DEVAM: 28- SAVAŞTA HİLE
YAPMAK BABI
حدّثنا
مُحَمَّدُ
بْنُ عِبْدِ
اللهِ بْنِ نُمَيْرٍ.
ثنا يُونُسُ
بْنُ
بُكَيْرٍ
عَنْ مَطَرِ
بْنِ
مَيْمُونٍ،
عَنْ
عِكْرِمَةَ،
عَنْ ابْنِ
عَبَّاسٍ؛
أَنَّ
الْنَّبِيَّ
صلى الله عليه
وسلم قَالَ: ((الْحَرْبُ
خُدْعَةٌ)).
(Abdullah) bin
Abbâs (r.a.)'dan rivayet edildiğine göre; Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
«Harb hiledir.» buyurmuştur.
AÇIKLAMA: Buhari ile Müslim ayni hadis metnini Cabir (r.a.) ile Ebu Hureyre (r.a.)'den
ayrı ayrı senedlerle rivayet etmişlerdir. Tirmizi "Savaşta yalan söylemek
ve hile etmek hakkında gelen hadisler" başlığı ile açtığı babta Cabir
(r.a.)'ın hadisini rivayet ettikten sonra Ali, Zeyd bin Sabit, Aişe, İbn-i
Abbas, Ebü Hureyre, Esma bint-i Yezid, Ka'b bin Malik ve Enes bin Malik
(r.a.)'den de bu hadisin rivayet edildiğine beyan eder ve bunun sahih - hasen
oldUğunu söyler.
Bu hadisi
müellifimizden başka kimin İbn-i Abbas ve Aişe'den rivayet ettiğine dair bir
bilgi edinemedim.
Hadiste geçen;
..... kelimesinin okunuşu hakkında üç şekil bulunduğu Nevevi tarafından şöylece
ifade edilmiştir: Bu kelimenin okunuşu hakkında üç meşhur lügat vardır: Alimler
en fasih lügatın "Had'a" olduğu noktasında ittifak etmişlerdir.
Sa'leb ve başkası, Peygamber (s.a.v.)'in [ügat ve okuyuşunun böyle olduğunu
söylemişlerdir. İkinci lügat "Hud'a"dır. Üçüncüsü ise
"Huda"dır. Alimler, savaşta kafirlere mümkün olan her çeşit hile ve
aldatmanın caizliği husüsunda ittifak etmişlerdir. Ancak yapılacak hile ile
düşmana verilmiş bulunan güvence veya sözleşme, andlaşmayı bozma durumu var ise
caiz değildir. Yalan söylemenin üç şeyde caiz olduğuna dair sahih hadis vardır.
Bu üç şeyden birisi de savaştır.
Üç şekilde
okundUğunu yukarda belirttiği m bu kelimenin üç okunuşunun da ayni manayı ifade
ettiğini söyleyenler olduğu gibi değişik şekilde manalandıranlar olmuşlardır.
Kadı i yaz gibi bazı alimler özetle şöyle yorum yapmışlardır: Had'a şeklinde
okunduğu zaman mana şöyle olur: "Savaş bir kez aldatmaktır." Yani savaşta
düşman, düşmanını bir defa aldatır ve ikincisine ihtiyaç kalmaz. Çünkü birinci
hile ile işini bitirmiş olur.
Hud'a şeklinde
okunduğu zaman mana şöyle olur: "Savaşın en önemli taktiği hile ve
aldatmadır. Başka bir deyimle hile ve aldatma savaşın en büyük bölümünü teşkil
eder.
Huda şeklinde
okundUğu zaman mana şöyledir: Savaş aldatıcıdır, savaşçıları sürprizleri e
karşılaştırabilir. Daha geniş bilgi için Tirmizi 'nin şerhi Tuhfe'ye
başvurulabilir.
Savaşta
yapılacak hile, aldatma ve oyunlar müslümanlar tarafından kullanıldığına göre
Peygamber (s.a.v.) bu hadisle mücahidleri bu nevi taktik ve manevraları
kullanmaya teşvik buyurmuş olur. Diğer tarafta Resül-i Ekrem (s.a.v.)
mücahidleri uyararak, düşmanlarının kurabilecekleri tuzaklara düşmemeleri için
dikkatlerini çekmiş oluyor.