DEVAM: 50- YEMEKTE
İKTİSAD ETMEK (YANİ AZ YEMEK) VE DOYASIYA YEMENİN MEKRUHLUĞU BABI
حدّثنا
دَاوُدُ بْنُ
سُلَيْمَانَ
الْعَسْكَرِيُّ،
وَمُحَمَّدُ
بْنُ
الصَّبَّتحِ.
قَالاَ:
حدّثنا
سَعِيدُ بْنُ
مُحَمَّدٍ
الثَّقَفِيُّ
عَنْ مُوسى
الْجُهَنِيِّ
عَنْ زَيْدِ
بْنِ وَهْبٍ،
عَنْ عَطِيَّةَ
بْنِ عَامِرٍ
الْجُهَنِيِّ؛
قَالَ: سَمِعْتُ
سَلْمَانَ،
وَأُكْرِهَ
عَلَى طَعَامٍ
يَأْكُلُهُ
فَقَالَ:
حَسْبِي.
إِنِّي سَمِعْتُ
رَسُولَ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم يَقُولُ: ((إِنَّ
أَكْثَرَ
النَّاسِ
شِبَعاً فِي
الدُّنْيَا،
أَطْوَلهُمْ
جُوعاً
يَوْمَ
الْقِيَامَةِ)).
في الزوائد:
في إسناده
سعيد بْنُ
مُحَمَّدُ الوراق
الثقفيّ
ضعفوه. ووثقه
ابْنِ حبان
والحاكم.
Atîyye bin Âmir
el-Cühenî (r.a.)'den; Şöyle demiştir: Selmân (r.a.) den, yediği yemekten biraz
daha yemesi için ısrar edilirken şunu işittim: (Yediğim mikdar) bana yeter.
Çünkü ben Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'i şöyle buyururken işittim:
Dünyada insanların en çok doyasıya yiyeni kıyamet günü açlığı en uzun
olanıdır/*
Not: Zevâid'de
şöyle denilmiştir: Bunun senedinde Sald bin Muhammed el-Verrak es-Sakafi
bulunur. Âlimler onu zayıf saymıştır. îbn-i Hibbân ve Hâkim de onu sıka,
güvenilir saymışlardır.
AÇIKLAMA: Mikdam (r.a.)'ın hadisini Tirmizi, Ahmed, Hakim ve İbni Hibban da rivayet
etmişlerdir. Bu hadiste insanın karnı, yani midesi en şer kab olarak
vasıflandırılmıştır. Çünkü, mideyi tıkabasa doldurmak sağIığı bozduğu gibi dini
yaşantıyı da bozar. Sağlıklı olmayan kimsenin dini görevlerini düzenli biçimde
yerine getirmesinin güçlÜğü bilinmektedir. Aynea midenin doldurulması gaflet,
tenbeIlik, rehavetve ağırlığa sebebiyet verir. Bunun da dini açıdan sakınealı
oluşu malumdur.
Tuhfe yazan:
'Midenin üçte birini yemeğe, üçte birini su ve benzeri meşrubata ayırmak ve
üçte birini de rahat nefes alma içi!! boş bırakmak, en normalolanıdır ve tercih
edilmelidir, dedikten sonra: Tıybi şöyle demiştir, der: Hak ve vacib olan
beslenme, Allah'a kulluk edebilmek için beli doğruıtacak kadar yemek almaktır.
Bir kimse bununla yetinmezse, hadiste beyan edilen ölçü dahilinde yemek
yemelidir ve bu ölçüyü kaçırmamalıdır.'
Sindi . nin
beyanına göre Gazali bu hadisi bir tabib filozof'a anlatmış. Tabib filozof
şöyle demiştir: Az yemek hakkında bundan daha yüce bir söz işitmedim ve buna
hayran kaldım. Allah'a and olsun ki, bu söz çok hikmetlidir.
İbn-i Omer
(r.a.)'ın hadisini Tirmizi ve Beyhaki de rivayet etmiştir. Bu hadiste geçen
"Cüşa" geğirti m{masınadır. Geğirti tokluktan dolayı olursa,
mekruhtur, iyi bir şey değildir. Resül-i Ekrem (s.a.v.) 'in, karşı çıktığı ve
kerih gördüğü geğirti bu neviden olanıdır. Hastalık ve mide rahatsızlığı
dolayısıyla olan geğirti hadisin şümulüne dahil değildir.
Bu babtaki
hadisler tıka basa yemenin fenalığına ve az yemenin faziletine deleUet eder.
Selman . ın nivisi
Atiyye bin Amir el-Cüheni'nin yalnız bu hadisi vardır. Kütüb-i Sitte
yazarlanndan yalnız müellifimiz onun hadisini rivayet etmiştir. Ravisi de Zeyd
bin Vehb'tir. İbn-i Hibban onun sıka oldUğunu söylemiştir.