|
SAHİH-İ MÜSLİM |
ORUÇ |
34- NEBİ (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'İN
RAMAZAN DIŞINDA ORUÇ TUTMASI VE (BİR KİMSENİN) HERHANGİ BİR' AY'I ORUÇ TUTMADAN
GEÇİRMEMESİNİN MÜSTEHAB OLDUĞU BABI
2710- Bize Yahya b.
Yahya da tahdis etti, bize Yezid
b. Zureyh, Said el-Cureyri'den tahdis etti, o
Abdullah b. Şakik'den şöyle dediğini rivayet etti: Aişe (r.anha)'ya sordum: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Ramazan dışında belli bir ayı oruç tutar mıydı? O:
Allah'a yemin ederim ki Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
vefat edinceye kadar Ramazan'ın dışında belli bir ayı (tamamen) oruçla
geçirmediği gibi oruçtan payını almaksızın hiçbir ayı da büsbütün oruçsuz
geçirmemiştir dedi.
Diğer tahric: Nesai, 2184 -uzunca-
2711- Bize Ubeydullah b. Muaz da tahdis etti, bize babam tahdis
etti, bize Kehmes, Abdullah b. Şakik'den
şöyle dediğini tahdis etti: Aişe
(r.anha)'ya: Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) hiç bir ayın tamamını oruç tutar
mıydı? dedim. O: Ramazan dışında herhangi bir ayın tamamını oruçla, geçirdiğini
bilmiyorum. Yolunda gidinceye kadar (vefat edene kadar) ondan bir miktar oruç
tutmadan hiçbir ayı da oruçsuz geçirmemiştir.
Diğer tahric: Nesai, 2183 -uzunca-
2712- Bana Ebu'r-Rabi'ez-Zehrani
de tahdis etti, bize Hammad,
Eyyub ve Hişam'dan tahdis etti, ikisi Muhammed'den, o Abdullah b. Şakik'den rivayet etti. Hammad
dedi ki: Zannederim Eyyub bunu Abdullah b. Ş akik'den dinlemiştir. O dedi ki: Aişe'ye
-ridvanullahi aleyha- Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)
'in orucuna dair soru sordum. Şöyle dedi: O biz gerçekten oruç tuttu, gerçekten
oruç tuttu diyecek kadar oruç tutardı ve biz gerçekten oruç açtı (oruca ara
verdi), oruç açtı (oruca ara verdi) deyinceye kadar oruç tutmazdı. (Devamla)
dedi ki: Medine'ye geldiği zamandan itibaren Ramazan olması dışında hiçbir ayı
tamamen oruçla geçirdiğini de görmedim.
Diğer tahric: Tirmizi, 768; Nesai, 2348
2713- Bize Kuteybe de tahdis etti, bize Hammad, Eyyub'dan tahdis etti, o Abdullah b. Şakik'den
şöyle dediğini rivayet etti: Aişe (r.anha)'ya sordum
deyip hadisi aynen rivayet etti. Ama isnadda Hişam'ı da Muhammed'i de zikretmedi.
2714- Bize Yahya b.
Yahya tahdis edip dedi ki: Ben Malik'e Ömer b. Ubeydullah'ın azadlısı Ebu'n-Nadr'dan naklettiği
rivayetini okudum, o Ebu Seleme b. Abdurrahman'dan, o müminlerin annesi Aişe
(r.anha)'dan şöyle dediğini rivayet etti: Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)
bize artık oruç açmayacak dedirtinceye kadar oruç tutardı ve bir daha oruç
tutmayacak dedirtinceye kadar da oruç tutmazdı. Ben Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in
Ramazan dışında hiçbir ayı tamamen oruçla geçirdiğini görmediğim gibi Şaban
ayında tuttuğu oruçtan daha fazla herhangi bir ayda oruç tuttuğunu da görmedim.
