DEVAM: 5- MALIN ÜÇTE
BİRİYLE VASİYYET ETMEK BABI
حدّثنا
صَالِحُ بْنُ
مُحَمَّد
بْنِ يَحْيَى
بْنِ سَعِيدٍ
القَطَّانِ .
ثنا عُبَيْدَ
اللهِب مُوسى.
أَنْبَأضنَا
مُبَارَكُ
بْنُ حَسَّانٍ
عَنْ
نَافِعٍ، عَنْ
ابْنِ
عُمَرَ؛
قَالَ: قَالَ
رَسُولُ اللّهِ
صلى الله عليه
وسلم: ((يَا
ابْنَ آدَمَ!
اثْنَتَانِ
لَمْ تَكُنْ
لَكَ
وَاحِدةٌ
مِنْهُمَا:
جَعَلْتُ لَكَ
نَصِيباً
مِنْ مَالِكَ
حِينَ
أَخَذْتُ بِكَظَمِكَ،
لأُطَهِّرَكَ
بِهِ
وَأُزَكِّيَكَ.
وَصلاةُ
عِبَادِى
عَلَيْكَ،
بَعْدَ
انْقِضَاءِ
أَجلِكَ)).
في الزوائد:
في إسناده
مقال. لأن
صالح بْنِ مُحَمَّد
بْنِ يحيى،
لَمْ أر لأحد
فيه كلاماً، لا
بجرح ولاغيره.
ومبارك بْنِ
حسان، وثقه
ابن معين.
وقال
النسائيّ: ليس
بالقويّ. وقال
أبو داود:
منكر الحديث.
وذكره ابن
حبان في
الثقات، يخطئ ويخالف.
وقال
الأزديّ:متروك.
وباقي رجال
الإسناد على
شرط الشيخين.
(Abdullah) bin
Ömer (r.a.)'dan rivayet edildiğine göre Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem) şöyle buyurdu, demiştir: «(Allah Teâlâ buyurdu ki) Ey Âdem oğlu hiç
birisi senin olmayan (ve merhametimle sana verdiğim) iki şey var-. Seni
(günahlardan) temizlemek ve arındırmak için, gırtlağını tuttuğum (canını
alacağım) zaman malından sana bir pay (vasiyyet için) verdim ve ecelinin
bitiminden sonra kullarımın senin üzerine (kıldıkları) cenaze namazı.»'
Not: Zevaid'de
şöyle denilmiştir: Bunun senedi aleyhinde söz söylenir. çünkü ravilerinden
Salih bin Muhammed bin Yahya hakkında ne tenkid ne de başka şekilde herhangi
bir kimsenin sözünü görmedim. Rav! Mübarek bin Hassan'ı İbn-i Main sika
saymıştır. Fakat Nesai, onun kuvvetli olmadığını. Ebu Davud da onun hadisinin
münker olduğunu söylemişlerdir. İbn-i Hibban da onu sikalar arasında anmış ve:
Bazen hataya düşer ve muhalefet eder, demiştir. EI-Ezdi de onun hadisinin
terkedildiğini söylemiştir. Senedin kalan ravileri Buhari ile Müslim'in
şartları üzerinedir ..
AÇIKLAMA: Ebu Hureyre (r.a.)'ın hadisi Zevaid türünden olup Darekutni ve Beyhaki
tarafından da rivayet edilmiştir. Bu hadisten kasdedilen mana şudur: Hayır
amellerinizin çoğalması için öleceğiniz zaman mirasçılarınız razı olmasalar
bile malınızın üçte birinde tasarruf etme yetkisine sahipsiniz. Allah size bu
yetkiyi ihsan etmiştir. Sadaka ve vasiyyetle hayırlarınızı böylece
fazlalaştırmış olabilirsiniz.
İbn-i Ömer
(r.a.)'ın hadisi de Zevaid türündendir. Bu hadis kudsi hadislerdendir. Çünkü
hadisin ifade tarzı Allah Teala'nın kuluna hitab etmesi şeklindedir. Bu
hadisten kasdedilen mana da şudur:
Mal, dünya
hayatı içindir. Ölüm gelince malın başkalarına kalması ve varislere intikal etmesi
tabiidir. Buna rağmen Allah Teala, kuluna ölüm zamanında malının üçte birinde
tasarruf yetkisi vermiştir. Bu yetki Allah'ın rahmetinin mahsülüdür ve kulun
günahlardan paklanması içindir. Cenaze namazı da böyledir. Cenaze namazı bir
ibadet olduğu için sevabı kılanlara aittir. Ölünün bundan yararlanmaması
normaldir. Çünkü herkes ancak sa'i ve gayretinin mahsülünü alır. Nitekim Allah
Teala Necm süresinin 39. ayetinde; ''ve şüphesiz, insana çalışmasının
karşilığından başka bir şey yoktur.'' buyurmuştur. Bununla beraber Allah bir
lütuf ve ikram olmak üzere kulunu, üzerinde kılınan cenaze namazından
yararlandmr ve mü'minlerin namazda ettikleri dualardan onu istifade ettirir.
Sanki onun bir çalışması imiş gibi amellerine ilave eder. Hadiste geçen Kazam
gırtlak manasınadır.