SÜNEN EBU DAVUD

Bablar    Konular    Numaralar  

SALAT BAHSİ

<< 436 >>

DEVAM: 11. Namaz Vaktinde Uyuyan Veya Namazı Unutan Kimse

 

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَعِيلَ حَدَّثَنَا أَبَانُ حَدَّثَنَا مَعْمَرٌ عَنْ الزُّهْرِيِّ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيِّبِ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ فِي هَذَا الْخَبَرِ قَالَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ تَحَوَّلُوا عَنْ مَكَانِكُمْ الَّذِي أَصَابَتْكُمْ فِيهِ الْغَفْلَةُ قَالَ فَأَمَرَ بِلَالًا فَأَذَّنَ وَأَقَامَ وَصَلَّى قَالَ أَبُو دَاوُد رَوَاهُ مَالِكٌ وَسُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ وَالْأَوْزَاعِيُّ وَعَبْدُ الرَّزَّاقِ عَنْ مَعْمَرٍ وَابْنِ إِسْحَقَ لَمْ يَذْكُرْ أَحَدٌ مِنْهُمْ الْأَذَانَ فِي حَدِيثِ الزُّهْرِيِّ هَذَا وَلَمْ يُسْنِدْهُ مِنْهُمْ أَحَدٌ إِلَّا الْأَوْزَاعِيُّ وَأَبَانُ الْعَطَّارُ عَنْ مَعْمَرٍ

 

Ma'mer, Zühri'den, Zühride Said b. Müseyyeb vasıtasıyla Ebu Hureyre'den bu (önceki Hadiste geçen) haberi şöyle rivayet etmişlerdir: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Size gaflet gelen yerinizi değiştiriniz" buyurdu ve Bilal'e emretti, o da ezan okudu, kamet etti ve Efendimiz namazı kıldı.

 

Ebu Davud dedi ki: Malik, Süfyan b. Uyeyne, Evzai ve Abdurrezzak bu haberi Ma'mer ve İbn İshak'tan rivayet etmişler fakat hiç birisi, Zühri'nin bu Hadisinde ezanı zikretmemiştir. Yine bunlardan Evzai ve Eban el-Attar'dan başka hiç birisi bu haberi Ma'mer'e isnad etmemiştir.

 

 

AÇIKLAMA:     Müellifin bu rivayeti kitabına almaktaki maksadı Zühri'den yapılan rivayetler arasındaki farklılığa işaret etmektir. Çünkü bir evvelki Hadiste Efendimizin Hz. Bilal'e güneş doğduktan sonra kaza namazı için ezan okumasını emrettiğine dair herhangi bir kayıt yok iken, bu rivayette Efendimizin ezanı emrettiği açıkça beyan edilmiştir. Ancak Ebu Davud'un rivayetin sonuna ilave ettiği sözleri Malik, Süfyan b. Uyeyne, Evzai ve Abdurrezzak'ın bu Hadisi Ma'mer'den rivayet ederken Hz. Peygamber'in ezanı emrettiğini hiç zikretmedikleri intibaını vermektedir. Fakat Malik, Süfyan b. Uyeyne ve Evzai bizzat Zühri'nin ashabından oldukları için Ma'mer'in aracılığına muhtaç değillerdir. Öyleyse, Müellifin bu sözleri şu şekilde anlaşılmalıdır: "Malik, Süfyan b. Uyeyne ve Evzai, Zühriden; Abdurrezzak da Ma'mer'den bu Hadisi rivayet etmişlerdir. Ancak ezanı zikretmemişler."

 

Burada, güneş doğduktan sonra kaza edilecek olan sabah namazı için ezan okunmasının Efendimiz tarafından emredildiğini gösteren rivayet zayıf görülmüşse de bu rivayeti takviye eden başka haberler de mevcuttur. Mesela Beyhaki bu Hadisi mevsul ve mufassal olarak rivayet ettikten sonra, "Bunu Malik, Muvatta'da Zühriden o da, İbnü'l-Müseyyeb'den mürsel olarak rivayet etmiş ve ezanı zikretmiştir. Bu Hadisede ezan sahihtir, sabittir. Bunu Ebu Hureyre'den başkaları da rivayet etmiştir" demiş, sonra da Buhari'nin Sahih'inde de mevcut olan Ebu Katade Hadisini nakletmiştir. Bu Hadisde, "Efendimiz, sonra; Ya Bilal! Kalk da insanlara namaz için ezan oku... buyurdu" denilmektedir.

 

Müslim'in bir rivayetinde de sonra Bilal namaza nida etti (ezan okudu) denilmektedir.

 

Bu haberler geçmiş namazlar kaza edileceğinde bunlar için ezan okunacağı görüşünde olan Hanbelilerle, Hanefilerin görüşlerini te'yid etmektedir. Bu konuda ulema arasında görüş birliği yoktur. Bu ihtilaflara bir evvelki Hadisin şerhinde işaret edilmiştir.