DEVAM: 1- RIZIK TEMİNİ
İÇİN MEŞRU ÇALIŞMA YOLLARINA TEŞVİK BABI
حدّثنا
هِشَاُم بْنِ
عَمَّارٍ.
حدّثنا إِسْماَعِيلَ
بْنِ
عَيَّاشٍ،
عَنْ بَجِيرِ
بْنِ سَعْدٍ،
عَنْ خَالِدِ
بْنِ
مَعْدَانَ،
عَنْ
المَقْدَامِ
بْنِ يَكرِبَ
الذُّبَيْدِيِّ، - عَنْ
رَسُولُاللّهِ
صَلى اللّهِ
عَلَيهِ وَسَلَمْ
قَالَ
((مُحَمَّدَ
كَسَبَ
الرَّجُلُ كَسْباً
أَطْيَبَ
مِنْ عَمَلِ
يَدِهِ. وَمَا
أَنْفَقَ
الرَّجُلُ
عَلَى
نَفْسِهِ
وَأَهْلِهِ
وَوَلَدِهِ
وَخَادِمِهِ،
فَهُوَ صَدَقَةٌ)).
فِي الزوائد
إسناده
إِسْماَعِيلَ
بْنِ عياش.
ورواه أَبُو
داوود
والترمذي
والنسائيّ.
Mikdam bin
Ma'dikerib ez-Zübeydi (r.a.)'den rivayet edildiğine göre Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu demiştir: «Erkek kendi el emeğinden daha helal
bir kazanç kazanmamıştır ve erkeğin kendi nefsi, ailesi, çocuğu ve hizmetçisine
harcadığı mal sadakadır.»
Not; Zevaid'de
şöyle denilmiştir: Bunun senedinde İsmail bin Ayyaş bulunur. Bu hadisi Tirmizi,
Ebu Davud ve Nesai de rivayet etmişlerdir.
AÇIKLAMA: Aişe (r.anha)'nın hadisini Tirmizi ve Nesai de
rivayet etmişlerdir. Buhari de Tarih'de rivayet etmiştir.
Sindi bu
hadisin izahında şöyle der: Burada geçen "Atyab" kelimesi "En
helal" demektir. Erkeğin meşru kazancı, haram lokma şüphesinden uzak
olduğu için buna "En helal" denilmiştir Çocuk da babanın bir kazancı
sayılmıştır. Çünkü baba, çocuğun dünyaya gelmesine vesiledir. Çocuk babanın bir
kazancı olunca, çocuğun malı da babanın bir kazancı olmuş olur. Şu halde baba
çocuğunun malını yiyebilir. Fıkıhçılar: Baba muhtaç olduğu takdirde ihtiyacı
kadar çocuğunun malından yiyebilir, demişlerdir.
Baba ve anne
muhtaç oldukları takdirde nafakaları, evladına vacibtir.
Mikdam
(r.a.)'ın hadisini Ebu Davud. Tirmizi ve Nesai de rivayet etmişlerdir. Buhari
de bu zattan şu mealde merfu bir hadis rivayet etmiştir;
"Hiç kimse
kendi el emeğini yemekten daha hayırlı bir Iokma asla yememiştir. Allah'ın
peygamberi Davud (Aleyhisselam) da şüphesiz kendi el emeğini yerdi.''
Kastalani bu
hadisin şerhinde: İnsanın kendi el emeğinin daha hayırlı olmasının sebebi
şudur: Bu emek, sahibini de başkasını da yararlandırır, kişiyi işsizlik ve
tembellikten uzaklaştırır, nefsin gururunu kırdınr ve çalışkan sahibini
dilencilik zilletinden korur, demiştir.
Hadis, erkeğin
kendi nefsine, aile ferdIerine ve hizmetçisine harcadığı helal malının kendisi
için bir sadaka hükmünde olduğunu ifade eder. Bu harcamadan maksat, ifrat ve
tefritten uzak ve normal ihtiyaçlar için yapılan masraflardır. Çünkü İslamiyet
israfı da cimriliği de yasaklamıştır. Kişinin kendi nefsine karşı da sorumlu
olduğuna dair hadisler vardır. Bunlardan birisinde mealen: "Şüphesiz senin
nefsinin de senin üzerinde bir hakkı vardır'' buyurulmuştur. Adamın ailesi ile
çocuklarının nafakası da fıkıh kitabIarında belirtilen şartlar dahilinde ona
vacibtir. Bunun sadaka sayılmasının manası, adamın bu harcamalardan dolayı
sevab kazanmasıdır. Yani erkek kendi nefsinin ve aile ferdIerinin zaruri
ihtiyaçlarını gidermekle mükellef olmakla beraber, bunu yapmakla ecir ve sevab
kazanır. Bu hususta başka hadisler de vardır.