DEVAM: 9- ÖLÜ YERİNE
HAC ETMEK BABI
حدّثنا
هِشَام بْنُ
عَمَّارٍ.
حدّثنا الوَلِيدُ
بْنُ
مُسْلِمٍ.
حدّثنا
عُثْمَانُ
بْنُ عَطَاءٍ
عَنْ أَبِيهِ
عَنْ أَبِي
الْغَوثِ بْنِ
حُصَيْنٍ
((رَجُلٌ مِنَ
الْفُرْعِ))
اَنَّهُ
اسْتَفْتَبى
النَّبِيِّ
صلى الله عليه
وسلم عَنْ
حِجَّةٍ
كَانَتْ
عَلَى أَبِيهِ.
مَاتَ وَلَمْ
يَحُجَّ.
قَالَ النَّبِيِّ
صلى الله عليه
وسلم حُجَّ
عَنْ أَبِي؟
قَالَ
((نَعَمْ.
حُجَّ عَنْ
أَبِيكَ. فَإِنَ
لَمْ
تَزِدْهُ
خَيْراً لَمْ
تَزِدْهُ شَرّاً)).
في الزوائد:
إسناده عثمان
بن عطاء
الخراسانيّ،
ضعفه ابن
معين. وقيل:
منكر الحديث
متروك. وقال
الحاكم: روى
عن أبيه أحادث
موضوعة.
Ebü'l-Ğavs bin
Husayn (bu zât, el-Fur' kabilesinden bir adamdır) (r.a.)'den rivayet edildiğine
göre: Kendisi, hac etmeden ölen babasının zimmetinde olan bir hac (ibâdeti
borcu) hakkında Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'e fetva sordu. Nebi
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem): Baban yerine hacc'a git, buyurdu ve Nebi
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle de buyurdu: Adak orucu da böyledir,
(zimmetinde adak orucu bulunan) ölü yerine bu oruç kaza edilir.
Not: Zevaid'de
şöyle denilmiştir: Bunun senedinde Osman bin Ata. el-Hurasani bulunur. İbn-i
Main onu zayıf saymıştır. Onun hadislerinin münker olduğu ve rivayetlerinin
bırakıldığı da söylenmiştir. El-Hakim de: Bu ravi, babasından bir takım mevzü
hadisler rivayet etmiş, demiştir.
AÇIKLAMA: Zevaid nevinden olan bu iki hadis ölü yerine hacc'a gitmenin meşruluğuna
delalet eder. İbn-i Abbas (r.a.)'ın ilk hadisi de bu hükmü ifade eder.
Hanefiler, Şafiiler, Hanbeliler, İshak, Ebu Sevr, Davud, İbnü'l-Münzir ve Mali
kiler'den İbn-i Habib ölü yerine hacc'a gitmenin meşruluğuna hükmetmişlerdir.
Malik ve
el-Leys'e göre kimse kimseye bedelolarak hacc'a gidemez. Ancak farz hacc'ı eda
etmeden ölen bir kimse vasiyyet ettiği takdirde onun yerine hacc'a gidebilir.
Son hadis de,
zimmetinde adak orucu bulunup da ifa etmeden ölen bir kimse yerine bu nevi
orucun tutulabileceğine dehllet eder.
Zimmetinde
bulunan adak orucunu tutmadan ölen bir kimse yerine oruç tutmanın hükmü ve
alimlerin bu husustaki görüşleri 1758, 1759 ve 2133 nolu hadisler bölümünde
anlatıldı. Zimmetinde Ramazan orucu borcu bulunup da kaza etmeden ölen kimse
yerine kaza etmenin hükmü ve alimlerin konuya ilişkin görüşleri ise 1755. hadis
bölümünde anlatıldı. Oraya müracaat edilebilir.
Son hadis
ravisi Ebu'l-Gavs bin Husayn el-Has-ami sahabidir. Ravisi Ata el-Hurasani'dir.
Fakat bu ravi ondan hadis işitmemiştir. Bu itibarla hadisin senedinde bir
inkıta', kopukluk vardır.