DEVAM: 42- BİAT'E VEFA
(YANİ BİATTA VERİLEN SÖZE SADAKAT GÖSTERMEK) BABI
حدّثنا
أَبُو بَكْرِ
بْنُ أَبِي
شَيْبَةَ. حدّثنا
عَبْدُ اللهِ
بْنُ
إِدْرِيسَ
عَنْ حَسَنِ
بْنِ
فُرَاتٍ،
عَنْ
أَبِيِه،
عَنْ أَبِي
حَازمٍ، عَنْ
أَبِي
هُرَيْرَةَ؛ قَالَ:
قَالَ
رَسُولُ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم ((إِنَّ
بَنِي
إِسْرَائِيلَ
كَانَتْ
تَسُوسُهُمْ
أَنْبِيَاؤُهُمْ.
كُلَّمَا
ذَهَبَ
نَبِيٌ
خَلَفَةُ
نَبِيٌ.
وأَنَّهُ لَيْسَ
كَائِنٌ
بَعْدِي
نَبِيٌ
فِيكُمْ(( قَالُوا:
فَمَا يَكوُونُ؟
يَا رَسُولَ
اللهِ!
قَالَ:
((تَكُونُ
خُلفَاءَ
فَيَكْثُرُوا))
قَالُوا:
فَكَيْفَ
نَصْنَعُ؟ قَالَ
((أَوْفُوا
بِبَيْعَةِ
الأَوَّلِ
فالأَوَّلِ.
أَدُّوا
الَّذي
عَلَيْكُمْ فَسَيَسْأَلُهُمُ
اللهُ عَزَّ
وَجَلَّ عَنِ
الَّذِي
عَلَيْهِمْ)).
Ebû Hureyre
(r.a.)'den rivayet edildiğine göre; Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu, demiştir: (Devlet yetkilileri toplumu idare ettiği gibi) İsrail
oğullarını peygamberleri idare ederdi. Her ne zaman bir peygamber gider
(ölür)se, onun yerine başka bir peygamber geçerdi. Benden sonra şüphesiz
içinizde hiç bir peygamber olmayacaktır. Sahâbîler:
Şu halde (senden sonra) ne olabilir? diye sordular.
Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem): (Benden sonra) halîfeler olur ve
sayıları çoğalabilir, buyurdu. Sahâbîler: (Yâ Resûlallah)! Halîfelerin sayısı
taaddüd edince nasıl yapacağız? diye sordular. Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem) :
Birinciye
ettiğiniz biate bağlı kalınız (Çünkü ilk biat sahihtir) ve üzerinizdeki (emri
dinleme ve itaat etme) hakkı ödeyiniz. Onlara da Allah (Azze ve Celle) riâyet
etmeleri gerekli haklarınızı soracaktır."
AÇIKLAMA: Bu hadisi Buhari ve Müslim de rivayet etmişlerdir.
Peygamberlerin
İsrail oğullarını idare etmeleri ile ilgili cümlenin açıklaması bölümünde
el-Hafız, el-Fetih'te: Yani İsrail oğullarında bir bozulma olduğu zaman Allah
Teala bu bozukluğu giderip onları düzene sokacak ve değiştirilen Tevrat
hükümlerini tashih edecek bir peygamber gönderirdi. Bu hadis, toplumun işlerini
sevk ve idare edecek, onları iyi yola yöneltecek ve mazlumun hakkını zalimden
alacak bir liderin bulunmasının gerekliliğine delalet eder der. el- Hafız daha
sonra hadisin "İlk halife'ye ettiğiniz biat'e bağlı kalınız .....
cümlesinin açıklaması bölümünde de: "Yani bir halife'ye biat edildikten
sonra ikinci bir halife'ye biat edildiği zaman birinci halife'ye yapılan biat
sahihtir, diğer halife'ye yapılan biat batıl ve geçersizdir. Nevevi demiş ki,
ikinci halife'ye biat edenler birinci halife'ye biat edildiğini bilsinler veya
bilmesinler, bi at edenlerin hepsi bir memlekette bulunsunlar veya muhtelif
memleketlerde bulunsunlar fark etmez. Hüküm aynidir. Cumhur'un da teyid ettiği
sahih görüş budur. Kurtubi de şöyle demiş: Bu hadiste birinci halife'ye yapılan
biatın hükmü beyan edilmiş, fakat ikinci halife'ye yapılan biat'ın hükmü beyan
edilmemiştir. İkinci halife ile yapılan biat'ın hükmü Müslim'in rivayet ettiği
Arfaca hadisinde; 'Diğer halife'nin
boynunu (kılıçla) vurunuz" cümlesiyle beyan edilmiştir, diye bilgi verir.
Bu hadis, din
işinin dünya işinden önce olduğuna deMlet eder.
Çünkü Resul-i
Ekrem (s.a.v.) önce halife'ye karşı olan görevlerin ifasını emretmiştir. Çünkü
seçilen halife'nin emirlerini dinlemek ve itaat etmek dinin yücelmesine,
toplumun birlik ve beraberlik içinde yaşamasına ve her türlü fitne ve fesadin
önlenmesine vesile olur. Kişilerin kişisel haklarını halifeden isteme işi
sonraya bırakılmış olmakla beraber ihmal edilmemiş ve bu haklar dünyada
gerçekleştirilmemişse bile kıyamet günü bunun hesabı mutlaka halifeden
sorulacaktır. Resul-i Ekrem (s.a.v.) bu durumu da bildirmiştir.
Nevevi 'nin
dediği gibi halifelerin çoğalması haberi Resul-i Ekrem (s.a.v.)'in bir mucizesi
mahiyetindedir. Nevevi bu arada: Alimler bir devirde birden fazla halife'ye
biat edilmesinin caiz olmadığı hususunda ittifak etmişlerdir. İslam memleketine
kadar geniş olursa olsun hüküm budur, demiştir.