SAHİH-İ MÜSLİM |
HAC |
35- NEBİ (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'İN
YAPTIĞI UMRE SAYISI VE BUNLARIN ZAMANINI BEYAN BABI
3023-217/1- Bize Heddab b, Halid de tahdis etti, bize Hemmam tahdis etti, bize Katade'nin tahdis ettiğine göre Enes
(r.a.) kendisine şunu haber verdi: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
haccı ile birlikte umre dışında hepsi de Zülkade
ayında olmak üzere dört umre yapmıştır. Bir umreyi Hudeybiye'den
-yahut Hudeybiye zamanında- Zülkade
ayında yaptı. Bir umreyi ertesi sene yine Zülkade
ayında yaptı. Bir umreyi de Ci'rane'den Huneyn ganimetlerini taksim ettiği yerde Zülkade ayında yaptı. Bir umreyi de haccı ile birlikte
yaptı.
Diğer tahric: Buhari, 1778, 1779, 1780,
3066, 4148; Ebu Davud,
1994; Tirmizi, 815
3024- ..
./2- Bize Muhammed b. el-Müsenna da tahdis etti, bana Abdüssamed tahdis etti, bize Hemmam tahdis etti, bize Katade tahdis edip dedi ki: Enes'e: Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)
kaç defa hacc yaptı dedim. O: Bir defa hacc yaptı, dört tane de umre yaptı sonra da Heddab'ın hadisinin aynısını zikretti.
3025-218/3- Bana Zuheyr b. Harb da tahdis etti, bize el-Hasan b. Musa tahdis
etti, bize Zuheyr, Ebu İshak'dan şöyle dediğini haber verdi: Zeyd
b. Erkam'a: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile
birlikte kaç defa gaza yaptın? dedim. O: Onyedi dedi.
Ebu İshak dedi ki: Yine Zeyd
b. Erkam'ın bana tahdis
ettiğine göre Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) ondokuz
gaza yaptı ve o hicret ettikten sonra sadece bir defa Veda Haccı haccetti. Ebu İshak: Mekke de iken de bir başka hacc
yapmıştı dedi.
Diğer tahric: Buhari, 3949, 4404, 4471;
Müslim, 4669, 4670; Tirmizi, 1676;
3026-219/4- Bize Harun
b. Abdullah da tahdis etti, bize Muhammed b. Bekr el-Bursani haber verdi, bize
İbn Cureyc haber verip dedi
ki: Ata'yı şunu haber verirken dinledim: Bana Urve b.
ez-Zubeyr haber verip dedi ki:
Ben ve İbn Ömer Aişe (radıyallahu anha)'nin hücresine
dayanmış idik. Hatta biz onun misvak ile dişlerini misvaklerken
çıkardığı sesi dahi duyuyorduk. (Urve) dedi ki: Abdurrahman'ın babası Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) Recep ayında umre yaptı mı? dedim.
O, evet dedi. Sonra Aişe (radıyallahu
anha)'ye:
Anacığım, Ebu Abdurrahman'ın ne dediğini
işitiyor musun? dedim. O: Ne diyor dedi. Ben: Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) Recep ayında umre yaptı diyor
dedim. Aişe (radıyallahu
anha): Allah Ebu Abdurrahman'a
mağfiret buyursun. Yemin ederim ki Recep ayında hiç umre yapmadı ve ne kadar
umre yaptıysa da o onunla birlikte idi dedi.
(Urve)
dedi ki: İbn Ömer de işitiyordu. Ne hayır dedi ne de
evet dedi.
Sadece sustu.
Diğer tahric: Buhari, 1776 -buna yakın
muhtasar-; Tirmizi, 936 -buna yakın muhtasar; bn Mace, 2998 -buna yakın
muhtasar-
3027-220/5- Bize İshak
b. İbrahim de tahdis etti, bize Cerir,
Mansur'dan haber verdi, o Mücahid'den şöyle dediğini
rivayet etti: Ben ve Urve b. ez-Zübeyr
mescide girdik. Abdullah b. Ömer'in Aişe (r.anha)'nın hücresinin yakınında oturmakta olduğunu gördük.
