33- ÜMMÜ'L-VELED'İN
İDDET (SÜRESİNİN BEYANl) BABI
حَدَّثَنَا
علي بن
مُحَمَّد.
حَدَّثَنَا
وكيع عن سعيد
بن أبي عروبة،
عن مطر
الوراق، عن رجاء
بن حيوة، عن
قبيصة بن
ذؤيب، عن عمرو
بن العاص؛
-
قَال: لا
تفسدوا علينا
سنة نبينا
مُحَمَّد
صَلَى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَم. عدة
أم الولد
أربعة أشهر
وعشرا.
Amr bin el-Âs
(r.a.)'den; Şöyle demiştir: Nebiimiz Muhammed (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in
sünnetini bize bozmayınız. Ümmü'l-Veled'in iddeti dört ay on gündür,
Diğer tahric.
Bu hadisi Ahmed, Ebu Davud ve Hakim de rivayet etmişlerdir.
AÇIKLAMA: Ebu Davud'un rivayetindeki metinde az kelime
değişikliği var ise de mana ve hüküm değişmez.
Cariyeyi alan
erkek onunla cinsi münasebette bulunup da ondan çocuğu olursa, cariyeye
Ümmü'l-Veled denilir ve ona ait bir takım özel hükümler bulunur. Yeri
geldiğinde anlatılacaktır.
HADİSİN FIKIH
YÖNÜ :
Ümmü'l-Veled
olan cariyenin efendisi öldüğü zaman bu cariyenin iddetinin hür kadının iddeti
gibi dört ay on gün olduğuna bu hadis delildir. Alimlerin bu husustaki
görüşlerine gelince, Tekmile yazarı şöyle der:
1. Said bin
el-Müseyyeb, İbn-i Cübeyr, İbn-i Sirin, Mücahid, Evzai, İshak bin Raheveyh ve
bir rivayetinde Ahmed böyle hükmetmişlerdir. Delilleri bu hadistir. Bir de şu
var: Bu cariye, efendisinin ölümü ile kendiliğinden azad edilmiş sayılır. Artık
hür bir kadın durumuna geçtiği için onun gibi iddeti olur .
2. Hanefiler,
Ata, Sevri ve Nahai: Efendisi tarafından azad edilmekle veya efendisinin ölümü
ile azad edilmiş sayılan cariyenin iddeti üç Kur'dur. Çünkü Ömer (r.a.) ve
başka sahabilerden rivayet edildiğine göre kendileri: Ümmü'l-Veled'in iddeti üç
hayızdır, demişlerdir. Şu halde hüküm budur, demişlerdir.
3. Malik ve
Şafii'ye göre bunun iddeti bir hayızdır.
Osman, İbn-i Ömer, Aişe ve el-Hasan (r.a.)'den bu kavil rivayet
olunmuştur. Ahmed'den de böyle bir rivayet vardır.