DEVAM: 21- ASPUR
(DENİLEN BİTKİ) İLE BOYANMIŞ ELBİSENİN ERKEKLERE MEKRUHLUĞU BABI
حدّثنا
أَبُو بَكْرِ
بْنُ أَبِي
شَيْبَةَ. حدّثنا
وَكِيعٌ عَنْ
أُسَامَةَ
بْنِ زَيْدٍ،
عَنْ عَبْدِ
اللهِ ابْنِ
حُنَيْنٍ؛
قَالَ:
سَمِعْتُ
عَلِيّاً
يَقُولُ: نَهَانِي
رَسُولُ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم، وَلاَ
أَقُولُ:
نَهَاكُمْ،
عَنْ لُبْسِ
الْمُعَصْفَرِ.
Ali (r.a.)'den
rivayet edildiğine göre şöyle demiştir: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem) beni aspurla boyanmış olan (kumaş, elbise) den menetti. Ben O'nun sizi
menettiğini söylemem.
AÇIKLAMA: Bu babın ilk hadisi Zevaid nevindendir. Bu hadis
aspur ile çok boyanmış kumaş ve elbisenin yasak olduğuna delalet eder. Diğer
hadislerin yardımı ile bu yasağın erkeklere mahsus olduğu hükmü çıkanlır.
Müfeddem
kelimesi İbn-i Ömer (r.a.)'ın ravisi el-Hasan tarafından açıklanmıştır. Yani
aspur boyasıyla o kadar kırmızılaşmış ki, bundan fazla kırmızılaştırılması
mümkün değildir. Bu anlamı ''doyasıya boyanmış'' tabiriyle iUide etmeye
çalıştım.
Ali (r.a.)'ın
hadisi Müslim, Tirmizi, Ebü Davud ve Nesai taraCından da rivayet edilmiştir. Bu
hadiste Ali' nin: -Ben O'nun sizi menettiğini söylemem- ifadesi ile kasdettiği
ma,na hakkında Sindi şöyle der: Yani bu konuda buyurulan hadisteki lafız ve
hitap benim şahsıma idi, umumi değildi. Ali (r.a.) bu sözü ile yasaklama
hükmünün kendi şahsına münhasır olduğunu kasdetmemiştir.
Ali'nin söz
konusu sözü Ebu Davud'un bir rivayetinde de vardır. Avnü'l-Mi\bfıd yazarı bu
hususla ilgili olarak şöyle der:
Aspurla
boyanmış kumaş ve elbisenin erkeklere haram olmadığına hükmedenler bu rivayeti
delil göstererek yasaklama hükmünün Ali (r.a.)'a mahsus olduğunu sanmışlardır.
Onlara cevaben denilir ki: Bu hüküm Ali (r.a.)'a mahsus değildir. Bilakis
umümidir. Hükmün umümiliği Müslim'in Abdullah bin Amr bin el-As (r.a.)'dan
rivayet ettiği şu hadisle sabittir: Resulullah (s.a.v.) benim üzerimde aspur
ile boyanmış iki elbise gördü. Bunun üzerine: Bu, kafirlerin elbiselerindendir.
Onun için sen bunu giyme, buyurdu."
Ali (r.a.)'ın
hadisinde ve bu babın başlığında geçen "Muasfar" aspurla boyanmış
kumaş, bez gibi elbiselik ve elbise anlamında kulanılmıştır. Aslında aspurla
boyanmış şey demektir. Avnü'l-Mabüd yazarı şöyle der: El-Kar i: muasfar,
dokunduktan sonra boyanmış olan ile dokunmadan önce boyanmış olan elbiseliğe ve
elbiseye şümullüdür. Bu itibarla Hattabi'nin: Muasfer, dokunduktan sonra
boyanmış olana denilir, bu itibarla ipliği boyandıktan sonra dokunan elbiselik
muasfar sayılmaz, biçimindeki sözü harici bir delil ve mesnede muhtaçtır,
demiştir.
Aspur denilen
bitkiden mamul boya ile boyanan kumaş, iplik ve elbise kırmızı olur. Kırmızı
elbisenin erkeklere caiz olup olmadığına dair bilgi ve fıkıhçıların görüşleri
bundanönceki babta rivayet olunan hadislerin izahı bölümünde verildi. Aspurla
boyanmış elbise de kırmızı olur. Genellikle alimler aspurla boyanmış elbisenin
erkekler için mekruh olduğuna hükmetmişlerdir. Daha geniş bilgi bundan sonra
gelen hadisin izahı bölümünde verilecektir.