DEVAM: 13- BİNA YAPIMI
VE HARAP OLMASI HAKKINDA BİR BAB
حدّثنا
إِسْمَاعِيلُ
بْنُ مُوسى.
شَرِيكٌ عَنْ
أَبِي
إِسْحَاقَ
عَنْ
حَارِثَةَ
بْنِ مُضَرِّبٍ؛
قَالَ:
أَتَيْنَأ
خَبَّابَاً
نَعُودُوهُ
فَقَالَ:
لَقَدْ طَالَ
سُقَمِي.
وَلَوْلاَ
أَنِّي سَمِعْتُ
رَسُولَ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم يَقُولُ: ((لاَ
تَنَمَنَّوُا
الْمَوْتَ))
لَتَمَنَّيْتُهُ.
وَقَالَ:
((إِنَّ
الْعَبْدَ
لَيُؤْجَرُ فِي
نَفَقَتِهِ
كُلِّهَا،
إِلاَّ فِي
التُّرَابِ))
أَوْ قَالَ
((فِي
الْبِنَاءُ)).
Harise bin
Mudarrib (r.a.)'den; Şöyle demiştir: Biz Habbâb (bin el-Erett) (r.a.)'ı
hastalığı dolayısıyla ziyarete gittik. Habbâb dedi ki; Hastalığım cidden uzadı
ve eğer ben, Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'i: Ölüm'ü temenni
etmeyiniz, buyururken işitmiş olmasaydım, (hastalığın ıztırabından kurtulmak
için) ölümü temenni edecektim. Kul (meşru olan) harcamasının hepsinde muhakkak
sevaplanır. Yalnız toprağa yaptığın veya dedi ki; Binaya yaptığı harcama hâriç.
Diğer tahric.
Tirmizi Sıfati'l-Kıyame. Buhari Merda, Rıkak
AÇIKLAMA: Enes (r.a.)'ın hadisi Zevaid türündendir. Ancak notta da belirtildiği
gibi Ebu Davud bunun bir benzerini Edeb kitabının "Babun Fi'l-Bina"
bölümünde rivayet etmiştir.
İbni Ömer
(r.a.)'ın hadisini Buhari. İsti'zan kitabının son babında rivayet etmiştir.
Oradaki rivayette İbni Ömer (r.a.) söz konusu evi kendi eliyle yaptığını ifade
eder. "Yağmurdan ve güneşten koruyan" ifadesi ve ev yapımında
başkasının yardım etmemesi durumunun belirtilmesi evin basit bir yuva olduğunu
bildirmek içindir.
Habbab
(r.a.)'ın hadisini Tirmizi "Ebvabu Sıfati'l-Kıyame" bölümünün
sonlarında rivayet etmiştir. Buhari de: "Kitabü'l-Marda" bölümünün
"Hastanın ölümü temenni etmesi" babında rivayet etmiştir. Ayrıca
Rıkak bölümünde de rivayet etmiştir.
HADİSTEN ÇIKAN
HÜKÜMLER
1. Ölümü
temenni etmek caiz değildir. Bazı alimlere göre mekruh, diğer bir kısım ilim
ehline göre haramdır. Buhari'nin Enes (r.a.)'den yukarda verilen babta rivayet
ettiği bir hadisin meali de şöyledir: Sakın herhangi biriniz başına gelen bir
zarardan dolayı ölümü temenni etmesin. Şayet böyle bir dilekte bulunma zarureti
ile karşı karşıya kalırsa şöyle dua etsin: "Allahım! Hayat benim için
hayırlı olduğu sürece beni yaşat ve ölmek benim için hayırlı olduğu zaman beni
öldür,"
İbni Hacer de
bu hadisin açıklamasında Selef alimlerinden bazıları hadisteki zararı dünya ile
ilgili zarar anlamına yorumIamıştır. Şayet ahiretle ilgili bir zarar söz konusu
ise, mesela din yönünden bir fitneye düşmekten korkuyor ise kişinin ölümü temenni
etmesi bu yasağın kapsamına girmez, diye bilgi verir.
2. Mu'min kişi
meşru yollarda yaptığı her türlü harcamadan dolayı sevap kazanır.
3. Bina
yapımına yaptığı harcama kişiye sevap kazandırmaz.
Bu hüküm
ihtiyaç dışı olan veya Allah rızası dışında bir maksadla yapılan yapı
harcamalarına mahsustur.
Habbab
(r.a.)'ın hadisinin bina ile ilgili parağrafı Müellifimizin rivayetinde mevkuf
veya merfu. olması muhtemeldir. Buhari'nin "Hastanın ölümü temenni
etmesi" babındaki rivayet nıevkuftur. İbni Hacer'in beyanına göre bu
parağraf Taberani'nin rivayetinde merfudur. Tuhfe yazarı Tirmizi'deki rivayeti
merfu olarak açıklamıştır, Tirmizi'deki ifade tarzı Müellifimizin rivayetindeki
ifade tarzının aynıdır. Tuhfe yazarı muhtemelen Taberani'deki rivayeti esas
alarak bu parağrafı merfu saymıştır. Ama ben bu yolu ihtiyat bakımından tercih
etmedim. Allah en iyi bilendir.