|
İBNÜ’L-ESİR el-Kamil fi’t-Tarih |
|
VELİD BİN UTBE'NİN
MEDİNE VE HİCAZ VALİLİĞİ'NE GETİRİLMESİ İLE AMR BİN SAİD'İN GÖREVDEN ALINMASI
VE DİĞER OLAYLAR
HİCRİ
61.YIL
Denildiğine
göre bu yıl içerisinde Amr bin Said Medine Valiliği'nden alınmış, yerine Velid
bin Utbe bin Ebi Sufyan getirilmişti.
Bunun
sebebi şuydu: Abdullah bin ez-Zübeyr Mekke'de Yezid'e karşı açıkça muhalefet
etmeye başlamış ve Hz. Hüseyin'in öldürülmesinden sonra bey'at almaya
başlamıştı. Çünkü Abdullah Hz. Hüseyin'in öldürüldüğünü haber alınca herkesin
önünde ayağa kalkıp bir konuşma yapmış, O'nun öldürülmesinin ne kadar büyük bir
olayolduğundan söz ederek özellikle Küfelileri ve genelolarak da Iraklıları
ayıplamıştı. Allah'a hamd edip, Resulullah (S.A.V.)'a da salat ve selam
getirdikten sonra şunları söylemişti:
"Gerçek
şu ki Iraklılar, çok azı müstesna, sözlerinde durmaz ve facir kimselerdir. Küfeliler
ise Iraklıların en şerli olanlarıdır. Onlar yardım edeceklerine ve başlarına
getireceklerine dair söz vererek Hüseyin'i yanlarına çağırdılar. Yanlarına
vardığı zaman ise O'na karşı çıktılar ve kendisine: "Ya bizimle el ele
verirsin, biz de seni Sümeyye'nin oğlu İbn Ziyad'a göndeririz, senin hakkında
istediği hükmü verir, yahut da seninle savaşırız" dediler. Hüseyin'in
kendisi, Allah'a yemin ederim, arkadaşlarıyla birlikte sayıca onlara karşı az
olduklarını görmüştü. Şayet Allah'ın bir kimseyi gayba muttali kılması diye bir
şey söz konusu olsaydı, kendisinin öldürülmüş olduğunu görecekti. Fakat O buna
rağmen şerefli bir ölümü, haysiyetsiz bir hayata tercih etti. Allah Hüseyin'e
merhamet buyursun, O'nun katilini de rezil, rüsva eylesin. Yemin ederim,
onların muhalefetine ve O'na karşı gelişinde öğüt alınacak ve yaptıklarından
vazgeçirecek emsalsiz öğütler vardır. Gerçek şu ki, Allah tarafından
kararlaştırılmış olan mutlaka gelip çatar. Allah bir şeyi dilediği zaman hiç
kimse onu def edemez. Şimdi Hüseyin'den sonra biz bunlara gönül rahatlığıyla
nasıl bağlanabiliriz, nasılonların sözlerini tasdik edebiliriz ve nasılonların
ahitlerini kabul edebiliriz? Hayır, Allah'a yemin ederim, biz onları bu konuda
ehliyetli kimseler olarak göremiyoruz. And olsun, onların öldürdüğü bu kimse
geceleri uzun uzun namaz kılar, gündüzleri çokça oruç tutardı. Bulundukları
mevkie onlardan daha layıktı. O dinde de, fazilette de onlardan ileri idi.
Allah'a yemin ederim, O Kur'an'ı şarkıya, Allah haşyetinden ağlamayı türkü çağırmaya
değişmedi. Orucu şarap içmeye değişmediği gibi zikir meclislerini de hiç bir
zaman av partilerine değişmedi." Bu sözleriyle Yezid'e tariz ediyor ve şu
ayet-i kerime'yi okuyordu: ''Onlar azgınlıklarının cezasını göreceklerdir.''
(Kehf suresi, 59)
Bunun
üzerine taraftarları etrafında toplanarak şunları söylediler: "Haydi,
bey'at aldığını açıkla, çünkü artık Hüseyin'in vefatından sonra bu işte seninle
anlaşmazlık çıkartacak hiçbir kimse kalmamış bulunuyor."
