DEVAM: 40- HAC
MENASİKİNE (BAŞLAYINCAYA) KADAR (HAC MEVSİMİNDE) UMRE'DEN YARARLANMAK (YANİ
UMRE YAPMAKLA SEVAB KAZANMAK) BABI
حدّثنا
عَلِيُّ بْنُ
مُحَمَّدٍ.
حدّثنا أَبُو
أُسَامَةَ
عَنِ
الْجُرَيْرَيَّ،
عَنْ أَبِي
الْعَلاَءِ
يَزِيدَ بْنِ
الشِّخِّيرِ،
عَنْ أَخِيهِ
مُطَرِّفِ بْنِ
عَبْدِ اللهِ
بْنِ
الشِّخِّيرِ،
قَالَ: قَالَ
لِي
عِمْرَانُ
بْنُ
الْحُصَيْنِ:
إِنِّي
أُحَدّثُكَ
حَدِيثاً
لَعَلَّ
اللهَ أَنْ
يَنْفَعَكَ
بِهِ بَعْدَ
الْيَوْمِ.
اِعْلَمْ
أَنَّ رَسُولَ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم قَدِ
اعْتَمَرَ
طَائِفَةٌ
مِنْ
أَهْلِهِ فِي
الْعَشْرِ
مِنْ ذِي
الْحِجَّةِ.
وَلَمْ
يَنْهَ عَنْهُ
رَسُولُ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم وَلَمْ يَنْزِلْ
نَسْخُهُ.
قَالَ فِي
ذلِكَ،
بَعْدَ رَجُلٌ
بِرَأْيِهِ
مَاشَاءَ
أَنْ يَقُولَ.
Mutarrif bin
Abdillah bîn eş-Şıhhîr (r.a.)'dan rivayet edildiğine göre şöyle demiştir: İmrân
bin el-Husayn (r.a.), bana şöyle dedi: Bu günden sonra Allah'ın seni
yararlandıracağı umulan bir hadîsi sana rivayet edeyim: Bilmiş ol ki Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in ailesinden bir grup Zilhicce ayının (ilk) on
gününde şüphesiz umre ettiler. Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'de bunu
menetmedi ve bunun neshine dâir bir âyet inmedi. Sonra bir adam bunun (yâni
Hacoı Temettü) hakkında kendi görüşüne dayak dilediği şeyi söyledi (yâni Hacc-ı
Temettü'a karşı çıktı).
AÇIKLAMA: Bu hadisi Buhari, Müslim ve Nesai de rivayet etmişlerdir. İmran (r.a.) bu
hadiste Resul-i Ekrem (s.a.v.)'in zevcelerinden bir grubun Resül-i Ekrem
(s.a.v.) hayatta iken Hacc-ı Temettü'ü eda ettiklerini, Resul-i Ekrem
(s.a.v.)'in bunu yasaklamadığını ve Hacc-ı Temettü'ün meşruluğuna dair Bakara
süresinin 196. ayetindeki hükmün başka bir ayetle neshedilmediğini ifade
etmiştir.
Veda hacc'ında
Res Ekrem (s.a.v.)'e sekiz zevcesi refakat
etmişti. Aişe (r.anha)'nın dışında kalan zevcelerin hepsi Hacc-ı Temettü'ü ifa
ettikleri hadis şerhlerinde beyan edilmektedir. Müellifimizin süneninde 3133 ve
3135. numaralarda geçen Ebu Hureyre (r.a.) ile Aişe (r.anha)'nın hadislerinde
belirtildiği gibi Resül-i Ekrem (s.a.v.) Hacc-ı Temettü eden zevceleri için bir
sığır kurban etmiştir. Anılan iki hadisi Ebu Davud da Hac bölümünün
"Hedyü'l-Bakara = Sığın kurban etme" babında rivayet etmiş ve Tekmile
yazarı Resul-i Ekrem (s.a.v.)'in zevcelerinden Hacc-ı Temettü edenlerin yedi
olduğunu ifade etmiştir.
Hac aylarının
Şevval, Zilkade ayları ile Zilhicce ayının ilk on günü olduğunu yulmrda
belirtmiştim. İmran (r.a.) bu muhterem annelerimizin Zilhicce'nin ilk on
gününde, yani hac mevsiminde, hacları önce umre ettiklerini belirtmekte Hacc-ı
Temettü'ü ifa ettiklerini açıklamak istemiştir.
tinde geçen;
Hacc-ı Temettü'ün meşruluğu Bakara suresinin 196. ayet "Kim hacc'a kadar
umre'den faydalanmak (sevabını kazanmak isterse, kolayma gelen bir kurban
kesmek .. ," Nazm-i ilahi ile sabittir, imran (r.a.) bu hükmün neshine
dair bir şeyin inmediğini anlatmak ister.
İmran (r.a.)'in
hac mevsiminde, hacları önce umre etmeye, yani Hacc-ı Temettü'a karşı çıktığını
haber verdiği zat ile kimi kasdettiği yolunda çeşitli görüşler vardır. Kurtubi
ve Nevevi bununla Ömer bin el-Hattab (r.a.)'ın kasdedildiğini söylemişlerdir.
İbnü't-Tin: Bununla ya Ömer veya Osman kasdedilmiştir, der. El-Hafız bu
husustaki sözleri nakleder ve Ömer (r.a.)'ın kasdedildiği ihtimalini tercih
eder.
Bundan sonra
gelen 2979. hadis de bununla Ömer (r.a.)'ın kasdedilmiş olduğu ihtimalini
kuvvetlendirir.
Tekmile yazarı
Hacc-ı İfrad babında: Ömer ve Osman (r.a.)'ın Hacc-ı Temettü'a karşı çıkmaları
bunun meşruluğunu inkar etmeleri anlamında değil, tenzihen mekruhluk ve en
faziletli saydıkları Hacc-ı İCrad'a teşvik içindir. Hacc-ı Temettü'ün
kerahatsız caizliği hususunda alimler bilahere icma ve ittifak etmişlerdir,
der.
İmran (r.a.)'ın
Mutarrıf'e söylediği sözle şunu kasdettiği, Sindi tarafından ifade edilmiştir:
Bu gün Ömer (r.a.) Hacc-ı Temettü'a karşı olduğu için bununla am el edemezsen
bile bu günden sonra, yani Ömer (r.a.)'ın devrinden sonra bununla amel etmek ve
halka bunu öğretmek suretiyle yararlanabilirsin, sevabım kazanabilirsin.
Kadı iyaz ve
başkası Ömer ve Osman (r.a.)'ın karşı çıktıkları umre'nin Hacc-ı Temettü
olmayıp hac niyetiyle ihrama girildikten sonra bunu umre'ye çevirmek olduğunu
söylemiş ise de gerek bu hadis ve gerekse bundan sonra gelen Ebu Musa (r.a.)'ın
hadisi karşı çıkılan umre'nin Hacc-ı Temettü olduğunu gösterir.