7- (TARLA MAHSÜLÜNÜN)
ÜÇTE BİR VE DÖRTTE BİR (GİBİ BELİRLİ HİSSESİ) İLE MÜZAREA (MUAMELESİNİN
HÜKMÜNÜN BEYANI) BABI
حدّثنا
هَنَّادُ
بْنُ
السَّرِيِّ.
ثنا أَبُو
الأَحْوَصِ
عَنْ طَارِقِ
بْنِ عَبْدِ
الرَّحمنِ،
عَنْ سَعِيدِ
ابْنِ
الْمُسَيَّبِ،
عَنْ رَافِعِ
بْنِ
خَدِيجٍ؛
قَالَ نَهى
رَسُولُ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم عَنِ الْمُحَاقَلَةِ
وَ
الْمُزَابَنَةِ.
وَقَالَ : ((إنَّمَا
يَزْرَعُ
ثَلاثَةٌ:
رَجُلٌ لَهُ
أَرْضٌ،
فَهُو
يَزْرَعُها.
وَرَجُلٌ
مُنِحَ أَرْضاً،
فَهُوَ
يَزْرَعُ مَا
مُنِحَ.
وَرَجُلٌ
اسْتكْرَى
أَرْضاً
بِذَهَبٍ
أَوْ
فِضَّةٍ)).
Râfi' bin Hadîc
(r.a.)'den; Şöyle demiştir: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) mühakale
ve müzâbene'den nehiy etti ve: Ancak üç kişi araziyi ekebiliri Arazisi olan
adam, kendi arazisini eker. Kendisine minha (yâni karşılıksız yararlanma) yolu
ile bir arazi verilen adam da, kendisine verilen bu araziyi eker. Bir araziyi
altın veya gümüş ile kiralayan adam da (bunu ekebilir.)»
AÇIKLAMA: Bu hadisi Ebu Davud ve Nesai de rivayet etmişlerdir. Nesai'nin bir
rivayeti burada olduğu gibidir. Diğer bir rivayetinde ise merfu olan kısım
yalnız Muhakale ve Müzabene'den nehiyden ibarettir. Metnin bundan sonraki kısmı
ise Said bin el-Müseyyeb'in sözüdür. Malik ve Şafii de bu son kısmı Said bin
El-Müseyyeb'in sözü olarak rivayet etmişlerdir.
HADİSTEN
ÇIKARILAN HÜKÜMLER
1. Muhakale.
Yani araziyi, mahsulünün belirli bir mikdarı karşılığında kiralamak yasaktır.
Alimlerin bu husustaki ihtilafı ve bu nevi kiralamayı caiz görenlerin bu hadisi
yorumlamalarına ve cevaplarına ait bilgi sonra verilecektir.
2. Müzabene.
yani ağacı üzerindeki yaş hurmayı kuru hurma ile satmak yasaktır. Bu hususta
gerekli bilgi Ticaret kitabının 54. babında geçen 2265 - 2267 nolu hadisler
bölümünde ve bunu takib eden 55. babta verilmiştir.
3. Ücretsiz ve
ivazsız olarak sırf insani bir mülahaze ile yararlanılmak üzere geçici bir süre
için verilen araziyi işletmek meşrudur.
4. Altın veya
gümüşle kiralanan araziyi ekip biçmek meşrudur. Gerek nakid para ile ve gerekse
başka bir mal veya aniziden alınacak mahsülün belirli bir mikdarı karşılıgında
araziyi kiralamanın caizliği hususundaki ihtilafı sonra v8recegim.
Not: Geniş bilgi, 7, 8, 9, 10, 11 ve 12. bablardaki
hadislerin toplu açıklaması ve Alim görüşleri 2465 nolu Hadis’in AÇIKLAMA’sında...