DEVAM: 6- KİBİRDEN
DOLAYI ELBİSESİNİ (YERDE) SÜRÜKLEYEN BABI
حدّثنا
أَبُو بَكْرِ
بْنُ أَبِي
شَيْبَةَ. حدّثنا
مُحَمَّدُ
بْنُ بِشْرٍ،
عَنْ مُحَمَّدِ
بْنِ
عَمْرٍو،
عَنْ أَبِي
سَلَمَةَ، عَنْ
أَبِي
هُرَيْرَةَ؛
قَالَ: مَرَّ
بِأَبِي هُرَيْرَةَ
فَتىً مِنْ
قُرَيْشٍ
يَجُرُّ سَبَلَهُ.
فَقَالَ:
يَابْنَ
أَخِي! إِنِّي
سَمِعْتُ
رَسُولَ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم يَقُولُ: ((مَنْ
جَرَّ
ثَوْبَهُ
مِنَ
الْخُيَلاَءِ،
لَمْ
يَنْظُرِ
اللهُ لَهُ
يَوْمَ الْقِيَامَةِ)).
Ebü Hureyre
(r.a.)'den rivayet edildiğine göre: Kureyş'ten bir genç topuklarından aşağıya
sarkık (vaziyette giydiği) elbisesini (yerde) sürükleyerek Ebû Hureyre'nin
yanından geçti. Bunun üzerine Ebû Hureyre: Ey kardeşimin oğlu, ben, Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'den şu hadîsi buyururken işittim: «Kim kibir'den
dolayı elbisesini (yerde) sürûklerse Allah ona kıyamet günü bakmaz (veya rahmet
etmez).»
AÇIKLAMA: İbn-i Ömer (r.a.)'ın hadisi Kütüb-i Sitte'nin hepsinde rivayet
edilmiştir. Ebu Said (r.a.)'ın hadisi nÖtta belirtildiği gibi Zevaid
nevindendir. Ebu Hureyre (r.a.)'ın hadisini Buhari. Müslim ve Malik de rivayet
etmişlerdir,
Hadisler, bir
kimsenin kibirlenerek üstündeki elbiseyi topuklanndan aşağıya kadar sarkıtıp
yerde sürüklemesinin haram olduğuna delalet eder.
Avnü'l-Mabud
yazarı İbn-i Ömer (r.a.)'ın hadisinin izahı bölümünde özetle şu bilgiyi verir:
Bu hadis,
kişinin giydiği elbiseyi kibrinden dolayı yerde sürüklemesinin haramlığına
delalet eder. Hadisin zahirine göre bu hüküm kadınlara da şümullüdür, Fakat
İbn-i Reslan'ın Sünen şerhinde belirttiği gibi tüm müslümanlar kadınların
eteklerini yere kadar sarkıtmalarının caizliği husüsunda icma etmişlerdir.
Hadiste bulunan
kibirlenme kaydının zahirine göre kibirlenme kasdi olmaksızın elbiseyi yerde
sürüklemek haram değildir. Ama yerilen bir davranıştır.
Nevevi:
Elbiseyi topukların aşağısına kadar sarkıtmak kibirlenme maksadı ile olursa
caiz değildir. Şayet böyle bir kasıd yoksa mekruhtur, demiştir.
İbnü'l-Arabi
ise: Kişinin elbisesini topuğundan aşağıya sarkıtması ve: Ben kibir için
yapmıyorum, demesi caiz değildir, demiştir.
Şevkani de
Nevevi' nin görüşüne uygun görüş beyan etmiştir.
Avnü'l-Mabud
yazarı bu arada bu iki zatın delillerini beyan eder. Bunlara muttali olmak
isteyenler oraya müracaat edebilirler.
Allah'ın
kıyamet günü böyle bir kimseye bakmaması ifadesi; rahmetle bakmaması şeklinde
yorumlandığı gibi rahmet etmemesi biçiminde de yorumlanmıştır. Tercemede bu iki
yoruma da yer verildi.
Bu günahı
işleyen kimse Allah'ın rahmetine müstehak değildir.
Ama Cenab-ı Hak
dilerse kendi kerem ve lütfu ile ona merhamet eder.
Hadislerde
geçen Hüyela, kibirlenme ve böbürlenme manasını ifade eder.
3570. hadiste
geçen El-Belat: Medine-i Münevvere'de Mescid-i Nebevi ile çarşı arasında kalan
bir semtin ismidir.
3571. hadiste
geçen Sebele. topuktan aşağıya sarkıtılan elbise demektir.