DEVAM: 40- HAC
MENASİKİNE (BAŞLAYINCAYA) KADAR (HAC MEVSİMİNDE) UMRE'DEN YARARLANMAK (YANİ
UMRE YAPMAKLA SEVAB KAZANMAK) BABI
حدّثنا
أَبُو بَكْرِ
بْنُ
شَيْبَةَ،
وَعَلِيُّ
بْنُ
مُحَمَّدٍ،
قَالاَ:
حدّثنا
وَكِيعٌ عَنْ
مِسْعَرٍ،
عَنْ عَبْدِ
الْملِكِ
بْنِ
مَيْسَرَةَ،
عْنَ طَاوُسٍ،
عَنْ
سُرَاقَةَ
بْنِ
جُعْشُمٍ،
قَالَ: قَامَ
رَسُولُ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم خَطِيباً
فِي هذَا
الْوَادِي، فَقَالَ
((أَلاَ إِنَّ
الْعُمْرَةَ
قَدْ
دَخَلَتْ فِي
الْحَجِّ
إِلَى يَومْ
الْقِيَامَةِ)).
Surâka bin
(Mâlik) bin Cu'şum (r.a.)'den; Şöyle demiştir: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem) bu derede hitabet etmek üzere ayağa kalktı ve: «Bilmiş olun ki umre
kıyamete dek hacc'a şüphesiz dâhil oldu,» buyurdu.
AÇIKLAMA: Bu hadisi Ebu Davud ve Darimi de rivayet etmiştir. Ebu Davud. un rivayet
ettiği metin burdakinden uzuncadır. Oradaki metin mealen şöyledir: "Allah
Teala şüphesiz sizin bu haccınızda üzerinize bir umre de dahil buyurmuştur. Bu
itibarla Mekke'ye vardığınız zaman Ka'be'yi tavaf edip Safa ile Merve arasında
sa'y eden bir kimse ihramdan çıkmış olur. Ancak beraberinde kurbanlık
bulunanlar bu hükmün dışındadır ...
Ebu Davud'un
rivayet ettiği metnin açık manası Hacc-ı Temettü'ün meşru kılınmasını ifade
eder. Mananın daha açık şekli şöyledir: Allah Teala hac mevsimi içinde sizin
için umre ibadetini ifa etmeyi meşru kıldı ve umre'yi hac aylarına da dahil
etti. Hac aylarında umre yapmanın yasaklığına dair cahiliyet anlayışını iptal
etti. Artık hac aylarında önce umre yapıp bundan sonra hac etmeniz meşnidur.
Müellifimizin
rivayet ettiği metin de böyle yorumlanabilir ve Hacc-ı Temettü'ün meşruluğuna
delalet eder.
Müslim, Ebu
Davud vEnesaibu hadisin bir benzerini İbn-i Abbas (r.a.)'den rivayet
etmişlerdir. Hattabi bu hadisin değişik şekillerde yorumlandığını beyanla
özetle şöyle der:
Umre'nin farz
olduğuna hükmeden alimler ile farz olmadığına yani sünnet olduğuna hükmeden
alimler bu hadisi değişik şekillerde yorumlamışlardır. Şöyle ki:
Umre'nin farz
olduğuna hükmeden alimler bu hadisi iki şekilde yorumlamışlardır. Bir yorum
şöyledir: Umre hac mevsimine dahil olmuştur. Hac mevsiminde umre yapılabilir.
Yorum böyle olunca Resul-i Ekrem (s.a.v.) bu hadisle cahiliyet devrindeki batıl
inanışı yıkmış ve hac mevsiminde de umre yapmanın meşruluğunu bildirmiştir. Bu
takdirde hadis, Hacc-ı Temettü'ün meşruluğuna delalet eder.
İkinci yorum
şekli ise şöyledir: Umre menasiki hac menasikinin içine girmiştir. Artık Hacc-ı
Kıran'a niyetlenen bir kimse için bir ih-, ram, b'ir tavaf ve bir sa'y
yeterlidir. Bu takdirde hadis Hacc-ı Kıran'ın meşruluğuna delalet eder.
Umre'nin farz
olmadığına hükmeden alimler ise bu hadisi şöyle yorumlamışlardır: Umre
ibadetinin farziyeti hac ibadetinin farziyetiyle kaldırılmıştır. Artık umre
farz değildir. Umre'nin hacc'a dahil olmasından maksad umre'nin farzıyetinin
kaldırılmasıdır.
Suraka
(r.a.)'ın işaret ettiği dere Usfan vadisidir. Bu durum Ebu Davud'un rivayetinde
belirtilmiştir. Usfan vadisi Mekke ile Medine arasında ve Mekke'ye takriben 120
km. mesafede bir derenin ismidir.