O
zamana kadar Abdullah bin Zübeyr gizlice bey'at alıyor ve herkese karşı
Beytullah'a sığındığını hissettiriyor idi. Kendisine bu teklifi yapanlara:
"Hayır,
acele etmeyiniz!" diye cevap vermişti. Amr bin Said de o sırada Mekke
Valisi bulunuyordu. Amr, İbn ez-Zübeyr'in karşısında en büyük engel olmakla
birlikte vaziyeti idare ediyor ve O'na yumuşak davranıyordu. Yezid, Abdullah
bin ez-Zübeyr'in Mekke'de etrafında kalabalık bir grup toplamış olduğunu haber
alınca O'nu zincire vuracağına dair Allah'a söz verdi. Bunun üzerine İbn Ata'
el-Eş'ari ile Sa'ad ve bunların arkadaşlarına İbn ez-Zübeyr'i bağlayıp
kendisine getirmeleri için gümüşten bir zincir verdi ve ayrıca onlarla birlikte
bu zincirin herkes tarafından görülmesini önlemek amacıyla İbn ez-Zübeyr'e
giydirilmek üzere ipekten bir de üstlük elbise verdi.
İbn
Ata' Medine'ye varınca orada Mervan bin el-Hakem ile görüştü ve ne için gelmiş
olduğunu anlattı. Mervan O'nunla birlikte birisi Abdülaziz olan iki çocuğunu
gönderdi ve: "Yezid'in elçileri O'nun yanına varacak olursa siz de yanına
giriniz ve sizden biriniz şu beyitleri okusun." deyip onlara aşağıdaki
beyitleri okudu:
''Al
bunu, değerli olanın planı değil bu. Onda aşağılaşan bir kişinin işleri var. Ey
Amir, bunlar sana bir plan kurdular. İşte bu komşuların iğinde olan bir iptir.
Sen herkese öğüt verirken Atılan kovaya: "Bir git, bir gel"
deniyor.''
Gelen
elçiler O'na haberi iletince Abdülaziz, ayağa kalkıp bu beyitleri okudu. Cevap
olarak İbn ez-Zübeyr onlara şöyle dedi: "Ey Mervanoğulları! Ben
söylediklerinizi işittim, babanıza şunu haber veriniz:
''Ben
Hak 'tan başkasına yumuşamam, Çiğneyene taş yumuşamadıkça.''
Böylelikle
İbn ez-Zübeyr Yezid'in gönderdiği elçilerle birlikte gitmedi. Velid bin Utbe
ile Ümeyyeoğulları'ndan bazı kimselerin Yezid'e: "Şayet Amr isterse İbn
ez-Zübeyr'i yakalayıp sana gönderebilir." demesi üzerine Amr azledildi ve
yerine Velid Hicaz Valiliği'ne tayin edildi. Velid, Amr'ın bütün köle ve
azatlılarını yakalayıp hapse koydu. Amr onları serbest bıraktırmak için
konuştuysa da Velid kabul etmedi. Bunun üzerine Amr Medine'den iki günlük bir
mesafeye kadar gittikten sonra köleleri sayısınca develer gönderdi, onlar da
hapishaneden kaçarak çıktılar ve Amr'a Şam'a yakın bir yerde yetiştiler. Amr
Yezid'in huzuruna girip O'na İbn ez-Zübeyr'in yaptığı kurnazlıkları anlattı. Yezid
de O'nun mazeretini kabul ederek doğru söylediğine inandı.
ÇEŞİTLİ
OLAYLAR
Bu
sene Hac emirliğini Velid yaptı.
Irak
Emiri Ubeydullah bin Ziyad, Horasan Valisi Selm bin Ziyad olup Kufe Kadılığı'nı
Şüreyh, Basra Kadılığı'nı da Hişan bin Hübeyre yapmakta idi.
İbn
Mes'ud'un arkadaşı Alkame bin Kays en-Nehai bu yıl vefat etti.
Onun,
62., 65. ve 90. yıllarda vefat ettiği de söylenmiştir. Abd'lı el-Münzir bin
Carud, Ensardan Cabir bin Atik de bu yıl vefat etmiştir. Adının Cabir değil de
Hurr olduğu da söylenmiştir. Vefat ettiği sırada doksan bir yaşında idi ve
Bedir Savaşı'na katılmıştı.
Eslemli
Hamza bin Amr yetmiş bir yaşında olduğu halde bu yıl vefat etmiştir. O'nun 80
yılında vefat ettiği de söylenmiştir. Sahabelerdendir.
Leysli
Halid bin Urfuta da bu yıl vefat etmiştir. O'nun Leysli değilde Uzrlu olduğu
söylenmiş olup Zühreoğulları'nın antlaşmalılarıdır. Onun 60. yılda vefat ettiği
de söylenmiştir. Sahabelerdendir.
BİR SONRAKİ
SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA
HİCRETİN ALTMIŞ
İKİNCİ YILI OLAYLARI (M. 681-682)