İnsanlar da mescitte kuşluk namazı kılıyorlardı. Ona kıldıkları namaza dair
soru sorduk. O: Bir bid'attir dedi. Urve ona: Ey Ebu Abdurrahman! Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kaç
umre yaptı dedi. Abdullah b. Ömer, dört umre dedi. Onlardan biri Recep ayında
idi. Biz onu yalanlamaktan da ona karşı cevap vermekten de hoşlanmadık. Bu
arada hücrenin içinde Aişe (radıyallahu
anha)'nın dişlerini misvakladığının
sesini işittik. Urve: Ey mü'minlerin
annesi! Ebu Abdurrahman'ın
söylediğini duyuyor musun? dedi. Aişe (radıyallahu anha) ne diyor ki dedi. Urve:
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
biri Recep ayında olmak üzere dört umre yaptı diyor dedi. Aişe
(r.anha): Allah Ebu Abdurrahman'a
rahmet ihsan buyursun. Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in
yaptığı her umrede mutlaka o da onunla beraberdi ama hiçbir zaman Recep ayında
da umre yapmadı dedi.
Diğer tahric: Buhari, 1775 -muhtasar-,
4253, 4254; Ebu Davud, 1992
-muhtasar-; Tirmizi 937-
AÇIKLAMA: (3023)
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
Veda Haccı ile birlikte yaptığı dışında hepsi Zilkade ayında olmak üzere dört
umre yaptı ... " diğer rivayette (3064)
"Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir
defa hacc yaptı ve dört umre yaptı" bu Enes'in
rivayetidir. İbn Ömer'in rivayetinde (3026)
"Birileri Recep ayında olmak üzere dört umre" demekte olup Aişe (radıyallahu anha) bunu kabul
etmeyerek: "Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) asla Recep ayında umre yapmamıştır" dedi.
Enes ve İbn Ömer'in rivayetlerinin neticesi şudur: Her ikisi de
dört umre yaptığında ittifak etmişlerdir. Bu dört umreden bir tanesi de
hicretin altıncı yılı Hudeybiye senesi Zülkade ayında olmuştur. Bu umreyi yapmalarına engel
olunduğundan ötürü ihramdan çıkmışlar ve bu da onlar için bir umre sayılmıştır.
İkinci umre ise yine
yedinci yılın Zülkade ayında olup bu da kaza
umresidir. Üçüncüsü de hicretin sekizinci yılında Mekke'nin fethedildiği sene
yine Zülkade ayında olmuştur. Dördüncü umresi ise
haccı ile birlikte yaptığı umredir. Bunun için Zülkade
ayında ihrama girmiş ama bu umreyi Zülhicce ayında
eda etmişti.
İbn Ömer'in "birileri Recep ayında olmak üzere" sözüne
gelince Aişe (radıyallahu
anha) bunu kabul etmemiş, İbn Ömer de bunu kabul
etmeyince sesini çıkarmamıştır.
İlim adamları der ki: Bu
onun bu hususta şüpheye düştüğünü yahu unuttuğunu ya da tereddüt gösterdiğini
ortaya koymaktadır. Bundan dolayı Aişe (radıyallahu anha)'nın bunu kabul
etmeyişine ses çıkarmamış, ona karşılık vermemiştir. Sözünü ettiğim bu açıklama
kabul edilmesi zorunlu olan doğrunun kendisidir.
