DEVAM: 17- BEBEK
(DOĞDUĞUNDA) İSTİHLAL EDİNCE (BAĞIRINCA) MİRASÇI OLUR, BABI
حدّثنا
الْعَبَّاسُ
بْنُ
الْوَلِيدِ
الدَّمَشْقِيُّ.
ثنا
مَرْوَانُ
بْنُ
مُحَمَّدٍ. ثنا
سُلَيْمَانُ
بْنُ بِلاَلٍ
حَدَّثَنِي
يَحِيَى بْنُ
سَعِيدٍ،
عَنْ سَعِيدٍ
بْنِ
الْمُسَيَّبِ،
عَنْ جَابِرِ
بْنِ عِبْدِ
اللهِ
وِالمِسْوَرِ
بْنِ
مَخْرَمَةَ؛
قَالاَ: قَالَ
رَسُولُ
اللهِ صلى
الله عليه وسلم: ((لاَ
يِرِثُ
الصَّبِيُّ
حَتَّى يَسْتَهِلَّ
صَارِخَاً)). قَالَ
:
وَاسْتِهْلاَلُهُ،
أَنْ يَبْكِيَ
وَيَصِيحَ
أَوْ
يَعْطِسَ.
Câbir bin
Abdillah ve eî-Misver bin Mahreme (r.a.)'den rivayet edildiğine göre;
Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu, demiştir: «Bebek
(doğduğunda) bağırarak istihlâl etmedikçe (ses çıkarmadıkça) mirasçı olmaz.»
(Râvî)
demiştir ki: Bebeğin istihlâl'ı, ağlaması, bağırması veya aksırmasidır.
AÇIKLAMA: ilk hadis, sünenimizin 1508 numarasında geçmiştir. Orada da belirtildiği
gibi bunu Tirmizi ve Nesai de rivayet etmişlerdir. Bu hadiste beyan edilen
bebeğin cenaze namazı ile ilgili bilgi ve alimlerin bu husustaki görüşleri
orada izah edilmiştir. Tekrarla. maya gerek yoktur.
İkinci hadisi
el- Misver (r.a.)'den, müellifimizden başka kim tarafından rivayet edildiğine
dair bilgi edinemedim.
Bebeğin
istihlal'ı, doğduğu zaman ses çıkarması, aksırması, ağlaması manalanna
yorumlandığı gibi hayat belirtisini göstermesi mana sına da yorumlanmıştır.
İstihlal'ı hayat belirtisi manasına yorum layan alimlere göre bebek doğduğunda
ağlama, bağırma, aksırma, nefes alıp verme veya hareket etmek gibi her hangi
bir hayat belirtisini gösterdiği zaman, mirasçılık hakkını kazanmış olur ve
kendisine mirasçı olunur. İstihlal'ı böylece geniş manaya yorumlayan alimler
arasında Sevri, Evzai, Ebu Hanife'nin arkadaşları ve Şafii de bulunur.
Bir kısım
alimler ise istihlal'ı bağırma manasına yorumlamışlardır. Bunlara göre bebeğin
mirasçı olabilmesi ve kendisine mirasçı olunabilmesi için doğduğu zaman
bağırması şarttır. Sadece hayat belirtisinin bulunması yeterli değildir. İbn-i
Abb as, Cabir bin Abdillah, Şüreyh, Nehai, Malik ve Medine-i Münevvere halkı bu
görüşte olanlardandır. Zühri: Ben, aksırmayı istihlal sayma görüşündeyim,
demiştir.
Şerhü's-Sünne
yazarı: Bir insan ölüp de mirasçısı anne karnındaki bir bebek ise, bebeğin
mirası durdurulur. Eğer diri olarak doğarsa mirasını alır. Şayet ölü olarak
doğarsa, mirasçılık hakkı yoktur. Ona düşünülen hisse, diğer mirasçılara
verilir, demiştir.
Bebeğin
mirasçılık ve kendisine mirasçı olma durumu hakkında geniş bilgi fıkıh
kitabIarında anlatılmıştır. İsteyenler oralara müracaat edebilirler.