DEVAM: 37- CUMA GÜNÜ
ORUÇ TUTMAK HAKKINDA GELEN HADİSLER BABI
حَدَّثَنَا
إِسْحَاق بْن
منصور.
أَنْبَأَنَا
أبو داود.
حَدَّثَنَا
شيبان، عَن
عاصم، عَن زر،
عَن عَبْد
اللّه بْن
مسعود؛
-
قَالَ: قلما رأيت
رَسُول
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسلَّمْ
يفطر يوم
الجمعة.
Abdullah bin
Mes'ud (r.a.)'den; Şöyle demiştir: Ben, Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem)'i Cum'a günü oruçsuz olarak az gördüm.
Diğer tahric:
Bu hadisi Tirmizi, Nesai ve İbn-i Hibban da rivayet etmişlerdir.
AÇIKLAMA: Ebu Hureyre (r.anh) ile Muhammed (r.anh)'in 1723
ve 1724 nolu hadisleri, haftanın yalnız Cuma günü oruç tutmanın haram olduğuna,
fakat Perşembe ile veya Cumartesi ile beraber oruç tutmanın haram olmadığına
delalet ediyorlar,
Müslim ile
Beyhaki'nin Ebu Hureyre (r.anh)'den merfu' olarak rivayet ettikleri bir hadise
göre oruç tutmayı adet edinen bir kimsenin adeti Cuma gününe tesadüf ederse o
gün oruç tutmak caizdir,
ALİMLERİN
YALNIZ CUMA GÜNÜ ORUÇ TUTMAK HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ
El-Menhel
yazarı bu görüşleri özetle şöyle anlatır:
1- Ali, Ebu
Zerr, Ebu Hureyre ve Selman-ı Farisi (r.anhum)'e göre yalnız Cuma günü oruç
tutmak haramdır. Delilleri, mezkur iki hadIs ile benzeri hadislerdir.
2- Şafiiler,
Hanbeliler, Zühri, Muhammed b. Sirin ve Tavus'a göre mekruhtur. Bunlar, mezkur
hadislerdeki yasaklamayı kerahet manasına yorumlamışlardır.
3- Ebu Hanife,
Malik ve Muhammed b. el-Hasan'a göre mekruh değildir. Onların delili (1725
nolu) İbn-i Mes'ud (r.anh)'ın hadisi ve benzeri hadislerdir. lakin bu hadis tam
delil olamıyor. Çünkü Peygamber (s.a.v.)'in Cuma günüyle beraber Perşembe veya'
Cumartesi günü de oruç tutmuş olması muhtemeldir. El-Ayni böyle demiştir.
Hanefi Fıkhına
ait et-Tecnis'te: Ebu Yusuf demiştir ki: Perşembe veya Cumartesi'yle beraber
olmadıkça Cuma günü orucunun mekruhluğu hakkında hadis vardır. Cuma gününe bir
gün eklemek, ihtiyatlı olandır, denilmiştir.
Tahavi de: Cuma
günü oruç tutmak ve tutmamak, hadisle sabittir. Son hadis, tutmamak
hakkındadır. Çünkü Cuma günü bir takım görevler vardır. Kişinin oruç tuttuğu
zaman o görevi tam yapamaması beklenebilir, demiştir.
Cuma günü oruç
tutmanın yasaklığı hikmeti hususunda muhtelif şeyler söylenmiştir. En açık olan
hikmet şudur ki; Cuma günü bir bayram günüdür. Bayram günü oruç tutulmaz. Çünkü
Ahmed ve Hakim'in Ebu Hureyre (r.anh)'den merfu' olarak rivayet ettikleri bir
hadiste: "Cuma günü bir bayram günüdür. Bayram gününüzü oruç günü
yapmayın. Meğer ki bir gün önce veya sonra oruç tutarsınız."
buyurulmuştur.