DEVAM: 3- YASAK KILINAN
ELBİSE BABI
حدّثنا
أَبُو بَكْرِ
بْنُ أَبِي
شَيْبَةَ. حدّثنا
عَبْدُ اللهِ
بْنُ
نُمَيْرٍ
وَأَبُو أُسَامَةَ
عَنْ سَعْدِ
ابْنِ
سَعِيدٍ، عَنْ
عَمْرَةَ،
عَنْ
عَائِشَةَ؛
قَالَتْ:
نَهَى
رَسُولُ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم عَنْ
لِبْسَتَيْنِ:
اشْتِمَالِ
الصَّمَّاءِ
وَالاِحْتِبَاءِ
فِي ثَوْبٍ
وَاحِدٍ،
وَأَنْتَ
مُفْصٍ
فَرْجَكَ
إِلَى
السَّمَاءِ.
في الزوائد:
حديث عائشة
صحيح. رجاله
ثقات. وسعد
بْنُ سعيد هو
أخو يحيى بْنُ
سعيد
الأنصاريّ،
احتج به مسلم.
Âİşe
(r.anha)'dan; §öyle demiştir: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) iki
çeşit giyinişi yasaklamıştır: İştimâl-i sanıma (denilen kıyafet) ve avret
yerini semâya doğru açtığın (yâni örtüsüz bıraktığın) halde kabaların üzerinde
oturup bacakları dikerek tek bir elbiseye sarınmak.
Not: Zevaid'de
şöyle denilmiştir: Aişe (r.anha)'nın hadisi sahih olup ravileri sika zatlardır.
Ravi Sa'd bin Said, Yahya bin Said el-Ensari'nin kardeşidir. Müslim onun
rivayetlni delil saymıştır.
AÇIKLAMA: Ebu Said (r.a.)'ın hadisini Buhari ve Nesai de rivayet etmişlerdir. Ebu
Hureyre (r.a.)'ın hadisini Tirmizi de rivayet etmiştir. Ayrıca Buhari , Müslim
ve Ebu Davud bunun benzerini rivayet etmişlerdir.
Bu hadislerde
iki çeşit giyiniş yasaklanmıştır: Bunlardan birisi İştimal-ı Samma denilen
giyiniştir. Bu çeşit giyinişi lügat alimleri şöyle yorumlamışlardır: Adam tek
bir elbiseye sarınır (yani adeta kefen gibi). herhangi bir kenarını kaldırmaz
ve ellerini de bürünülen elbisenin altında kaldığı için dışarı çıkaramaz. Böyle
kefen gibi bir elbiseye sarınmanın yasak kılınması hikmeti ise Nevevi' nin
dediği gibi, adamın kollarını oynatmasının güçlüğü, ellerini çalıştırmasının
zorluğu ve bu yüzden zarara uğramasıdır. İştimal-i Samma giyinişi böyle tarif
edilince hadisteki yasaklama mekruhluk için yorumlanır. Yani bu şekilde bir
kıyafet mekruhtur.
Fıkıhçılar ise
İştimal-i Samma'yı şöyle açıklamışlardır: Adam tek bir elbiseye sarınır. Sonra
onun bir tarafını kaldınp omuzlannın üstüne atar ve bu yüzden ayret yeri
açılır. İştimal-i Samma böyle açıklanınca hadisteki yasaklama haramlık anlamını
taşır. Çünkü böyle bir kıyılfet avret yerinin açık kalmasına yol açar.
Buhari'nin bir
rivayetinde Samma'nın şöyle tefsiri yapılmıştır: "Samma. adamın elbisesini
omuzlarından birisinin üstüne atması ve bu yüzden bedeninin bir tarafının
örtüsüz kalıp açılmasıdır."
Buhari'nin bu
açıklaması, fıkıhçıların yorumunu teyid eder.
El-Hafız:
Buhari'nin ifade tarzının zahiri bu tefsir kısmının merfü, yani Nebi
(s.a.v.)'in sözü olduğunu gösterir. Bu tefsir ile fıkıhçıların yorumu arasında
muvafakat vardır. Söz konusu tefsir, merfü olmayıp mevkuf olsa bile sağlıklı
görüşe göre samma tabirinden neyin kasdedildiğine bir delil sayılır. Çünkü,
ravi tarafından beyan E;ldilen bir yorumdur ve hadisin metnine aykırılığı
yoktur, der.
Ebü Hureyre
(r.a.)'ın Ebü Davud tarafından rivayet edilen hadisinde yukardaki tefsir merfü
olarak rivayet edilmiştir. Yani İştimal-i Samma denilen kıyılfet, fıkıhçıların
anlattığı kıyılfet şeklidir. Kuvvetli olan budur.
Samma: Bu
kelimenin asıllügat manası ise sağır dişi demektir. İştimal: İhram gibi bir
elbiseye sarınmak demektir.
İhtiba: Kabalar
üzerinde oturup bacaklan dikerek ihram gibi bir elbiseye sannmaktır. Böyle bir
sarınma halinde bacakların arası açılabilir ve avret yeri görülebilir. Onun
için böyle bir giyiniş yasak kılınmıştır.