Diğer tahric: Buhari, 1969; Ebu Davud, 2434; Nesai, 2350
2715- Bize Ebu Bekr b. Ebi
Şeybe ve Amr en-Nakid birlikte İbn Uyeyne'den tahdis etti. Ebu Bekr dedi ki: Bize Süfyan b. Uyeyne, İbn Ebu Lebib'den
tahdis etti, o Ebu Seleme'den şöyle dediğini rivayet etti: Aişe
(r.anha)'ya Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'ın
orucuna dair soru sordum o şöyle dedi: Biz gerçekten oruç tuttu deyinceye kadar
oruç tutardı. Gerçekten oruç açtı deyinceye kadar da oruç açardı. Şaban ayında
tuttuğu oruçtan daha çok herhangi bir ayda oruçlu olduğunu görmüş değilim.
(Neredeyse) Şaban'ın tamamını oruçla geçirirdi. Pek az müstesna Şabanı oruçla
geçirirdi.
Diğer tahric: Nesai, 2178; İbn Mace, 1710
AÇIKLAMA: Bu babda Aişe (r.anha)'nın rivayet ettiği (2710): "Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) Ramazan dışında hiçbir ayı, tamamen
oruç tutmamıştır ... " hadisi yer almaktadır. Bir rivayette (2711) o aydan
oruç tutmadan" bir rivayette (2712) "gerçekten oruç tuttu, gerçekten
oruç tuttu dedirtecek kadar oruç tutardı..." bir başka rivayette (2714)
"artık bir daha oruç açmayacak dedirtinceye kadar oruç tutardı ... "
bir diğer rivayette (2715) "Şaban ayının tamamını oruç tutardı, Şaban
ayını pek az müstesna oruç tutardı" denilmektedir.
Bu hadis-i şeriflerde
oruç tutmadan herhangi bir ayı geçirmemenin müstehab
olduğu hükmü anlaşılmaktadır. Diğer hükümleri de şöylece zikredebiliriz:
1. Nafile orucu için
özel ve belli bir zaman yoktur. Aksine Ramazan, bayram ve teşrik günleri
dışında senenin tamamı Nafile oruç için uygun zamandır.
Aişe (r.anha)'nın "(Neredeyse)
Şabanın tamamını oruç tutardı.
Pek azı müstesna o ayı
oruçla geçirirdi" sözünde ikinci cümle birincisini tefsir etmekte ve
"tamamını" ifadesinin çoğunlukla anlamında kullanıldığına açıklık
getirmektedir. Bir açıklamaya göre bazı vakitlerde bu ayın tamamını oruçla
geçirirdi, bir başka sene de onun bir bölümünde oruç tutardı. Başka bir
açıklamaya göre bazen Şaban'ın başında oruç tutar, bazen sonunda, bazen ikisi
ortasında oruç tutardı. Böylelikle bir kaç senede oruç tutmadığı bir gününü
terk etmemiş olurdu.
Bir diğer açıklama da
şöyledir: Şaban ayında özellikle çok oruç tutmasının seb!,!bi kulların amellerinin bu ayda yükseltildiğinden (arz
edildiğinden) dolayıdır. Daha başka açıklamalar da yapılmıştır.
Eğer biraz sonra bir
diğer hadiste "Ramazan ayından sonra en faziletli oruç Muharrem orucudur."
Peki Muharrem ayı dışında neden Şaban ayında daha çok oruç tutmuştur? diye
sorulursa cevap şudur: Muharrem ayının faziletini o ayın orucunu tutmak için
gerekli imkanları bulmadan önce hayatının sonlarında ancak öğrenmiş olması
ihtimali bulunmaktadır. Ya da yolculuk, hastalık, buna benzer o ayda çokça oruç
tutmasına engel olacak bir takım mazeretler ile karşı karşıya kalıyor
olabilirdi.
İlim adamları der ki:
Ramazan ayı dışında herhangi bir ayı tamamen oruçla geçirmeyişinin sebebi o
ayın oruçla geçirilmesinin vacip olduğunun zannedilmemesi içindir.
2716- Bize İshak b.
