DEVAM: 75- TEŞRİK
GÜNLERİ (YANİ BAYRAMıN İKİNCİ, ÜÇÜNCÜ VE DÖRDÜNCÜ GÜNLERİ) CEMRELERE TAŞ ATMAK
BABI
حدّثنا
جُبَارَةُ
بْنُ
الْمُغَلِّسِ.
حدّثنا
إِبْرَاهِيمُ
بْنُ
عُثْمَانَ
بْنِ أَبِي
شَيْبَةَ، أَبُو
شَيْبَةَ.
عَنِ
الْحَكَمِ،
عَنْ مِقْسَمٍ،
عَنِ ابْنِ
عَبَّاسٍ؛
أَنَّ
رَسُولَ اللهِ
صلى الله عليه
وسلم كَانَ
يَرْمِي الْجِمَارَ
إِذَا
زَالَتِ
الشَّمْسُ،
قَدْرَ مَا
إِذَا فَرَغَ
مِنْ
رَمْيِهِ،
صَلَّى الظُّهْرَ.
İbn-i Abbas
(r.a.)'da; Şöyle demiştir: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) (bayramın
ilk gününden sonraki günlerde) güneş göğün ortasından batıya kayınca cemrelere
çakıllar atardı. Şöyle ki taşlama işini bitirince öğle namazına dururdu.'
AÇIKLAMA: Cabir (r.a.)'ın hadisini Müslim, Tirmizi, Ebu Davud ve Nesai ile Beyhaki
de rivayet etmişlerdir. Buhari de biliken rivayet etmiştir. Ebu Davud ile
Tirmizi'nin rivayetlerinde; "Kurban bayramının ilk günü" kaydı
vardır. Bu duruma parantez içi liade ile belirttim ..
İbn-i Abbas
(r.a.)'ın hadisini Tirmizi ve Ahmed de rivayet etmişlerdir.
Bu iki hadis,
Resul-i Ekrem (s.a.v.)'in bayramın ilk günü Akabe cemresIne çakıllan kuşluk
zamanı ve bayramın kalan günlerinde öğle namazı vakti girer girmez üç cemreye
taşlan attığına delalet eder.
HADİSLERDEN
ÇIKARILAN FIKIH HÜKÜMLERİ
1. Bayramın ilk
günü Akabe cemresine çakıllan atma zamanı kuşluk vaktidir. Bu zaman, taşlamanın
en iyi zamanıdır. İbn-i Abdi'l-Berr: Resul-i Ekrem (s.a.v.)'in bayramın ilk
günü Akabe cemresine bu vakitte taşlan attığı hususunda bütün müslümanlar
ittifak halindedir, demiştir.
Bayramın ilk
günü Akabe cemresine taş atmanın caiz olduğu süre konusuna gelince aIimler bu
konuda ihtilaf etmişlerdir. Gerek anılan sürenin başlangıcında, gerekse
bitiminde ihtilaf olmuştur. Şöyle ki:
a) Hanefiler,
Malik ve bir rivayete göre Ahmed:
Bayramın ilk
günü fecir doğunca Akabe cemresine çakıllan atmak caizdir, demişlerdir.
b) Şafiiler ve
meşhur rivayete göre Ahmed: Bu süre bayram gecesinin yarısından sonra başlar,
demişlerdir.
Anılan sürenin
bitim anına gelince, henüz güneş batmamış iken taşlamanın caizliği ve bunda.
bir mekruhluğun bulunmaması hususunda alimler ittifak halindedir. Yani müstehab
olanı öğleden önce atmaktır. Ama öğleden sonra da güneş batıncaya kadar
atılabilir ve bunda bir mekruhluk durumu yoktur. Şayet bir kimse güneş
batıncaya kadar taşlama işini yapmamış ise Hanefiler, Malik, Şafii,
İbnü'l-Münzir ve İbn-i Ömer'e göre bu işi geceleyin yapar. Bunu geceye
bıraktığı için kerahat işlemiş olur. Bununla beraber ceza kurbanı gerekmez.
Ahmed ve İshak'a göre ise bu işi gece yapmaz. Ertesi gün öğle vakti girince
yapar.
Yukarda beyan
edilen değişik görüşlerin dayanaklan ve delilleri Tekroile ve Tuhfe'de beyan
edilmiştir. Onları buraya aktarmaya gerek görmüyorum.
2. Teşrik
günleri, yani bayramın ikinci, üçüncü ve dördüncü günleri taşlama zamanı öğle
namazı vaktinin girmesiyle başlar. Bundan önce taş atılamaz. Dört mezheb
imamları ve cumhur bu hükümde müttefiktir. Şu farkla ki, Ebu Hanife. bayramın
dördüncü günü öğleden önce taşlamanın caizliğine hükmetmiştir.
Kuvvetli
mutemed olan hüküm Cumhürun görüşüdür.
Bir kimse
bayram günleri geçip dördüncü, günü güneş batıncaya kadar cemrelere taş atmayı
geciktirirse, artık taş atamaz. Ceza kurbanı kesmesi gerekir. Dört mezheb
imamları bu hükümde birleşmiş durumdadır.
CEMRELERE
SIRAYLA TAŞ ATMANIN HÜKMÜ
Daha önceki
bablarda belirttiğim gibi cemreler üç adeddir. Mescid-i Hif'e en yakın olan
cemreye "Cemre-İ ula = ilk cemre" denilir. Bundan sonraki cemreye
"Cemre-i vusta = Ortancı cemre" denilir. Daha sonra gelen cemreye de
Akabe cemresi denilir. Bayramın ilk günü yalnız Akabe cemresine taş atılır.
Bunu takib eden gün, lerde ise Cemre-i ula'dan taşlamaya başlanır ve sırayla
diğer cemrelere atılır. Bu sırayı takib etmek Şafiı, Malik ve Ahmed'e göre
şarttır. Hanefi mezhebinin seçkin görüşüne göre ise sünnettir.
CEMRELERE TAŞ
ATMANIN HÜKMÜ
Cemrelere taş
atmak dört mezheb alimlerinin ittifakıyla vacibtir. Yapılmaması halinde ceza
kurbanı kesmek gerekir. Cumhurun görüşü de böyledir .