DEVAM: 8- BAYRAMDA
KURBAN EDİLMESİ YASAK OLAN HAYVANLAR BABI
حدّثنا
أَبُو بَكْرِ
بْنُ أَبِي
شَيْبَةَ. حدّثنا
وَكِيعٌ.
حدّثنا
سُفْيَانُ
بْنُ عُيَيْنَةَ،
عَنْ
سَلَمَةَ
ابْنِ
كُهَيْلٍ، عَنْ
حُجَيَّةَ
بْنِ
عَدِيٍّ،
عَنْ
عَلِيٍّ؛
قَالَ: أَمَرَنَا
رسُولُ اللهِ
صلى الله عليه
وسلم أَنْ نَسْتَشْرِفَ
الْعَيْنَ
وَالأُذُنَ.
Ali (r.a.)'den;
Şöyle demiştir; Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), bize (kurban
edeceğimiz) hayvanın gözüne ve kulağına iyice bakıp incelememizi emretti.
AÇIKLAMA: Ali (r.a.)'ın ilk hadisini diğer sünen sahibIeri, Ahmed, Hakim, Darimi ve
İbn-i Hibban da rivayet etmişlerdir. İkinci hadis ise Nesai tarafından da
rivayet edilmiştir. İkinci hadisin metni birinci hadisin metni içinde bazı
rivayetlerde mevcuttur.
Şafii ikinci
hadisi şöyle yorumlamıştır: "Yani Resül-i Ekrem (s.a.v.), gözleri geniş ve
büyük, kulakları da uzun olan hayvanları kurban etmemizi emretmiştir."
Diğer alimlere
göre, tercemede belirttiğim gibi kurban edilecek hayvanın gözünde ve kulağında
kurban edilmeye mani bir eksikliğin veya kusürun bulunup bulunmadığına iyice
dikkat edilmesi emrolunmuştur.
Birinci hadiste
geçen bazı kelimeleri açıklayayım: Mukabele: Kulağının ön kısmından birazı
kesilip salınan, yani kopanlmayan hayvandır.
Müdabere:
Kulağının arka kısmından birazı kesilip salınan ve koparılmayan hayvandır.
Şarkaa: Kulağı
uzunlamasına yarılıp ilÜye ayrılan hayvandır.
Harkaa:
Kulağında yuvarlak delik bulunan hayvandır.
Ced'a: Burnu
kesik olan hayvandır. Bu kelimenin masdan olan Cedı'ın asıl manası burun, kulak
ve dudağı kesmektir. En çok, burun kesmek manasında kullanılır. Bu nedenle
kayıtsız kullanıldığı zaman burun kesmek manasına yorumlanır.
HADİSİN FIKIH
YÖNÜ
Hadisin zahiri
ne göre uzunlamasına veya genişlemesine kulağı yanlmış veya delinmiş hayvanı
kurban etmek caiz değildir ve böyle bir hayvan kesildiği takdirde kurban yerine
geçmez. Zahiriyye mezhebi mensublan ile Şafiiler'in bazısı böyle
hükmetmişlerdir. Fakat Cumhüra göre buna ait yasaklama tenzihen mekruhluk
içindir. Yani anılan kusurlardan hiç birisini taşımayan hayvanı kesmek daha
iyidir.
Tekmile
yazarının beyanına göre Hattabi şöyle demiştir: "Alimler, hadiste anılan
kusurların kurban etmeye mani mikdarı hakkında ihtilaf etmişlerdir. Şöyle ki:
1. Re'y ehline
göre kulağın yarısından fazlası bulunduğu zaman kutban edilebilir. (Bir kavle
göre kulağın üçte birinden fazlası kesilmiş ise kurban olmaz.)
2 Malikiler'e
göre kulağın üçte birinden fazlası kesilmiş veya yanlmış ise kurban olamaz.
3. Şafiiler'e
göre kulağının az veya çok bir parçası kesilip koparılmış ise kurban olamaz.
Kulağı yanlmış veya delinmiş hayvanı kurban etmek mekruhtur. Bununla beraber
kurban edilebilir.
4. Hanbeli
mezhebine göre kulağı delinen veya yarılan hayvanı kurban etmek mekruhtur.
Kulağının yarısından fazlası yanlan veya delinen hayvan kurban olamaz."
Burnu kesik
olan hayvanı kurban etmek ise caiz değildir.