanınızda def çalgısı ve şiir söyleme eğlencesi yok (mu?) idi. Çünkü
Ensar oyundan hoşlanırlar.'' buyurdu."
Kastalani, bu
hadisin şerhinde şöyle der: "Aişe (r.anha)'nın gelin ettiği kız, onun
yetiştirdiği bir yetimdi. Nitekim Taberani'nin el-Evsat'ında böyle rivayet
edilmiştir. İbni Mace'nin rivayetinde de kızın, Aişe (r.anha)'nin yakını olduğu
bildirilmiştir.
Ebu'Ş-Şeyh'in
rivayetinde ise; kızın Aişe (r.anha)'nın bacısının kızı veya bir yakını olduğu
belirtilmiştir.
Üsdü'l-Gabe'de,
kızın adının el-Farla binti Esad bin Zürare olduğu ve damadın isminin Nebit bin
Cabir el-Ensari olduğu belirtilmiştir.
Şerik'in
rivayetine göre Nebi (s.a.v.): ''Def çalan ve nağme ile şiir söyleyen bir
carlyeyi gelinle beraber gönderdiniz mi?'' diye sormuştur.
Bu hadis de düğünde
def çalmanın ve şiir söylemenin meşruluğuna delalet eder.