DEVAM: 58- ÇOCUĞUNUN
KENDİSİNDEN OLDUĞUNDA ŞÜPHE EDEN ADAM (HAKKINDA GELEN HADİSLER) BABI
حَدَّثَنَا
أبو كريب.
حَدَّثَنَا
عباءة بن كليب
الليثي، أبو
غسان، عن
جويرية بن
أسماء، عن
نافع، عن ابن
عمر؛
-
أن رجلا من
أهل البادية
أتى النَّبِيّ
صَلَى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَم.
فقال: يَا رَسُولَ
اللَّه! إن
امرأتي ولدت
على فراشي غلاما
أسود. وإنا،
أهل بيت، لم
يكن فينا أسود
قط. قَالَ ((هل
لك من إبل؟))
قَالَ: نعم.
قَالَ ((فما ألوانها؟))
قَالَ: حمر.
قَالَ ((هل فيها
أسود؟)) قَالَ:
لا. قَالَ
((فيها أورق؟))
قَالَ: نعم.
قَالَ ((فأنى
كان ذلك؟))
قَالَ: عسى أن
يكون نزعه
عرق. قَالَ
((فلعل ابنك
هذا نزعه عرق)).
فِي
الزَوَائِد:
في إسناده
عباءة بن
كليب. كذا وقع
عند المصنف.
وصوابه عبادة
بن كليب. كذا
قَالَ المزي
في التهذيب.
وقال فيه أبو
حاتم: صدوق في
حديثه. وقال
ابن أبي حاتم:
أخرجه
البخاري في
الضعفاء.
(Abdullah) bin
Ömer (r.a.)'dan; Şöyle demişlİr: Bedevilerden bir adam Nebi (Sallallahu Aleyhi
ve Sellem)'in yanına gelerek:
— Ya Resulatlah! Benim karım benim yatağım
üzerinde siyah bir oğlan çocuk doğurdu. Halbuki biz öyle bir aileyiz ki
içimizde öteden beri hiç bir siyah kimse olmamıştır, dedi, Nebi (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem), ona:
— «Develerin var
mı?» diye sordu. Adam:
— Evet (var), dedi. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem) :
— «Peki, bunların renkleri nasıldır?» buyurdu.
Adam :
— Kırmızıdır, diye cevap verdi. Nebi
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) :
— «Bunların içinde siyah deve var mı?» diye
sordu. Adam :
— Hayır, dedi. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem) :
— «Bunların içinde beyazı siyaha çalar boz deve
var mı?» buyurdu. Adam:
— Evet (vardır.), dedi. Nebi (Sallallahu Aleyhi
ve Sellem);
— «Peki, o boz renk nereden oldu?» diye sordu.
Adam :
— Soyundan bir damarın onu çektiği umulur, diye
cevap verdi. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) :
— «Soyundan bir damarın senin bu oğlunu çektiği
de umulur.» buyurdu.
Not: Zevaid'de
şöyle denilmiştir: Bunun senedinde ravl Abad bin Kuleyb bulunur. Müellifin
rivayeti böyledir. Doğrusu ise Abade bin Kuleyb'dir. EI-Muzzi et-Tehzib'de
böyle demiştir. Ebu Hatim, anılan Abade'nin, rivayetlerinde saduk (çok doğru)
olduğunu söylemiştir. İbn-i Ebi Hatim de Buharinin onu zayıflar arasında
zikrettiğini söylemiştir.
AÇIKLAMA: Nevevi bu hadisin şerhinde şöyle demiştir;
"Çocuğun deri rengi babasının deri rengine uymasa bile, çocuk babasından
olma kabul edilir. Hatta baba siyah iken çocuğu beyaz olsa veya bunun aksi olsa
hüküm budur. Sırf deri renginin benzememesi gerekçesi ile baba, çocuğun
kendisinden olmadığını iddia edemez. Keza baba ile ananın her ikisi de beyaz
olup çocuk siyah olsa veya bunun aksine onlar siyah olup çocuk beyaz olsa,
hüküm aynidir. Çünkü çocuk, soyunun çok uzak bir damarına çekmiş olabilir.
Hadis, anılan hükümleri ifade eder. Yine hadisten anlaşılıyor ki, bir baba
çocuğun kendisinden olmadığını ima ederse, bununla çocuğu dinen reddetmiş
olmaz. Yine erkek ailesinden şüphelendiğini söylemekle, onu zina ile suçlamış
sayılmaz. Şafii ve ona muvafakat edenlerin görüşü budur. Bu hüküm de hadisten
çıkarılan hükümlerdendir.
Hadisten
çıkarılan bir diğer hüküm de şudur: Mes'elelerde benzerleri dikkate almak ve
yetkili fıkıh alimleri tarafından kıyaslama yapmak caizdir. Keza mümkün mertebe
evli bir kadının çocuklarını meşru kabul etmeli ve bu konuda ihtiyatlı
davranmalı."