DEVAM: 9- KADIN İDDETTE
İKEN BULUNDUĞU EVDEN ÇIKABiLİR Mİ, BABI
حَدَّثَنَا
أَبُو بَكْر
بْنُ أَبِي
شَيْبَة.
حَدَّثَنَا
حفص بن غياث،
عن هشام بن
عروة، عن
أبيه، عن
عائشة؛
-
قالت: قالت
فاطمة بنت
قيس: يَا
رَسُولَ اللَّه!
إني أخاف أن
يقتحم علي.
فأمرها أن
تتحول.
Âişe (r.anha)'dzn rivayet
edildiğine göre şöyle demiştir: Fâtıma bînt-i Kays: Yâ
Resûlallah! (îddet için
durduğum ev ıssız olduğundan) zorla evime
girilmesinden korkuyorum, dedi. Bunun üzerine Rssulullah
onun ev değiştirmesine müsaade etti.
Diğer tahric: Urve (r.anh)'ın hadisinin birer benzerini
Şafii, Buhari, Ebu Davud, ve
Beyhaki da rivayet etmişlerdir.
AÇIKLAMA: Halife Muaviye (r.anh) tarafından Medine valiliğine atanan Mervan bin el-Hakem'in yakını olduğu bildirilen kadın, Mervan'ın kardeşi Abdurrahman bin
el-Hakem'in kızı Umre'dir. Onu boşayan kocası ise Yahya bin Said
el-As'dır. Umre, üç talakla boşandıktan sonra, iddetini tamamlamadan evinden çıkıp babasının evine
taşınmış ve bu fetvayı Fatima binti
Kays'tan aldığını, zira kendisinin de boşanıp henüz iddetini tamamlamamış iken Peygamber (s.a.v.)'in izni ile
evini değiştirdiğini haber verdiğini Urve'ye
anlatmıştır. Fakat Urve buna karşı çıkmış ve durumu
kadının amcası olan Medine valisi Mervan'a şikayet edince, Mervan da bu işin Fatima'nın izni ve müsaadesi ile gerçekleştiğini
söylemiştir. Urve, Fatima'nın
ev değiştirmesinin zaruri görülmesi nedeni ile Peygamber (s.a.v.) tarafından
buna müsaade edildiğini ve Aişe'nin bu işe yani
Umre'nin ev değiştirmesine karşı olduğunu rivayet etmiştir.
Hadisin
zahirine göre Mervan da Aişe'nin
görüşüne katılmıştır.
HADİSİN FIKIH
YÖNÜ
Üç talakla
boşanan bir kadın zarüret olmadıkça kocasının
kendisine tahsis ettıği evde iddetini
tamamlamakla mükelleftir. başka eve taşınamaz. Tehlike
korkusu olduğu takdirde ise başka eve taşınabilir. Tekmile yazarının beyanına
göre İbn-i Abbas, Cabir, Ata, Tavus ve İkrime: Üç talakla boşanan kadın iddetini
dilediği evde sürdürür, demişlerdir. İbni Mes'ud, Aişe, Said
bin el-Müseyyeb ve Süleyman bin el-Yesar'dan da bu görüş nakledilmiştir.
Ebu Hanife'ye göre, anılan kadın ne gece ne de
gündüz, evinden çıkamaz. Fakat kocasının ölümü dolayısıyla iddette
bulunan kadın gündüz evden çıkabilir, gece çıkamaz. Muhammed bin el-Hasan'a
göre ise kocasının ölümü veya boşaması nedeni ile iddette
olan kadın ne gece ne de gündüz evden dışarı çıkamaz.
Malik, Şafii ve
Ahmed'e göre kocasının ölümü dolayısıyla iddette olan kadın gündüz evden dışarı çıkabilir, fakat
akşamları evine dönmesi gerekir.
Aişe (r.anha)'nın hadisini
Müslim ve Nesai de rivayet etmişlerdir. Bu hadisde boşanan Fatima binti Kays'ın ev değiştirmesine
Peygamber (s.a.v.)'in müsaade etmesinin sebebinin, Fatima'nın
duyduğu tehlike korkusu olduğu bildirilmiştir.