DEVAM: 4- ADAMA (MEŞRU)
BİR YÖNDEN BİR RlZIK VERİLİNCE O YÖNÜ BIRAKMASIN. BABI
حدّثنا
مُحَمَّدُ
بْنُ يَحْيَى
حدّثنا أَبُو
عَاصِمٍ.
أَخْبَرَنِي
أَبِي، عَنْ
الزُّبَيْرِ
بْنِ
عُبَيْدٍ،
عَنْ
نَافِعٍ؛
قَالَ: كُنْتُ
أُجَهَّزُ
إِلَى
الْشَّامِ
وَإِلَى
مِصْرَ.
فَجَّهَزْتُ
إِلَى
الْعِرَاقِ.
فَأَتَيْتُ
عَائِشَةَ
أُمُ
الْمُؤْمِنِينَ
فَقُلْتَ
لَهَاَ: ياَ
أُمَّ
الْمُؤْمِنِينَ!
كُنْتُ
أُجَهَّزُ
إِلَى
الْشَّامِ
فَجَّهَزْتُ إِلَى
الْعِرَاقِ
فَقَالَتْ:
لَا تَفْعَلْ مَالَكَ
وَلِمَتْجَرِكَ؟
فَإِنِّي
سَمِعْتُ
رَسُولُ اللّهِ
صلى اللّهِ
عليه وسلم
يَقُولُ - ((إِذَا
سَبَّبَ
اللّهُ
لِأَحَدِكُمْ
رِزْقَاً
مِنْ وَجْهٍ
فَلَا
يَدَعْهُ حَتَّى
يَتَغَيَّرَ
لَهُ أَوْ
يَتَنَكَّرَ
لَهُ)).
فِي الزوائد:
فِي إسناده
مقال. لأن
والد أَبِي
عاصم اسمه
مخلد بْنِ
الضحاك،
قَالَ
العقيلي والنسائي:
لا يتابع على
حديثه. وذكر
ابْنِ حبان
فِي الثقات.
والزبير بْنِ
عبيد، قَالَ
الذهبي:
مجهول. وذكره
ابْنِ حبان
فِي الثقات.
Nafi' (r.a.)'den;
şöyle demiştir: Ben ticaret malımı Şam ve Mısır'a gönderiyordum. Sonra bir kez
malımı Irak'a gönderdim ve Mu'minlerin Annesi Aişe (r.anha)'nın yanına varıp
O'na: Ey Mu'minlerin Annesi! Ben ticaret malımı Şam'a gönderiyordum (bu defa)
Irak'a gönderdim, dedim. Aişe (r.amha) şöyle dedi: (Böyle) yapma. Sana ve eski
ticaret yerine ne oldu? (ki sen eski yeri bırakıp başka yere yöneliyorsun)
çünkü ben Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'den işittim, buyurdu ki: «Allah
birinize bir yönden bir rızık ulaştırdığı zaman, o yön o kimseye değişip
güçleşinceye kadar onu bırakmasın.»
Not: Zevaid'de
şöyle denilmiştir: Bu hadisin senedi aleyhinde konuşulmuştur. Çünkü ravi Ebu
Asım'ın babasının adı Mahled bin ed-Dahhak'tır. Bu zatın sikalığı ihtilaflıdır.
EI-Ukayli ve Nesai, onun hadislerinin başka ravi tarafından teyid edilmediğini
söylemişlerdir. İbn-i Hibban ise onu sikalar arasında anmıştır. Diğer ravi
Zübeyr bin Ubeyd'in mechul bir ravi olduğunu Zehebi söylemiştir. İbn-i Hibban
ise bunu sikalar arasında anmıştır.
AÇIKLAMA: Zevaid türünden olan bu hadisi Ahmed de rivayet
etmiştir, Bu hadisi Aişe (r.anha)'dan rivayet eden Nafi hakkında Hulasa sahibi
sadece bu zatın Aişe'den rivayette bulunduğunu ve ravisinin de Zübeyr bin Ubeyd
olduğunu söylemekle yetinmiştir. Nafi isimli bir kaç sahabi ve Tabii vardır. Bu
ravi hakkında başkaca bilgi verilmemiştir.
Hadisin son
cümlesinin; ..... veya ..... şeklinde olduğuna dair tereddüt raviye aittir.
Mana bakımından iki cümle arasında bir fark yoktur, denilebilir.
Hadisin manası
açıktır. Şu halde bir mü'min meşru olmak kaydı ile herhangi bir yoldan geçimini
sağladığı ve varlık kazandığı zaman o yolu bırakmamalıdır, çalışmasını o yolda
sürdürmelidir. Ancak o yolla para kazanmak ve geçim sağlamak güçleştiği
takdirde. başka bir yöne başvurmalıdır. Çünkü rızık kapıları pek çoktur.
EI-Azizi bu hadisin açıklamasını yaparken bu münasebetle şu mealdeki hadisi
nakletmiştir; "Bütün beldeler Allah'ındır. Halk da Allah'ın kullarıdır. Bu
itibarla sen nereyi iyi ve uygun görürsen orada ikamet et ve Allah Teala'ya
hamdet.''