İbrahim de tahdis etti... Bize Ebu
Seleme, Aişe (r.anha)'dan şöyle dediğini tahdis etti: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir
senenin herhangi bir ayında Şaban'dan daha çok oruç tutmuş değildir. Ayrıca
şöyle buyururdu: "Amellerden gücünüzün yettiği kadannı
alınız. Çünkü siz usanmadıkça Allah asla usanmaz" ayrıca: "Yüce
Allah'ın en sevdiği amel az dahi olsa sahibinin devam ettiği ameldir"
Diğer tahric: Buhari, i970; Nesai, 2179 -muhtasar-
2717- Bize Ebu'r-Rabi'ez-Zehrani
tahdis etti ... İbni Abbas
(r.anhuma) dedi ki: Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)
Ramazan'dan başka hiçbir ayı asla tamamen oruçla geçirmiş değildir. O oruç
tuttuğu zaman bir kimse; hayır, Allah'a yemin olsun bir daha oruç açmayacaktır,
diyecek kadar oruç tutardı. Oruç açbmı da bir kimse;
hayır, Allah'a yemin olsun bir daha oruç tutmayacak, deyinceye kadar oruca ara
verirdi.
Diğer tahric: Buhari, 1971, Nesai, 2345; İbn Mace, 1711
2718- Bize Muhammed b. Beşşar ve Ebu Bekr
b. Nadir, Gunder'den tahdis
etti, o Şu'be'den, o Ebu Bişr'den bu isnad ile rivayet
etti ve: Medine'ye geldiğinden itibaren arka arkaya (kesintisiz) bir ay
demiştir.
2719- Bize Ebu Bekr b. Ebi
Şeybe de tahdis etti. Bize
Abdullah b. Numeyr tahdis
etti (H.) Bize İbn Numeyr
de tahdis etti, bize babam tahdis
etti, bize Osman b. Hakim el-Ensari tahdis edip dedi ki. Said b. Cübeyr'e Recep ayı orucu hakkında soru sordum. Soruyu
sorduğum gün biz Recep ayında idik. Şöyle dedi: İbn
Abbas (r.anhuma)'yı şöyle
derken dinledim: Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) biz bir daha oruç açmayacak
deyinceye kadar oruç tutardı, biz bir daha oruç tutmayacak deyinceye kadar da
oruca ara verirdi.
Bunu bana Ali b. Hucr da tahdis etti, bize Ali b. Mushir tahdis etti, (H.) Bana
İbrahim b. Musa da tahdis etti, bize İsa b. Yunus
haber verdi. İkisi Osman b. Hakim'den bu isnad ile
aynısını rivayet etti.
Diğer tahric: Ebu Davud,
2430
2720- Bana Züheyr b. Harb ve İbn Ebu Halef de tahdis edip dediler ki: Bize Rahf
b. Ubade tahdis etti, bize Hammad, Sabit'den tahdis etti, o Enes (r.anh)'dan
rivayet etti. (H.) Bana Ebu Bekr
b. Nafi'de -ki lafız ona aittir- tahdis
etti, bize Behz tahdis
etti, bize Hammad tahdis
etti, bize Sabit, Enes (r.anh)'dan tahdis ettiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
gerçekten oruç tuttu, gerçekten oruç tuttu denilecek kadar oruca devam ederdi.
Yine gerçekten oruca ara verdi, gerçekten oruca ara verdi denilecek kadar oruca
ara verirdi.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: (2716) Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in: "Gücünüzün yettiği kadarı ile amelleri
alınız" hadisinin şerhi ve beyanı gayet açık bir şekilde kıraat ve Kur'an'a dair hadisler kitabından az önce Kitabu's-Salah'da geçmiş bulunmaktadır.
(2719) "Said b. Cübeyr'e Receb ayı orucu hakkında soru sordum ... " İfadelerin
zahirinden anlaşıldığı üzere Said b. Cübeyr'in böyle bir istidlal yapmaktan maksadı muayyen
olarak bu ayın orucunun nehyedilmediği gibi hakkında mendupluk ifade eden bir hususun da olmadığını söylemektir.
Aksine bu ayın da hükmü diğer aylar gibidir. Receb
ayı orucu hakkında muayyen olarak herhangi bir teşvik (mendupluk)
ve bir nehiy sabit değildir. Ama esasen orucun kendisi teşvik edilmiş bir
ameldir. Ebu Davud'un Süneni'nde
belirtildiği üzere Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) haram aylarda oruç tutmayı teşvik
etmiştir. Recep te bu aylardan biridir. Allah en iyi
bilendir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: