DEVAM: 17- HAYA
(UTANMA) BABI
حدّثنا
عَمْرُو بْنُ
رَافِعٍ.
حدّثنا جَرِيرٌ
عَنْ
مَنْصُورٍ،
عَنْ
رِبْعِيِّ
بْنِ حِرَاشٍ،
عَنْ
عُقْبَةَ
ابْنِ
عَمْرٍو،
أَبِي
مَسْعُودٍ؛
قَالَ: قَالَ
رَسُولُ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم:
((إِنَّ
مِمَّا
أَدْرَكَ
النَّاسُ
مِنْ كَلاَمِ
النُّبُوَّةِ
الأُولَى:
إِذَا لَمْ
تَسْتَحْيِ
فَأصْنَعَ
مَاشئْتَ)).
Ukbe bin Amr Ebu
Mes'ûd (r. a.)'dea rivayet edildiğine göre; Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem) şöyle buyurdu, demiştir: Şüphesiz Nebilerin sözlerinden (eksiksiz ve
kesintisiz) İnsanların eriştiği haberlerden birisi de: Sen utanmayınca
dilediğini işle! (sözü) dür.
Diğer tahric:
Bu hadisi Buhari ve Ebu Davud da rivayet etmişlerdir.
AÇIKLAMA: Hadiste geçen "Nübüvvet-i Ula"dan Nebiimiz (s.a.v.)'den önceki
Nebiliktir. İbn-i Hacer böyle yorumlamıştır. Bu takdirde hadisten maksad Hz.
Muhammed (s.a.v.)'den önce gelip geçen bütün Nebilerin ittifakla söyleyip
insanlara duyurduklan ve hiç bir Nebiin dininde yürürlükten kaldırılmamış olup
devam edegelen sözlerden birisi de: "Sen utanmayınca dilediğini işle"
sözüdür.
el-Azizi,
"Nübüvvet-i UIa"dan maksadın Adem (a.s.)'in Nebiliği olduğunu
söylemiştir. Yani Adem (a.s.)'in sözlerinden cahiliyet devri insanlarına kadar
eksiksiz, kesintisiz olarak ve hiç bir dönemde yürürlükten kaldırılmamış olan
haberlerden birisi de bu sözdür.
Hadiste
buyurulan söze eriştiği bildirilen insanlar cahiliyet devri insanları olarak
yorumlanmıştır. Avnü'l-Mabud yazarı bu yorumu belirtmektedir.
"Utanmadığın
zaman dilediğini işle" sözü çeşitli şekillerde yorumlanmıştır:
Avnü'l-Mabud yazarının beyanına göre Şerhu's-Sünne'de bu yorumlar şöyle
sıralanmıştır:
1: Utanma
duygusu seni frenlemediği zaman nefsinin istediği çirkin şeyleri işlersin. Bu
taktirde ehlinin malumu olduğu üzere cümledeki emir fiili ihbar mahiyetindedir.
Ebu Ubeyd böyle yorum yapmıştır.
2: Bu söz
tehdid mahiyetindedir. Yani dilediğini yap bakalım. Cezasını mutlaka görürsün.
Ebu'l-Abbas böyle yorumlamıştır.
3: Yapmak istediğin
bir şey için düşünmelisin. Eğer seni utandıracak bir şey ise yapmamalısın.
Utandıracak bir durumu yok ise yapabilirsin. Ebu İshak el-Merazi böyle
yorumlamıştır.