2- BABA'NIN İLGİLENİP
ÜZERİNE DÜŞEN İYİLİĞİ YAPMI$ OLDUĞU KİMSE İLE SEN DE İLGİLEN, ONA KARŞI ÜZERİNE
DÜŞEN İYİLİĞİ YAP, BABI
حدّثنا
عَلِيُّ بْنُ
مُحَمَّدٍ.
حدّثنا عَبْدُ
اللهِ بْنُ
إِدْرِيسَ عَنْ
عَبْدِ
الرَّحْمنِ
بْنِ
سُلَيْمَانَ،
عَنْ
أَسْيِدِ
بْنِ
عُبَيْدٍ،
مَوْلَى بَنِي
سَاعِدَةَ،
عَنْ
أَبِيهِ،
عَنْ أَبِي
أُسَيْدٍ،
مَالِكِ بْنِ
رَبِيعَه؛
قَالَ: بَيْنَمَا
نَحْنُ
عِنْدَ
النَّبِيِّ
صلى الله عليه
وسلم إِذْ
جَاءَهُ
رَجُلٌ مِنْ
بَنِي سَلَمَةَ
فَقَالَ: يَا
رَسُولَ
اللهِ!
أَبَقَيَ
مِنْ بِرِّ أَبَوَىَّ
شَيْءٌ
أَبَرُّهُمَا
بِهِ بَعْدِ
مَوْتِهِمَا؟
قَالَ
((نَعَمْ.
الصلاةُ
عَلَيْهِمَا،
وَالاِسْتِغْفَارُ
لَهُمَا.
وَإِيفَاءٌ بِعُهُودِهِمَا
مِنْ بَعْدِ
مَوْتِهِمَا،
وَإِكْرَامُ
صَدِيقِهِمَا،
وَصِلَةُ الرَّحِمِ
الَّتِي لاَ
تُوصَلُ
إِلاَّ
بِهِمَا)).
Ebu Useyd Malik
bin Rabia (r.a.)'den; şöyle demiştir: Biz Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in
yanında bulunduğumuz esnada Ben-i Selime'den bir adam O'nun yanına gelerek: Ya
Resulallah babam ve anam'a karşı yükümlü olduğum ödevlerden ölümlerinden sonra
yapacağım bir şey kaldı mı? diye sordu. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
«Evet, onlara rahmet dilemek, onlar için istiğfar etmek, ahidelerini
ölümlerinden sonra yerine getirmek, dostlarına ikram - hürmet etmek ve
yakınlığı ancak onlar vasıtasıyla olan akrabalarla ilgilenip onlara karşı
üzerine düşeni yapmak.» buyurdu.
AÇIKLAMA: Bu hadisi Ebü Davud, İbn-i Hibban ve Beyhaki de rivayet etmişlerdir,
Hadiste geçen Rahim, akraba manasında kullanılmıştır. Mirasçı durumunda olmıyan
ve mahrem sayı}mayan dayı ve teyze çocukları gibi yakınlar da Rahim sayılır,
Sıla-i rahim ise kişinin, akraba ile ilgilenip onlara karşı üzerine düşen
iyiliği yapmasıdır.
Tuhfe yazarı
Tirmizi'nin "Sılatü'r-Rahim" babında yukardaki bilgiyi verdikten
sonra şöyle der: İbn-i Ebi Cemre demiştir ki: Sıla-ı rahim, akrabaya mali
yardımda bulunmak, ihtiyaçlarını gidermek, başlarına gelmesi muhtemel zaran
defetmek, güler yüz göstermek ve dua etmekle olur. Hulasa mümkün olan her
iyiliği yapmak ve şerri defetmek gayretini göstermektir. Akraba kısmı dürüst ve
dindar olduğu sürece anılan iyi ilişkiler devam ettirilmelidir. Şayet kafir
veya. fasık, yani kötülüklere dalan tiplerden olursa önce gerekli nasihat
yapılır, yollannın yanlış olduğu anlatılarak doğru yola yönelmelerine gayret
edilir. Buna rağmen akraba durumundaki kişi veya. kişiler kendilerine çeki ve
düzen vermedikleri takdirde olumsuz tutum ve davranışlan gerekçe gösterilerek
ve uyarıda bulunularak onlarla münasebet ve ilişki kesilir. Bu kesinti, Allah
yolunda olduğu için Sıla-i rahim sayılır. İlişki kesmekle beraber doğru yola
yönelmeleri için Allah'a dua etmeye de devam edilir.
Bu hadis baba
ve ananın ölümÜnden sonra geride bıraktıklan çocuklarının yapmakla yükümlü
oldukları haklannı bildirir. Haklar şunlardır :
1. Onlara
duaetmek, rahmetle anmak,
2. Onlar için
istiğfar etmek, yani günahlarının ve kusurlarının bağışlanması için Allah'a
yalvarmak,
3.
Vasiyetlerini infaz etmek, tavsiyelerini yerine getirmek,
4. Dostlanna
ikramda bulunmak, hürmet etmek,
5. Akrabaları
ile ilgilenmek, onlara karşı üzerine düşeni yapmak.