26- İKAALE (= ALIŞ
VERİŞ AKDİNİ BOZMA) BABI
حدّثنا
زِيَادُ
بْنُي أَبُو
الْخَطَّابِ
حدّثنا
الأَْعَمشَ
عَنْ أَبِي
صَالِحٍ عَنْ أَبِي
هُرَيْرةَ
قَالَ قَالَ
رَسُولُ اللّهِ
صَلَّى
اللّهُ
عَلِيهِ وَسَلَّم
-
((مَنْ
أَقَالَ
مُسْلِماً
أَقَالَهُ اللّهُ
عَثْرَتَهُ
يَوْمَ
الْقِيَامَةِ))
Ebu Hureyre
(r.a.)'den rivayet edildiğine göre Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurmuştur: «Satış akdinin kaldırılması hususunda kim bir müslüman'ın
isteğini kabul ederse Allah onun hatasını kıyamet günü kaldırır.»
Diğer tahric:
Bu hadisi Ebu Davud, İbn-i Hibban da rivayet etmiştir. İsnadı sahihtir. İbn Hibban 7/243 (5008) .
AÇIKLAMA: Avnü'l-Mabud yazarının beyanına göre
İncahü'l-Hace'de şöyle denilmiştir: "Satış akdinin ikaale'si şöyle olur:
Bir adam bir malı satın aldıktan sonra, bu mala ihtiyacı kalmaması, bedelini
ödeyememesi veya bu satışta aldanmış olması kanaatı ile ya da başka bir nedenle
bu satıştan pişman olup, malı iade etmek istediği zaman, satıcının bu isteği
kabul etmesine İkaale denilir. Satıcı bu isteği kabul etmeye mecbur değildir.
Çünkü satış akdi kesinleşmiştir. Fakat bu isteği kabul etmekle alıcıya ihsan ve
iyilik etmiş olur. Bu iyiliğine karşılık, Allah Teala da onun hatasını ve
günahını kıyamet günü bağışlar."
Hadis umumi bir
hüküm getirdiği için. İkaale, alıcı tarafından da olabilir, kanaatindeyim. Yani
satıcı her hangi bir nedenle bu akidden pişman olup malını geri almak istediği
zaman, alıcı bu isteği kabul edip malı iade ederse, satıcıya iyilik etmiş olur
ve hadiste müjdelenen sevabı kazanır.