Ama Kadı Iyaz şöyle demiştir: Enes dördüncü umrenin haccı ile birlikte
olduğunu zikretmiştir. Bu Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in Kıran haccı yaptığına delildir. Ama ashab-ı kiramdan pek çoğu bunu kabul etmez. Daha önce de
sahih olanın Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in İfrad haccı yaptığı
olduğunu söylemiştir. Bu ise Enes'in görüşünü reddetmektedir. Aişe (radıyallahu anha da İbn Ömer'in görüşünü reddetmiştir. Buna göre doğru olan
umre sayısının üç olduğu sonucuna varıyoruz. Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in sözünü ettiklerimiz dışında umre
yaptığı da bilinmemektedir. Malik Muvatta'da. Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in üç tane umre yaptığını dayanak almıştır Kadı Iyaz'ın açıklamaları bunlardır.
Ama bu zayıf hatta batıl
bir görüştür. Doğrusu İbn Ömer ve Enes'in açıkça ve
kesin olarak rivayet ettikleri üzere dört umre yaptığıdır. Kesin bir başka
delil olmadan her ikisinin rivayetini terk etmek caiz değildir.
'"Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in
Veda Haccında Kıran haccı değil İfrad haccı
yapmıştı" demesine gelince durum dediği gibi değildir. Aksine doğrusu Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in
ilk ihrama girdiğinde İfrad haccı niyeti ile ihrama
girdiği sonradan da umre niyeti ile ihrama girmekle Kıran haccı yaptığıdır.
Böyle bir tevil ise zorunludur. Allah en iyi bilendir.
İlim adamları der ki:
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
bu umreleri Zilkade ayında yapmasının sebebi bu ayın faziletinden ve bu hususta
cahiliyeye muhalefetinden ötürü yapmıştır. Çünkü
cahiliye dönemi insanları daha önce geçtiği gibi Zülhicce
ayında umre yapmayı en büyük günahlardan birisi olarak kabul ediyorlardı. Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu aylarda defalarca umre yaptı ki bu ayda (Zülhicce ayında) umre yapmanın caiz olduğunu beyan
hususunda daha beliğ ve cahiliye dönemi uygulamasını iptal hususunda da daha ileri
olsun istemiştir. Allah en iyi bilendir.
''Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir
defa hacc yaptı" sözü ise hicretten sonra
yalnızca bir hacc yaptı. O da hicretin onuncu
yılındaki veda haccıdır demektir."
(3025) "Ebu İshak dedi ki: Mekke de de bir
başka hacc yapmıştı." Bu da hicretten önce
haccetmiştir demektir. Müslim'den başka kaynaklarda hicretten önce iki hacc yaptığı rivayet edilmektedir.
''Zeyd
b. Erkam’DAN rivayete göre Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)
on dokuz gaza yapmıştır." Yani ben onunla birlikte Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)
on dokuz gaza yaptı, yahut ben onun ondokuz gaza
yaptığını biliyorum. Gerçekte ise Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ın gazaları yirmibeş tane idi. Yırmiyedi tane söylendiği gibi daha başka rakamlar da
verilmiştir. Bu husus megazi kitapları ile başka
eserlerde meşhurdur.
(3026) "Aişe (radıyallahu anha) dedi ki:
Yemin ederim ki Recep ayında umre yapmadı." Bu bir kimsenin "le amri: ömrüme andederim" diye yemin etmesinin caiz olduğuna delildir.
Bununla birlikte Malik bunu mekruh görmüştür. Çünkü bu Yüce Allah'tan başkasını
ta'zim etmek ve başkasının adına yemin etmek sureti
ile onu ona benzetmek kabilindendir.
(3027) "İbn Ömer'e mescitte kuşluk namazı kılanların namazlarına
dair soru sordular. O bir bid'attir dedi." Bunu
Kadı Iyaz ve başkaları şöyle yorumlamışlardır: Onun
kastettiği bu namazın mescitte herkesin önünde kılınıp Bunun için toplanıp bir
araya gelmenin bid'at olduğunu söylemektir. Yoksa
kuşluk namazının aslının bid'at olduğunu söylemek
değildir. Bu mesele Namaz Kitabı'nda geçmiş bulunmaktadır. Allah en iyi
bilendir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
36- RAMAZAN AYINDA
UMRENİN FAZİLETİ BABI