21- AYAKTA (SU VE
BENZERİNİ) iÇMEK BABI
حدّثنا
سُوَيْدُ
بْنُ سَعِيدٍ.
حدّثنا عَلِيُّ
بْنُ
مُسْهِرٍ،
عَنْ
عَاصِمٍ،
عَنِ الشَّعْبِيِّ،
عَنِ ابْنِ
عَبَّاسٍ؛
قَالَ: سَقَيْتُ
النَّبِيَّ
صلى الله عليه
وسلم مِنْ
زَمْزَمَ.
فَشَرِبَ
قَائِماً. فَذَكَرْتُ
ذلِكَ
لِعِكْرِمَةَ،
فَحَلَفَ
بِاللهِ،
مَافَعَلَ.
İbn-i Abbâs
(r.a.)'dan: Şöyle demiştir: Ben, Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'e
zem-zem ikram ettim. O, ayakta içti.
Râvî demiştir ki:
Sonra ben bunu İkrime'ye anlattım. İkrime O'nun öyle yapmadığına (Yâni
Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in ayakta Zem-zem içmediğine) Allah'ın
adı ile yemin etti.
AÇIKLAMA: Bu hadisi Buhari. Müslim ve Tirmizi de rivayet etmişlerdir. Ancak İkrime
ile ilgili bölüm bu üç kitabta rivayet edilmemiştir. Avnü'l-Mabüdyazarının
beyanına göre bir rivayette İkrime ile ilgili bölüm şöyledir: "ikrime
yemin etti ki Resül-i Ekrem (s.a.v.) o gün (yani İbn-i Abbas O'na Zemzem
sundugu zaman) bır devenin Üstünde idL" (Yani ayakta degil idİ).
Tuhfe yazarı
Tirmizi' nin şerhinde bu hadisin izahı QÖlümünde Suyuti'den naklen şu bilgiyi
verir; "Resul-i Ekrem (s.a.v.)'In zemzem'i ayakta içmesi, ayakta su
içmenin cAizligini açıklama anlamına yorumlanır. Şöyle de yorum yapılabilir: Halkın
izdihamı dolayısıyla Resül-i Ekrem (s.a.v.) oturmaya müsaid bir yer bulamadığı
veya zemzem çevresi ıslak olduğu için ayakta içmiştir."
Hanefi alimler
bu hadise istinaden zemzem'i ayakta içmenin müstehablıgına hükmetmiştir.
Şafiiler ise ayakta içmenin yasaklığına dair hadisleri tenzihen mekruhluk
manasına yorumlayarak bu hadisi de caizlik manasına yorumlamışlardır. Nevevi .
MenAsik kitabında zemzemı oturarak içmenin daha iyi oldugunu söylemiştir.
Ayakta içmenin yasaklıgına dair hadislerden biri bu habın 3424 nolu son
hadisidir.
Resül-i Ekrem
(s.a.v.)'in zemzem'i ayakta içmesine dair hadis ve benzeri hadisler ile ayakta
içmenin yasaklığına dAir hadisler arasında görülen zahiri çelişkinin
giderilmesi hususunda çeşitli yorumlar Tirmizi' nin şerhi Tuhfe'de etraflıca
anlatılmıştır. Geniş bilgi almak isteyenler oraya müracaat edebilirler. Bunun
bir özetini aşağıda rivayet edilen hadislerin izahı bölümünde vermeye
çalışacagım.