DEVAM: 25- KIYAMET
ALAMETLERİ BABI
حدّثنا
أَبُو بَكْرِ
أَبِي
شَيْبَةَ.
حدّثنا
مُحَمَّدُ
بْنُ بِشْرٍ
عَنْ
مُحَمَّدِ بْنِ
عَمْرٍو،
عَنْ أَبِي
سَلَمَةَ،
عَنْ أَبِي
هَرَيْرَةَ؛
قَالَ: قَالَ
رَسُولُ اللهِ
صلى الله عليه
وسلم: ((لاَ
تَقُومُ
السَّاعَةُ
حَتَّى يَحْسِرَ
الْفُرَاتُ
عَنْ جَبَلٍ
مِنْ ذَهَب. فَيُقَتَلُ
النَّاسُ
عَلَيْهِ.
فَيُقْتَلُ،
مِنْ كُلِّ
عَشَرَةٍ،
تِسْعَةٌ)).
في الزوائد:
إسناده صحيح،
رجاله ثقات.
ورواية أبي
داود بلفظ:
يوشك الفرات
أن يحسر عن
كنز من ذهب.
فمن حضر فلا
يأخذ منه
شيئاً.
Ebu Hureyre (r.a.)'den
rivayet edildiğine göre; Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu, demiştir: Fırat nehri altından blr
dağ'ı ortaya çıkarmadikça kıyamet kopmayacaktır. insanlar o altın üzerine (çatışıp) öldürülecek ve on
insandan dokuzu oldürülecektir.
Not: Zevaid'de şöyle denilmiştir: Bunun senedi sahih olup ravileri güvenilir zatlardır. Ebu
Davud'un rivayet ettiği metin; Fırat'm
altm hazinesini ortaya çıkarması zamanı yaklaşıyor.
Her kim o zaman orada bulunursa ondan bir şey almasın'' şeklindedir.
Diğer tahric: Benzerini Buhari ve
Müslim Fiten bölümünde, Ebu
Davud Melahım bölümünde ve iTirmizi Sıfatü'l-Cenne bölümünde rivayet etmişlerdir.
AÇIKLAMA: Ebu Davud'un rivayet ettiği
metin notta belirtilmiştir. Buhari'deki metin de
aynen Ebu Davud'un rivayet
ettiği metin gibidir. Müslim'in rivayeti ise müellifimizin rivayetine benzer.
Fırat nehri
bildiğimiz nehirdir. Arapçada ona Furat denilir. Hadista geçen "Yahsiru"
fiilini Nevevi "suyunun çekilmesiyle ortaya çıkanr" şeklinde açıklamıştır. Yani Fırat nehri,
suyunun çekilmesiyle ortaya altından bir dağ meydana çıkarır.
Buhari ve Ebu Davud'un rivayetlerinde "altından bir hazine"
tabiri bulunur.
el-Hafız bu rivayetlerdeki değişikliği belirttikten
sonra: Ortaya çıkacak altına hazine denmesi sebebi ortaya çıkmadan önceki
durumu itibariyledir, dağ denilmesi ise çokluğundan kinayedir, demiştir.
el-Kari de: Altından bir dağ ve altından bir hazine
rivayetleri ile işaret buyurulan olayın tek bir olay
olması muhtemeldir. Bu takdirde kasdedilen mana
altından bir dağ büyüklüğünde muazzam bir hazinenin ortaya çıkmasıdır.
Olayların müteaddid olması ihtimali de var. Yani
Fırat nehri bir altın hazinesini ortaya çıkaracak, Ayrıca altın madeninden bir
dağı meydana çıkacaktır, demiştir.
Avnü'l-Mabud yazarı bu
nakilleri yaptıktan sonra: Ben derim ki bu son ihtimal açık değildir. Açık
olanı birinci yorumdur. Hatta bence doğrusu odur, der.
Hülasa bu
hadiste kıyametin alametlerinden sayılan husus ve olay, Fırat nehri suyunun
çekilmesiyle, başka bir deyimle bu nehrin kurumasıyla muazzam bir altın
hazinesini veya çok zengin bir altın madenini ortaya çıkarması, halkın bu
serveti kapışmak için birbirine düşüp çatışması ve çoğunun öldürülmesidir. Buhari ve Ebu Davud'un
rivayetlerinde "O dönemde orada hazır bulunan bir kimse sakın o altın
hazinesinden bii şey almasın" şeklindeki emir ve
tavsiye o hazine ve servetin kapışılması yüzünden çıkacak fitne ve fesaddan uzak durmak içindir.
Fırat nehrinin
kuruması veya suyunun çekilmesi hadiste geçen "Yahsiru"
fiilinin ifade ettiği manadan çıkar. Yukarda da belirttiğim gibi Nevevi böyle manalandırmıştır. Ancak şöyle bir şey de
olabilir: Fırat nehrinin mecrasının değişmesi veya değiştirilmesi sonucunda söz
konusu olay meydana gelir.
Son asrın bazı alimleri bu hadisi te'vil ederek:
Bundan maksad altından bir dağ veya hazine değil,
Fırat nehrinin iyi bir şekilde değerlendirilmesi suretiyle büyük servetin
kazanılması, ekonominin bu sayede yüksek düzeye çıkmasıdır, derler. Ama
hadisçilerden ve mütekaddimin olan alimlerden
böyle yorumlayanın bulunduğunu duymadım.
Fırat nehrinin
kuruması ve suyunun çekilmesi başlı başına bir kıyamet alametidir. Çünkü
Erzurum dağlarından çıkıp beş altı bin kilometre kadar uzun olan bu muazzam
nehir Asya kıtasının bir çok yerine hayat verdikten
sonra Basra körfezine dökülmektedir. Bu nehrin kuruması mecrasına yakın
milyonlarca halkın, hatta diğer canlıların ölümü ve kıyametinin kopması
demektir. Bu olay asıl kıyametin kopması zamanının yaklaştığına alamet
sayılmıştır. Hadiste beyan buyurulan olay bir takım fitnelere sebebiyet verdiği için
hadis, fitneler bölümünde rivayet edilmiştir .