DEVAM: 15- VELA'NIN
SATILMASININ VE HİBE EDİLMESİNİN YASAKLANMASI BABI
حدّثنا
مُحَمَّدُ
بْنُ عِبْدِ
الْمَلِكِ بْنِ
أَبِي
الشَّوَارِبِ.
ثنا يَحْيَى
بْنُ سَليْمٍ
الطَّائِفِيُّ
عَنْ
عُبَيْدِ
اللهِ بْنِ
عُمَرَ، عَنْ
نَافِعٍ،
عَنْ ابْنِ
عُمَرَ؛
قَالَ: نَهَى
رَسُولُ
اللهِ عَنْ
بَيْعِ
الوِلاَءِ
وَعَنْ
هِبَتِهِ.
(Abdullah) bin
Ömer (r.a.)'dan: Şöyle demiştir: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
velâ'nın satılmasını ve hibe edilmesini yasaklamıştır.
AÇIKLAMA: Müellifimizin iki senedIe rivayet ettiği bu hadis Kütüb-i Sitte'nin
hepsinde rivayet edilmiştir. Vela'nın Türkçe karşılığını tercemede ve babın
,başlığında parantez içi ifade ile açıkladım. Bilindiği gibi azadIanan köle ve
cariye öldükleri zaman soy ve sıhri akrabalarından mirasçıları bulundukları
zaman mirasçı olurlar. O köleyi veya cariyeyi azadIayan kimse veya onun
mirasçıları bu köle ve cariyenin malına mirasçı olamazlar. Fakat azadIanmış
köle ve cariye öldükleri zaman hiç mirasçıları yok ise onları azadIayan kişi
mirasçı olur. AzadIayan erkek veya kadın ölmüş ise, onun asabe ismi verilen
erkek akrabaları onlara mirasçı olur. İşte azadIayan kişinin, o ölmüş ise asabe
sayılan erkek akrabalarının azadIanmış kişiye mirasçı olma hakkına "Vela"
ve "Mevlalık" ismi verilir. Hadis, bu hakkın satış veya hibe yoluyla
başkasına devredilemeyeceği hükmünü beyan eder.
Hattabi:
İbnü'l-Arabi'nin Muhammed bin Ziyad'dan naklen beyanına göre Arablar vela
hakkını parayla satarlardı. Bu durum onlar arasında yaygın idi. Sonra Reslıl-i
Ekrem (Aleyhi's-salatü ve 's-selam) bu işi yasakladı, diye bilgi verdikten
sonra Hat tab i: Bu hüküm hakkında alimler icma etmiş gibidir, der .